Атнер Хусанкай

Паян, юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, чӑваш ҫӗрӗн тата тӗнчин сумлӑ ҫынӗ Атнер Хусанкай 70 ҫул тултарать.

Атнер Петрович Шупашкарта 1948 ҫулхи юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Вӑл нумай енлӗ пултарулӑхпа уйрӑлса тӑракан, тӗлӗнмелле интеллигентлӑ ҫын. Тепӗр тесен, урӑхла пулма та пултарайман пулӗ. Ашшӗ — Петӗр Хусанкай, чӑваш халӑх поэчӗ. Амӑшӗ — Вера Кузьмина, СССР халӑх артистки. Атнер Петрович Ленинград патшалӑх университечӗн хӗвӗлтухӑҫ чӗлхисен факультетӗнче, СССР Наукӑсен академийӗн Хӗвелтухӑҫ чӗлхисен институчӗн аспирантуринче вӗреннӗ. Филолог, литература критикӗ, хӗвелтухӑҫ чӗлхисен тӗпчевҫи, публицист, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, доцент, СССР Писательсен союзӗн членӗ. Социолингвистика, ономастика, куҫару ыйтӑвӗсен, чӗлхен поэзи тытӑмӗсен специалисчӗ.

Египет Араб Республикинче ҫар куҫаруҫи пулнӑ, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн чӑваш чӗлхипе тюркологи кафедринче ассистентра, аслӑ преподавательте, доцентра, профессорта ӗҫленӗ. Каярах вӑл Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче тӑрӑшнӑ.

Шупашкарти суту-илӳ центрӗсенчен пӗринче ача ҫине аттракцион персе аннӑ. Йӑлтах мар, унӑн ҫӳлти пайӗ.

Пӑтӑрмах кӑҫалхи утӑ 20-мӗшӗнче пулса иртнӗ. Аттракционӑн пӗр пайӗ персе аннипе ача пуҫне кӑвакартнӑ, сылтӑм хулпуҫҫийӗ чӗрӗлсе кайнӑ. Ача хытах сиенленмен пулин те аттракцион юсавсӑрришӗн техника айӑплӗҫ. Халӗ ӗнтӗ ун пирки иртнӗ вӑхӑтра калама тивӗ. Вӑл унта тек ӗҫлемест. Арҫын тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тӗпчесе пӗтерсе суда ярса панӑ.

Пуҫиле ӗҫе РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн тӗпчевҫисем тӗпченӗ. Вӗсем тӗрлӗ экспертиза ирттернӗ. Арҫын хӑйӗн айӑпне йӑлтах йышӑннӑ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 238-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе айӑпласшӑн. Яваплӑх виҫине суд ҫывӑх вӑхӑтра татса парӗ.

Паян, юпан 5-мӗшӗнче, Шупашкар хула администрацийӗн тата Шупашкарти троллейбус управленийӗн ӗҫченӗсем автономлӑ майпа ҫӳрекен троллейбуса тӗрӗсленӗ. Тӳре-шара транспортпа хула тӑрӑх ярӑннӑ.

Кунашкал пӗр троллейбус 17 пин тенкӗ тӑрать. Субсидисене шута илсен вӑл 9 миллион тенке ларӗ. Троллейбус рулӗ умне ларнӑ Сергей водитель каланӑ тӑрӑх, транспорт ҫӑмӑллӑн ҫӳрет, унпа кайма лайӑх. Салонра ӑшӑ, алӑксем пӗр пускӑча пуссанах пурте уҫӑлаҫҫӗ. Вӑл сусӑрсемшӗн те меллӗ: варринчи алӑкран кӗмешкӗн ятарлӑ лапам пур.

Троллейбус линисӗр 15 ҫухрӑм таран кайма пултарать. Линипе кайнӑ чухне заряд илет, вара малалла «мӑйракасемсӗрех» ҫӳреме май пур.

Ҫакнашкал троллейбуссене кӑҫал раштав уйӑхӗнче «Садовый» микрорайона ярасшӑн. Вӗсем 10-мӗш номерпе ҫӳрӗҫ. Чӳк уйӑхӗн вӗҫӗнче Шупашкара ҫакнашкал темиҫе троллейбус илсе килмелле.

Чӑваш Енре культура эткерлӗхне сутма йышӑннӑ. Кун пирки республикӑн Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерстви пӗлтернӗ.

Ведомство сутлӑха 1917 ҫулта хӑпартса лартнӑ ҫурта кӑларнӑ. Икӗ хутлӑ кирпӗч ҫуртӑн путвал та пур-мӗн.

Пурлӑхӑн малтанхи хакне ЧР Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерстви 48,665 млн тенкӗ тесе йышӑннӑ. Конкурс кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн 9-мӗшӗнче иртмелле.

Ҫурт калӑпӑшӗ — 1430,6 тӑваткал метр. Кунсӑр пуҫне унӑн 1697 тӑваткал метр лаптӑк ҫинче ҫӗр пур. Культура эткерлӗхӗнчи ҫурт Шупашкарти Хӗрлӗ лапамри 3-мӗш ҫурт адреспа вырнаҫнӑ. Ӑна туянас текенсен заявкисене чӳк уйӑхӗн 2-мӗш таран йышӑнаҫҫӗ.

Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, вӑл ҫурта пӗлтӗр те сутма хӑтланнӑ. Ун чухне ҫавӑншӑн 55 миллион тенкӗ ыйтнӑ.

2020 ҫул тӗлне чӑх каяшне тирпейлекен савут хута ярасшӑн. Кун валли 270 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ.

Кунашкал савута «Юрма» агрохолдинг тума палӑртине унччен сайтра хыпарланӑччӗ. Организаци ҫак пысӑк проекта пурнӑҫа кӗртмешкӗн ҫул-йӗр карттине хатӗрленӗ.

Ҫӗнӗ савутра талӑкне 400 тонна каяш тирпейлесшӗн. Каяша типӗтсе гранула евӗр тӑвӗҫ, кайран унпа ял хуҫалӑхӗнче тӑпра пахалӑхне лайӑхлатас тӗллевпе усӑ курасшӑн.

Хальлӗхе агрохолдинг каяша уя тӑкать. Унӑн шӑрши Шупашкарта та сарӑлать. Ку ҫынсене, паллах, килӗшмест. Эппин, савут хута яни ҫак пӑтӑрмаха та пӗтерме пулӑшӗ.

Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗн эксперчӗсем Чӑваш Енри чи ванса-япӑхса пӗтнӗ ҫулсене палӑртнӑ. Списока, эпир пӗлнӗ тӑрӑх, влаҫра ӗҫлекенсем патне ярса панӑ. Вӗсен кӑлтӑка пӗтерме мера йышӑнмалла.

Ҫулсене пӑхса ҫаврӑннӑ хыҫҫӑн Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗн регионти хастарӗсем шӑтӑк-путӑклӑ ҫулсен рейтингне хатӗрленӗ. Списокра Шупашкарти Лапсар тата Ишлей проезчӗсем ҫӳлти йӗркесене йышӑнаҫҫӗ.

Рейтингра пӗтӗмпе — 231 объект. Япӑх ҫул тесе Шупашкарти Иван Яковлев проспектне те хаклаҫҫӗ иккен. Тӗп хуламӑрти Граждан, Хабиб Миначев урамӗсенчи япӑхнӑ вырӑнсене те начар ҫулсен йышне кӗртнӗ.

Республикӑри ытти-район хулана илсен, Улатӑрти, Канашри, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Йӗпреҫ, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри районӗсенчи ҫулсем пур.

Чӑваш енре шалу парӑмӗллӗ предприятисен шутӗнче Шупашкарти 1-мӗш типографи те пур. Панкрута тухнӑскерӗн куҫман пурлӑхне нумаях пулмасть сутса янине ӗнер Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтерчӗ-ха. Анчах ҫакӑ та рабочисен умӗнче пухӑннӑ парӑмпа татӑлма ҫитмест-мӗн. Ҫакна Чӑваш Ен Элтеперӗ ҫумӗнче йӗркеленӗ ӗҫ укҫине вӑхӑтра тӳлес енӗпе ӗслекен пӗрлехи комиссин ӗнерхи ларӑвӗнчереспубликӑн Патшалӑх ӗҫ инспекцийӗн ертӳҫи Алексей Метелкин каланӑ.

Шалупа пысӑк парӑмлисен шутӗнче ҫавӑн пекех — Шупашкарти «Чӑвашавтотранс», Улатӑрти «АЗНХ», Шупашкарти «Силовое электрооборудование» предприятисем, Ҫӗнӗ Шупашкарти тимӗр-бетон конструкцисен 2-мӗш номерлӗ савучӗ тата асӑннӑ хулари ҫурт-йӗр строительствин комбиначӗ.

Юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче 14 сехетре Коми Республикинче ҫул ҫинче авари пулнӑ. Унта Чӑваш Енри тӑватӑ ҫын шар курнӑ.

Hyundai Solaris тата Volkswagen Tiguan машинӑсем «Шупашкар – Сыктывкар» ҫулӑн 576-мӗш ҫухрӑмӗнче ҫапӑннӑ. Пӗрремӗшӗн салонӗнче Чӑваш Енри тӑватӑ арҫын пулнӑ. Шел те, вӗсенчен виҫҫӗшӗ йывӑр сурансене пула вилнӗ. Арҫынсем 48-та, 56-ра тата 21 ҫулта пулнӑ. 55 ҫулти водитель чӗрӗ юлнӑ. Ӑна, йывӑр суранланнӑскере, пульницӑна илсе ҫитернӗ. Вӑл авари вӑхӑтӗнче ӳсӗр пулманни паллӑ.

Пассажирсем хӑрушсӑрлӑх пиҫҫиххипе ҫыхӑннӑ пулнӑ. Хальлӗхе аварире кам айӑплине тупса палӑртман. Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Шупашкарта пурӑнакан Андрей Романов савутра ӗҫлет. Авӑн уйӑхӗнче вӑл отпуск илнӗ. Арҫын 30 кунра Крыма велосипедпа ҫитсе килме тӗллев лартнӑ. Ӑна пурнӑҫланӑ вӑл. Каялла ӗҫе вӑхӑтра ҫитес тесе Андрей кунсерен 150-шар ҫухрӑм кайнӑ. Ҫулҫӳревӗ пирки вӑл «Про Город» хаҫата каласа кӑтартнӑ.

Арҫын питӗ васканӑ, ҫавӑнпа педале вӑйне шеллемесӗр ҫавӑрттарнӑ. Ара, кашни облаҫре чарӑнса паллӑ вырӑнсемпе паллашма та ӗлкӗрмелле вӗт. Вӑл Крыма ҫаврӑнса тухма та ӗмӗтленнӗ, анчах, шел те, ӗлкӗреймен.

Крым кӗперӗпе каҫнӑ чухне вара Шупашкар арҫынни ача пекех савӑннӑ, унӑн хӑватлӑ строительствинчен тӗлӗннӗ. Крымра вӑл пӗр ҫӗр кӑна выртнӑ. Тепӗр кунхине Шупашкаралла ҫул тытнӑ. Чӑваш Ене авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнче таврӑннӑ.

Ҫул ҫинче Андрей Романов 8 пин тенкӗ тӑкакланӑ. Укҫа апат ҫисе ҫеҫ пӗтнӗ. Вӑл кафере пӗрре те апатланман, хӑна ҫуртӗнче пӗр хутчен кӑна ҫӗр каҫнӑ.

Андрей пӗр уйӑхра 4350 ҫухрӑма парӑнтарнӑ. Унӑн опыт пур ӗнтӗ: вӑл пӗлтӗр Кавказа велосипедпа ҫитсе килнӗ. Ҫитес ҫул та отпускне ахаль ирттересшӗн мар. Хальлӗхе велосипедпа ӑҫта ҫитессине палӑртман-ха.

«Про Гоород» хаҫат редакцине халӑх корреспонденчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарти аэропорт ҫывӑхӗнче, вӑрман патӗнче, ҫӳп-ҫап куписем ӳссе ларнӑ. Унта такамсем строительство ҫӳп-ҫапӗ, арпус килсе тӑкаҫҫӗ.

Халӑх корреспонденчӗ грузовикпе ҫӳп-ҫап килсе тӑкнине хӑйӗн куҫӗпе курнӑ. Унта ӑна темиҫе эрне кӳрсе килни куҫкӗрет. Уйрӑмах ҫӗрӗк арпус килсе тӑкакансем антисанитари тӑваҫҫӗ.

Аэропорт ҫывӑхӗнче, ҫӗрӗк арпуссене шутламасан, 3-4 ҫӳп-ҫап купи таранах пухӑннӑ. Ку хула администрацийӗн экологи управленийӗн ӗҫченӗсене те сисчӗвлентернӗ. Вӗсем паян унта ҫитсе курнӑ. «Ҫӳп-ҫап купине кӗркуннехи экологи мероприятийӗсемпе килӗшӳллӗн пуҫтарӗҫ», - ҫапла пӗлтернӗ управлени ертӳҫи Дмитрий Гордеев