Чӑваш Енре кӑшӑлвируспа чирлекенсен шучӗ ӳссех пырать. Ҫакӑн пирки паян Чӑваш Ен Правительство ҫуртӗнче иртнӗ оперштаб ларӑвӗнче палӑртнӑ. Унта Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗн ертӳҫи Надежда Луговская, сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Степанов тата ыттисем хутшӑннӑ.
Республика Элтеперӗ Олег Николаев шухӑшланӑ тӑрӑх, чирлекенсен шучӗ ӳсни хӑрушсӑрлӑх мерисене ҫителӗксӗр пӑхӑннипе ҫыхӑннӑ: маскӑсемпе перчеткесем тӑхӑнманни, пӗр-пӗринпе ҫума-ҫумӑн тӑни (ларни), сывлӑша сиенсӗрлетменни.
Олег Николаев обществӑлла апатлану предприятийӗсенче банкетсем, туйсем ирттерме тата ҫын вилсен асӑнма пухӑнма тытӑнса тӑма сӗнсе каланӑ.
«Эпир ресторансемпе кафесене хупасси пирки каламастпӑр, халӑх йышлӑ пухӑнакан мероприятисене ирттерме тытӑнса тӑма сӗнетпӗр», – тенӗ республика ертӳҫи.
Ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Шупашкарта кафе ҫуннӑ. Кун пирки Инкеклӗ лару-тӑру министерстви пӗлтерет.
Пушар Гагарин урамӗнче вырнаҫнӑ «Евразия» кафере пулнӑ. Ҫулӑм шалта вентиляци тытӑмӗнче тухнӑ. Пушар вӑхӑтӗнче кафере 10 ҫын пулнӑ, пурте – унта ӗҫлекенсем. Вӗсене пурне те урама кӑларнӑ.
Пушарнӑйсем 3 тӑваткал метр лаптӑк ҫинче сарӑлнӑ ҫулӑма сӳнтернӗ. Ҫулӑм мӗнрен тухнине уҫӑмлатаҫҫӗ.
Ӗнер Куславккара лавкка ҫуннӑ. Ҫулӑм сентре ҫинчи апат-ҫимӗҫе, касса аппаратне тӗп тунӑ. Пушар вӑхӑтӗнче лавкка хупӑ пулнӑ.
Сӳтмелли-явмалли ыйтусем нумайччӗ вӑл ларура, пӑхса тухмалли хутсем те, ҫырса хатӗрленӗ проектсем те самаяхчӗ. Пурне те тӗплӗ шӗкӗлчесе тухрӗҫ. Ватӑсене никам та васкатмарӗ, «Чие пахчин» алӑкне (лару ҫав ятлӑ селӗм кафере иртрӗ) уҫса-хупса хӑратмарӗ, «ун ҫинчен те кун ҫинчен ан калаҫӑр» тесе асӑрхаттармарӗ.
Хӗрӳ калаҫу Атӑл хӗрринчи илемлӗ вырӑна лартнӑ нӗрсӗр катемпи тавра ыттисенчен хивререх пычӗ.
Шупашкар хулин кӑлави патне шурсухалсен тӗп канашӗ, Хаяр Йӑван патша кӳлепине кирлӗ ҫӗре вырнаҫтарманнине палӑртса, чӑваш халӑхӗн таса вырӑнӗнчен — Константин Иванов скверӗнчен аяккарах пӗр-пӗр музее илсе кайсан тӗрӗсрех пулать тесе сӗннӗччӗ. Кӑлава ваттисемпе килӗшмен. «Ку палӑк мар, туристсене ҫул кӑтартса тӑракан мерекке ҫеҫ» тенӗ.
Хула пуҫӗ мереккеленни шурсухалсене килӗшмен. Хурав ҫине хурав парас тата прокурор ячӗпе ҫыру ярас пулать терӗҫ. Хастар ватӑсем темиҫе тӗрлӗ ҫыру ҫырса килнӗ. Малтан Алексей Бойков историҫӗ хатӗрленипе паллашрӗҫ. Унтан Николай Лукианов юрист ҫырнӑ «Тӳресене чӗнсе каланине» тӗплӗ сӑвӑрчӗҫ, вара «тӗрӗс ҫырнӑ» тесе, пӗр саслӑн йышӑнчӗҫ.
Чӑвашлӑхшӑн чун-чӗрепе ҫунакансем Сурхурине кӑҫал та паллӑ тӑвӗҫ. Яланхи пекех вӑл, кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче, «Ҫӑлкуҫ» кафере иртӗ. 12 сехетелле пухӑнма йыхравлаҫҫӗ. Аса илтерер, «Ҫӑлкуҫ» кафе Чӑваш наци конгресӗн ҫуртӗнче вырнаҫнӑ.
Ҫитрӗ, ҫитрӗ сурхури!
Сурхури, сурхури терӗмӗр,
Сурхури ҫитрӗ курӑнать.
Атьӑр тухӑр, ачасем,
Урам тӑрӑх кайӑпӑр,
Килӗрен киле ҫӳрӗпӗр,
Килӗрен кукӑль чӳклӗпӗр.
Чӑваш халӑх сайчӗ те, Сурхурие йӗркелекенсем те сире пурте ҫитсе пыракан Сурхури уявӗ ячӗпе саламлаҫҫӗ!
Куславкка хулинчи пӗр кафере бармен пулса ӗҫлекен хӗрарӑма телефонпа шӑнкӑравласах 6 пин тенкӗсӗр тӑратса хӑварнӑ. Йӗрке хуралҫисем халӗ ҫав преступление уҫӑмлатаҫҫӗ. Кун пирки «МК Чебоксары» кӑларӑм хыпарлать.
Кафене палламан арҫын шӑнкӑравланӑ, хӑйпе прокуратура ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ. Сӗтел саккас панӑ, хаклӑ йышши коньяк кирлине пӗлтернӗ. Хайхи коньякне ятарлӑ лавккасене кӑна сутаҫҫӗ иккен. Кӑштахран арҫын тата шӑнкӑравланӑ, коньяка хӑех туяннине, ҫавна май укҫана тавӑрса парса спирт шӗвекне кайса илмеллине каланӑ. Бармен «прокуратура ӗҫченӗ» мӗн чухлӗ ыйтнине йӑлтах куҫарса панӑ. Ун хыҫҫӑн эрех лавккине ҫул тытнӑ, анчах унта ӑна никам та кӗтмен.
Асӑнса хӑвармалла, йӗрке хуралҫисем ултавҫа тупса палӑртас енӗпе ӗҫлеҫҫӗ. Хальлӗхе вӑл Чӑваш Ен ҫынни марри кӑна паллӑ.
«Ҫӑлкуҫ» кафере чӑвашлӑхшӑн тӑрӑшакансем кашни ҫул Сурхури уявне уявлама пухӑнаҫҫӗ. Кӑҫал та ҫак йӑлана пӗтересшӗн мар — Чӑваш наци конгресӗн ҫуртӗнче вырнаҫнӑ кафене вӗсем тунтикун, кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче, пухӑнӗҫ. Сурхури уявне уявлама пурне те 13 сехетелле чӗнеҫҫӗ.
Ҫитрӗ, ҫитрӗ сурхури!
Сурхури, сурхури терӗмӗр,
Сурхури ҫитрӗ курӑнать.
Атьӑр тухӑр, ачасем,
Урам тӑрӑх кайӑпӑр,
Килӗрен киле ҫӳрӗпӗр,
Килӗрен кукӑль чӳклӗпӗр.
Чӑваш халӑх сайчӗ те, Сурхурие йӗркелекен «Сӑвар» фонд та сире пурте ҫитсе пыракан Сурхури уявӗ ячӗпе саламлать!
Шупашкарта пурӑнакан 32 ҫулти хӗрарӑм пакунлипе ҫапӑҫма пуҫланӑ. Аллине ирӗке янӑскер Росгвардин ӗҫченӗн питне чавса илнӗ.
Пӑтӑрмахӗ кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Шупашкарти кафесенчен пӗринче пулса иртнӗ. «Киккирикне самай хӗртнӗ» хӗрарӑм унта хӑйне килӗшӳсӗр тытнӑ. Ҫавна кафере канакансем вӑрах пӑхса ларма килӗшмен — йӗрке хуралҫисене чӗнсе илнӗ.
Тӗпчевҫӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, пакунлисем вырӑна пырса кӗрсен те лӑпланас вырӑнне тулашнӑ хайхискер. Ведомствӑлла мар хуралта ӗҫлекен ӗҫченсенчен пӗрин питне чавса илнӗ вӑл. Чарусӑр хӗрарӑма ҫапах та пакнулисем чарнӑ. Пуҫтахланнӑскере шалти ӗҫсен пайне лартса кайнӑ.
Влаҫ представительне хирӗҫ тӑнӑ тесе хӗрарӑма халӗ 30 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.
Шупашкарти «Хамӑр ял» кафе икӗ у йӑх ӗҫлемӗ. Унта санитарипе эпидемиологи саккунӗсенчи йӗркене пӑхӑнман, ҫавна май суд приставӗсем унӑн алӑкне пичет ҫапса питӗрнӗ.
Ленин районӗн прокуратури кафене ака у йӑхӗнче тӗрӗсленӗ. Апатланмӑшра апат-ҫимӗҫ хатӗрленӗ чухне йӗркене пӑснӑ тӗслӗхсене тупса палӑртнӑ. Кафере икӗ ывӑс кӑна пулнӑ, вӗсене те пулин ванна ҫинче упранӑ. Хӑнасене нумай хут усӑ курмалли чашӑк-тирӗкпе ҫитернӗ, анчах вӗсене лайӑх ҫумашкӑн условисем пулман. Ҫурмафабрикатсен, апат-ҫимӗҫӗн тата кулинари изделийӗсен пахалӑхне тивӗҫлипе хакламан.
Аш-какайӑн ветеринари докуменчӗсем те пулман. Ҫитменнине, кафере юсав тумалла: линолеум ҫӗтӗк, туалетри стенасем хура.
Шупашкарти халӑх апатланӑвӗн предприятийӗсенчен пӗринче пушар тухнӑ. Кафе тӗп хулари Энтузиастсен урамӗнчи 25-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ.
Пушар пирки интернет-хаҫатсенчен пӗри халӑх корреспонденчӗ Дмитрий Калашников пӗлтерни тӑрӑх хыпарланӑ.
Инкек ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, 21 сехетре пулса иртнӗ. Ҫулӑм кафен мангал валли уйӑрнӑ ҫуртӗнче тухнӑ. Ҫакна асӑрханисем кафе ӗҫченӗсене систернӗ тата пушар хуралне шӑнкӑравланӑ.
«Кафере ӗҫлекенсем пушара хӑйсемех сӳнтерчӗҫ, кӑштахран патрульпе пост службин ӗҫченӗсем ҫитрӗҫ. Ҫулӑм ҫивиттине тата стенасене сиенленӗ», — каласа кӑтартнӑ хаҫатсене инкеке курнӑ Дмитрий.
Кафери пушар сӑлтавне специалистсем тӗпчесе палӑртӗҫ. Инкекре ҫынсем шар курнине пӗлтермен.
Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри уйрӑмӗн ӗҫченӗсем Шупашкар юханшыв порчӗ ҫывӑхӗнчи «Лимонад» кафене тӗрӗсленӗ те апатланмӑшра санитарипе эпидемиологи йӗркине пӑснине тупса палӑртнӑ.
Апат хатӗрленӗ ҫӗртех пахча ҫимӗҫ ҫунине, ҫӑкӑр-булка пӗҫернӗ вырӑнтах пахча ҫимӗҫ, пулӑ тата аш-какай тирпейленине асӑрханӑ. Унсӑр пуҫне шашлӑка сентре патне таса мар пахча ҫимӗҫ ҫунӑ вырӑнтан йӑтнӑ. Капла вара, йӗрке тӑрӑх, вуҫех хӑтланма юрамасть.
Ҫак сӑлтавсене шута илсе суд юханшыв порчӗ патӗнче вырнаҫнӑ «Лимонад» кафене 25 талӑклӑха хупса хунӑ. Ку тапхӑрта унта кунсерен суд приставӗсем ҫитсе курӗҫ, ӗҫе ҫӗнӗрен тӗрӗс йӗркеленине сӑнаса тӑрӗҫ.
+7.3 °C