Юлашки ҫулсенчи Паркинсон синдромӗпе чирлекенсем ҫамрӑкланса пыраҫҫӗ иккен. Унпа хальхи вӑхӑтра 40 ҫула ҫитменнисем те аптӑраҫҫӗ. Ҫак амак асаплантараканнисем — ҫынсен 0,5 проценчӗ иккен. Специалистсем ку цифра ытла та пысӑк теҫҫӗ. Паркинсон чирне сиплеме ятарлӑ центрсем уҫасси тӗнчери тухтӑрсемшӗн ҫӗнӗлӗх мар иккен. Ун йышшисенче чире палӑртнинчен тытӑнса ӑна сиплесси таранах тӑрӑшаҫҫӗ. Хӑш чухне ҫӗршывӗпе ҫавӑн пек пӗр центр пулсан та ҫителӗклӗ.
Ҫулталӑк вӗҫленнӗ ҫӗре пирӗн респбуликӑра ятарлӑ пӳлӗм уҫмалла. Кун пирки Шупашкарта «Неврологин ҫивӗч ыйтӑвӗсем» темӑпа иртнӗ ӑслӑлӑхпа парктика конференцийӗ вӑхӑтӗнче республикӑн Сывлӑх сыхлав министерствин пай пуҫлӑхӗ Наиля Зинетуллина пӗлтернӗ.
Республика лаптӑкӗсенчи ҫӗнӗ тӳремсенче ытлӑн улма нематочӗ сарӑлнине кура Россельхознадзор управленийӗ ӳсекен улман карантин тӗрӗслевне ирттерме тытӑннӑ. Россльхознадзор управленийӗн ӑстисем республикӑри ӳсентӑрансен фитосанитарийӗ тата карантин ӗҫӗпе ӗҫлекен пайӗн ФГБУ «Тутар МВЛ» ӗҫченӗсемпе пӗрлӗ тӗрӗслев ӗҫӗсене ирттерме 464 ҫӗр тӗслӗхӗсене илнӗ.
Ҫӗр пробине Красноармейски районӗнчи «Таябинка» ТМЯО агрофирмӑн 73 гектар лаптӑкӗнче вӑрӑллӑ тата апат-ҫимӗҫлӗ «Любава», «Удача» сортлӑ улма ӳсекен анинчен илнӗ. Лаборатори тӗрӗслевне республикӑри ӳсентӑрансен фитосанитарийӗ тата карантин ӗҫӗпе ӗҫлекен пайӗн ФГБУ «Тутар МВЛ» ирттернӗ.
Тӗпчеве ирттернӗ хыҫҫӑн лаборотори ҫӗр пробине илнӗ анара сиенлӗ карантин организмӗ ҫуккине палӑртнӑ.
Эх, ҫав шӗремет улми... Тахҫан ӑна колорада нӑррисем тустаратчӗҫ, вӗсемпе кӗрешме мӗнле кӑна им-ҫам шутласа кӑлармарӗҫ ӗнтӗ. Халӗ ак, тата тепӗр ҫӗнӗ «чир» улмасене юрӑхсӑрлантарма тытӑннӑ.
Республика лаптӑкӗсенчи ҫӗнӗ тӳремсенче ытлӑн улма нематочӗ сарӑлнине кура Вӑрмар, Куславкка районӗнчи ферма хуҫалӑхӑн пуҫлӑхӗсем Россельхознадзор управленийӗнчен ӳсекен улман карантин тӗрӗслевне ирттерме ыйтнӑ.
Управленийӗн специалисчӗсем республикӑри ӳсентӑрансен фитосанитарийӗ тата карантин ӗҫӗпе ӗҫлекен пайӗн ФГБУ «Тутар МВЛ» ӗҫченӗсемпе пӗрлӗ тӗрӗслев валли ҫӗр пробине илеҫҫӗ. Ҫӗре тӗпченӗ хыҫҫӑн улма аннисенче сиенлӗ карантин организмӗ пуррипе ҫуккине паллӑртӗҫ.
Шӑмӑ чирӗпе аптӑракансем малашне Шупашкартах сипленме пултарӗҫ. Унпа 50 ҫултан аслӑраххисенчен кашни виҫҫӗмӗш хӗрарӑм тата кашни пиллӗкмӗш арҫын аптӑрать иккен.
Асӑннӑ сывлӑх сиплев учрежденийӗнче ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Остеопороз центрне хута янӑ. Чире малтанхи паллӑсем тӑрӑхах тупса палӑртма унта ҫӗнӗ йышши оборудовани вырнаҫтарнӑ. «Центрта тӳлевсӗрех йышӑнатпӑр, ӑна валли район пульнцисенчи терапевт ҫырса панӑ направлени кӑна кирлӗ», — тесе пӗлтернӗ диспансер ертӳҫи Татьяна Маркелова.
Тӗленмелле эпир ҫынсем... Пепке ҫураласса пӗлсен вӗҫӗ-хӗррисӗр савӑнатпӑр: кӗтетпӗр, хатӗрленетпӗр. Анчах та ача тинех кун ҫути курсан — хӑш-пӗрисем тискерленеҫҫӗ. Тӑван ашшӗсемех урӑлла-ӳсерлӗ хӑйсен шӑпӑрланӗсене «чышкӑлама» тытӑнаҫҫӗ, тен упӑшкисен тыткалӑшне тӗслӗхе хурса ачан амӑшӗсем те нимпе кая юлмаҫҫӗ.
Канаш хулинчи йӗрлӗв органӗ 26 ҫулхи хӗрарӑма хирӗҫ пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫӗн тӗпчевне туллин вӗҫленӗ. Хайхискере вара тимлӗ пулмасӑр хӑйӗн 9 уйӑхри пепкен пурнӑҫне татнишӗн айӑплаҫҫӗ.
Йӗрлевҫӗсем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх 2012 ҫулхи раштавӑн 14–28-мӗш кунсем хушшинче хӗрарӑм хӑйӗн шӑпарланӗ йывӑр чирленине пӗлнӗ пулин те сыватма васкаман. 9 уйӑхри пепке вара тип пыр пневманине пула ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ.
Паянхи кун йӗрлев органӗсемпе ҫирӗпленнӗ айӑплав пӗтӗмлетӗвне Канаш районӗн судне янӑ. Ҫакӑн пек тискерлӗхшӗн хӗрарӑма 2 ҫуллӑх термене хупма пултараҫҫӗ..
Унсӑр пуҫне йӗрлев органӗсем ҫакӑн йышши тискер пулӑмсем малашне ан тухччӗр тесе Канаш хулин администрацийӗн тата Канашри медицина центрӗн пуҫлӑхӗсене ятарлӑ асӑрхаттару хутне ярса панӑ.
Чӑваш Ен ҫыннисен кун-ҫулӗн тӑршшӗне тухтӑрсем сӑнанӑ та ҫакӑн пек пӗтӗмлетӳ патне ҫитсе тухнӑ. Ку вӑл — пӗлтӗрхине тишкерсен.
Ӗмӗре 100 ҫулпа шутланине асра тытсан тата ҫывӑх ҫыннӑмӑрсене май килнӗ таран ытларах пурӑнтарас килнине шута илсен, ҫичӗ теҫетке ҫула вӑрӑм тееймӗн. Ҫапах та 2011 ҫулхипе танлаштарсан республикӑра пурӑнакансен кун-ҫулӗ вӑрӑмланни савӑнтарать. Чӑвашра пурӑнакансен вӑтам ӗмӗрӗ пӗлтӗр 0,64 ҫул хутшӑннӑ иккен. Ҫапла пӗлтернӗ ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Алла Самойлова республикӑн правительство ларӑвӗнче.
Тухтӑрсен тата 100 пин пуҫне миҫе ҫын вилнине тишкерес йӑла пур. Ку кӑтарту пӗлтӗр 13,3-пе танлашнӑ. Виҫӗм ҫулхинчен ҫакӑ 2,2 процент лайӑхланнӑ-мӗн. Вӑй питтисем вилесси 6,6 процент сахалланнӑ тесе пӗлтернӗ сывлӑх сыхлав министрӗ. Кунсӑр пуҫне вӑл чӗрен ишеми чирӗпе вилекенсен шучӗ 6,2 процент, инсульт пирки пурнӑҫран уйрӑлакансен хисепӗ 10,2 процент, тӗрлӗ шыҫҫа (кунта сӑмах рак пирки пырать-тӗр) пула куҫ хупакансен йышӗ 4,9 процент чакнине палӑртнӑ.
Эх, этемӗн ӑсӗ мӗншӗн кӑнтӑр хыҫҫӑн кӑна-ши?! Сӗнтӗвӑрри районӗнчи 24 ҫулхи каччӑ халӗ ӳкӗнет пуль те, анчах чавса ҫывӑх та — ҫыртаймӑн.
Пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗн вӗҫӗнче вӑл 15-ри пикепе сӑра ӗҫнӗ. Ҫамрӑксен юн вӗресе тӑрать мар-и? Тата сӑри пуҫа пырса ҫапнипе те шухӑш-кӑмӑл ирӗке кайнӑ-тӑр. Хайхисем ар ҫыхӑнӑвне кӗнӗ. Ирӗксӗр мар, кӑмӑлпах. 16 ҫула ҫитичченхи ҫынпа кун пек хутшӑнура пулнишӗн пуҫиле явап тыттарасси пирки шухӑшламан пуль ҫав вӑл самантра каччӑ. Хамӑр хушӑра каласан, хӗрӗ те малтанласа шӑв-шав ҫӗклемен-ха. Медицина тӗрӗслевӗ витӗр тухма пульницӑна кайсан ВИЧ-инфекцие ҫаклатни палӑрнӑ хыҫҫӑн кӑна раштав уйӑхӗнчи тӗлпулӑва аса илнӗ.
Чир ертнӗ каччӑна халӗ икӗ стаьяпа айӑплаҫҫӗ: 16 ҫула ҫитмен ҫынпа ар ҫыхӑнӑвне кӗнӗшӗн тата хӑй чирлине пӗле тӑркач теприне ертнӗшӗн.
Менингит та менингит тесе пӗр вӑхӑтра Раҫҫей шайӗнче хытах шавларӗҫ. Чире тӗрӗс палӑртайманнине кура диагноза тӗрӗс мар лартнӑ тесе шур халатлисене ӳпкелесе калаҫни асрах-ха. Чӑваш Енре еплерех лару-тӑру-ха? Ку ыйтӑва уҫӑмлатма пулӑшнӑ та республикӑн Сывлӑх сыхлавӗн министерстви паян йӗркеленӗ брифингра.
Кӑҫалхи кӑрлач–ҫӗртме уйӑхӗсенче пирӗн патра менингит паллиллӗ 6 ачана тупса палӑртнӑ иккен. Вӗсенчен пӗринне энтеровирус этилогине ҫирӗплетсе панӑ. Ҫак уйӑхра менингитпа чирлӗ икӗ ача тупӑннӑ. Шупашкарти 65-мӗш ача пахчинчи пӗр ушкӑнра карантин пирки пӗлтернӗ-мӗн.
Тухтӑрсен 100 пин ҫын пуҫне миҫе ҫын чирленине илсе парас йӑла пур та, ҫавӑн тӑрӑх хакласан, ку вӑл 0,5 тӗслӗх тенине пӗлтерет иккен. Раҫҫейре вара — 1,45 тӗслӗх-мӗн. Ҫапах ку кӑтарту пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртинчен пӗчӗкрех иккен. Пӗлтӗр 100 пин ҫын пуҫне менингитпа чирленисен шучӗ 3,39 тӗслӗхпе танлашнӑ.
Эпидемиологсемпе ача-пӑча тухтӑрӗсем тӗрӗс апатлантарма тата гигиенӑна пӑхӑнма, чир паллине сиссенех тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтма сӗнеҫҫӗ.
+12.3 °C