Нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Тӗмен хулинче «Пӗчӗк хуласене тата историлле тӑрӑхсене аталантарасси» ятпа форум иртнӗ. Унта пӗчӗк хуласене хӑтлӑх кӗртессипе лайӑх проект хатӗрлесе Пӗтӗм Раҫҫейри конкурсра ҫӗнтернисене палӑртнӑ. Ҫавӑнта Чӑваш Енри икӗ хула лекнӗ. Вӗсем - Канаш тата Улатӑр. Канаш «пӗчӗк хуласем» номинацире (кунта 20 пинтен пуҫласа 50 пин ҫын таран пурӑнаканнисем кӗреҫҫӗ) мала тухнӑ. Улатӑр «Истори тӑрӑхӗсем» категорире палӑрнӑ. Канаш хулине 70 миллион тенкӗ парӗҫ, Улатӑра — 44,5 миллион.
Ҫӗршыври комисси кӑҫал 80 проекта суйласа илнӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене 30 пинрен пуҫласа 100 пин тенкӗ таран парӗҫ.
Улатӑр «Улатӑр – музей-хула» проект хатӗрленӗ. Унта килӗшӳллӗн «Пӗчӗк пӗве», «ВЛКСМа 30 ҫул» парксене, «Боронин тата Ветвинский» скверӗсене илемлетесшӗн. Ҫав вырӑнсенче хула ҫыннисем уҫӑлса ҫӳреме кӑмӑллаҫҫӗ.
Канаш хули «Вуникӗ ҫул проектпа килӗшӳллӗн хулан тӗп пайне илемлетесшӗн.
Паян, чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫре ача-пӑча скверне хӗрлӗ хӑю кассах уҫнӑ. Ҫав ятпа унта пысӑк пуҫлӑхсем таранах пухӑннӑ. Пӗчӗккисен лапамне «Комфортная городская среда» (чӑв. Хӑтлӑ хула тӑрӑхӗ) программӑпа килӗшӳллӗн тунӑ.
Скверта ачасем валли аттракционсем, вылямалли япаласем вырнаҫтарнӑ, тӗмсем лартнӑ. Шупашкар район администрацийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗҫе «Дорстройсервис» общество пурнӑҫланӑ. Хамӑр енчен ҫакна палӑртар: сквера чылай вӑхӑт турӗҫ.
Сквера уҫнӑ ятпа хӗрлӗ хӑю касма Чӑваш Ен Патшалӑх Канашӗн Ертӳҫи Альбина Егорова, Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Димитриев, Кӳкеҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Владимир Вершинин хутшӑннӑ. Владимир Вершинин подрядчика ырласа сӑмах каланӑ, сквер поселокӑн мӑнаҫлӑхӗ пулӗ тесе палӑртнӑ, ыттисем патшалӑх тавралӑха хӑтлӑх кӳме укҫа-тенкӗ уйӑрнипе хӑпартланнӑ.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ патӗнчен Атӑл кӳлмекӗ патне анакан катлашкана кӳлмек патӗнчен республикӑн Правительство ҫурчӗ енне сарнӑ картлашкапа ҫыхӑнтарасшӑн. Ун валли кӳлмек урлӑ кӗпер хывмалла.
Ӗнер, авӑн уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Строительство, архитектура, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министерствинче канашлу иртнӗ. Ӑна Алексей Грищенко министр ертсе пынӑ. Унта архитекторсене пухнӑ. Канашлура, тӗпрен илсен, Чӑваш автономине туса хунӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалласа туса ирттермелли ӗҫсене сӳтсе явнӑ.
Маларах асӑннӑ кӗпер пирки калаҫнӑ май ӑна наци хӑйне евӗрлӗхне палӑртакан арт-объект евӗр йӗркелемелле тесе калаҫнӑ. Шупашкарта пурӑнакансем кӗпер тума тахҫанах сӗннӗ-мӗн.
Красноармейски районӗнчи мӗнпур ялти мӗнпур урама ҫутӑ кӗртме палӑртаҫҫӗ. Ҫакна район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Кузнецов Анаткасси ялӗнче унта пурӑнакансемпе ирттернӗ пухура шантарнӑ.
Алесандр Кузнецов унччен Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Атнар ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ чухен вырӑнти ялсене хатлӑх кӗртессипе чылай ӗҫленине ҫак йӗркесен авторӗ вырӑна кайсах курнӑччӗ. Халӗ, ав, Красноармейски районӗнче те вӑл ҫавӑн пек йӗрке тӑвасшӑн иккен.
Ҫутӑшӑн тӳлесе тӑкакланнине чакарас тесе энергие перекетлекен лампӑсем ҫине куҫараҫҫӗ. апла утнине пула иртнӗ ҫул вӗҫӗ тӗлне 3 миллион тенкӗ ытла укҫа перекетлеме май килнӗ. Ял тӑрӑхӗсем ыйтнипе хунар туянма вӗсене 1 миллион тенкӗ укҫа уйӑрса панӑ. Ҫитес икӗ ҫулта районти мӗнпур ялти мӗнпур урама ҫутӑ кӗртме палӑртнӑ.
Шупашкарӑн Мускав районӗнчи Атӑл хӗрри юлашки вӑхӑтра хитреленсех пырать. Унта анса-хӑпармалли вырӑнсене пӗлтӗрех хитрелетнӗччӗ-ха, ҫыран хӗрринче канмалли вырӑнсем те хула ҫыннисемпе хӑнисем валли меллӗ. Велосипедпа ярӑнакансен кӑмӑлне те Шупашкарта шута илме тӑрӑшаҫҫӗ.
Ӗнер хулари тӳре-шара, Шупашкар хӑтлӑхӗшӗн яваплӑ специалистсем вырӑна тухса канашлу ирттернӗ.
Хула администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, канашлура сӳтсе явнӑ тӗп ыйту — велосипедистсен ҫулне куҫарса ун вырӑнне ролик конькипе ярӑнакансем валли ҫул туса парасси.
Ҫак темӑна кун йӗркине кӗртнине мэринче хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ хушнипе сӑлтавлаҫҫӗ. Хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ вара ҫапла тума хула ҫыннисем ыйтнине пӗлтернӗ.
Халӑх тула тухмалли вырӑнтан Лондонра хӑтлӑ хваттер хатӗрленӗ. Кун пирки нумай пулмасть Чӗрӗ журналти пӗр блогер пӗлтернӗ. Лора Джейн Кларк архитектор ҫӗр айӗнче вырнаҫнӑ ишӗлчӗк туалета туяннӑ та ӑна хӑт кӗртнӗ — унччен сӑнсӑр пулнӑскер халь ӑмсанмалла хитре.
Хваттерте ҫывӑрмалли пӳлӗм те хӑнасене йышӑнмалли те илемлӗ. Ваннӑй та пур. Ҫӗр айӗнче вырнаҫнӑран чӳречисем мачча тӑрринче.
Livejournal сайтҫисем ку хваттере кӑмӑлпах йышӑнман — тула каймалли вырӑнта пурӑнма килӗшмен пулӑттӑм тесе пӗлтернӗ. Сӑмах май, чӑвашсен ӗненӗвӗпе те туалет пулнӑ вырӑнта ҫурт лартма юраман. Теприсен шухӑшӗпе архитектор хӑй кунта пурӑнмӗ, вӑл ӑна сутса ярӗ, ҫапла май укҫа тӑвӗ. Туалетран хваттер тума хистенӗ сӑлтавсенчен пӗри Лондонра ҫурт-йӗр хакӗ пысӑк пулни пирки ӑнлантарма тӑрӑшакан та тупӑннӑ.
Хваттерӗн малтанхи сӑнӗсемпе тата хальхисемпе кунта паллашма пулать.
Шупашкарта «Чи хӑтлӑ та тирпейлӗ ҫурт» конкурса пӗтӗмлетнӗ. Хула администрацийӗн тӳри-шари ӑна малтанах виҫӗ номинацире ирттерме йышӑннӑ: пилӗк ҫултан иртмен, вун пилӗк ҫултан каҫман тата вун ултӑ ҫултан аслӑрах ҫуртсене уйрӑмшарӑн хакласшӑн пулнӑ. Анчах конкурс тӳрисем виҫҫӗмӗш номинацире ҫӗнтерӳҫе палӑртайман.
Тепӗр иккӗшӗнче вара мала тухнисем паллӑ. «Пилӗк ҫултан иртмен нумай хваттерлӗ ҫурт» номинацире «Ҫӗнӗ хула» компани пӑхса-тирпейлесе тӑракан Ҫӗнӗ хула урамӗнчи 36-мӗш ҫурт ҫӗнтернӗ. «Ултӑ ҫултан иртнӗ, анчах вун пилӗк ҫула ҫитеймен нумай хваттерлӗ ҫурт» категорире Трактор Тӑвакансен проспектӗнчи 64-мӗш ҫурт пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Ку ҫуртшӑн Юсавпа эксплуатаци управленийӗ яваплӑ. Ҫак икӗ ҫурта хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн хушӑвӗпе килӗшӳллӗн 60-шар пин тенкӗ преми парӗҫ.
Шупашкар хулинче пурӑнакансем ӗнер республикӑн тӗп хулинче хӑш скверпа парка, тӳреме, халӑх йышлӑ ҫӳрекен ытти вырӑна хӑтлӑх кӳрессипе те хӑйсен шухӑшне палӑртрӗҫ.
Хулана илемлетмешкӗн йышӑннӑ проект — федераци шайӗнчиех. Ҫӗнӗлӗхе пурнӑҫлама регионсене пӗлтӗр укҫа уйӑрма тытӑннӑ. 2017 ҫулта Шупашкарти 25 картише тата халӑх йышлӑ ҫӳрекен 3 лаптӑка хитрелетнӗ.
Шупашкарта кӑҫал 18 вырӑна палӑртса хӑварнӑ. Хӑшне илемлетме маларах пуҫӑнмаллине пӗлес тесе ӗнер танлаштарӑм сасӑлавӗ йӗркелерӗҫ. Унта Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗ пулнӑ Николай Федоров та хутшӑннӑ. Ҫӗршывӑн Президентне суйланипе пӗрлех вӑл Шупашкарта хӑтлӑх кӗртмелли территорисене палӑртассипе те хӑй шухӑшне пӗлтернӗ. Чӑваш Енӗн экс-президенчӗ Геннадий Волков скверне мала хунӑ.
Юлашки вӑхӑтра республикӑра юр самай вӑйлӑ ҫурӗ. Ҫурт картишӗсене юртан епле тасатаҫҫӗ-ха? Шупашкар хула администрацийӗ ку тӗлӗшпе кӑмӑлсӑр.
Управляющи компанийӗсем картишре машинӑсем ларни юр тасатма кансӗрлет тесе пӗлтереҫҫӗ. Тӳре-шара вара ку ыйтӑва татса памалли мел сӗннӗ. «Сирӗн, ахӑртнех, ҫуртсенче пурӑнакансен телефон номерӗсем пур. Мессенджерта ушкӑн йӗркелӗр те ҫынсене трактор хӑш вӑхӑтра юр тасатнине пӗлтерӗр», — тенӗ.
Хулари хӑш-пӗр картишре чӑннипех те юр тасатман-мӗн. Граждан урамӗнчи 105-мӗш ҫурт умӗнчи картиш — чи япӑххи. Тротуар вырӑнне — качака сукмакӗ. Тирек урамӗнчи 4-мӗш ҫурт умӗнче ҫул ҫинче ҫӳп-ҫап контейнерӗ ларать, ун умӗнчи лапам юрпа тулса ларнӑ.
«Лоза» лавкка тата ун ҫывӑхӗнчи парикмахерски те юр ӑшне путнӑ. «Медик» клиника умӗнчи тротуар пачах та курӑнмасть-мӗн, шуҫлак пандус ҫинче ӳке сусӑра та тухасси инҫе мар.
Шупашкар хулин «Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх тата хӑтлӑх кӗртекен управлени» хысна учрежденийӗ тытса тӑракан туалетсен ырлӑхӗпе усӑ курма кӑҫалтан пӗр тенкӗ хакланнӑ. Унта пӗрре кӗрсе тухма 11 тенкӗ те 44 пус тӳлемелле.
Паян Шупашкар хули стационарлӑ виҫӗ туалет тытса тӑрать: Президент бульварӗнчи 1/15 адреспа, Карл Маркс урамӗнчи 24-мӗш ҫуртра, Константин Иванов урамӗнчи 11-мӗш ҫуртра. Вӗсем пурте тӳлевлӗ ӗҫлеҫҫӗ. Ирпе 10 сехетре уҫӑлаҫҫӗ те 20 сехетре хупӑнаҫҫӗ. К. Иванов урамӗнчи ҫулла ҫеҫ ҫу уйӑхӗнчен пуҫласа авӑн уйӑхӗччен — ӗҫлет. Тӳлевлӗ модульлӗ туалетсем Ҫӗнтерӳ паркӗнче, В.И. Чапаев ячӗллӗ скверта, Хӗрлӗ тӳремре, И. Яковлев проспектӗнче (электроаппаратура савучӗ чарӑну тӗлӗнче) пур. Вӗсен ӗҫ графикӗ — ирхи 10 сехетрен каҫхи 8-ччен.
Туалета Совет Союзӗн Паттӑрӗсене, Раҫҫей Федерацийӗн Паттӑрӗсене, Социализмла Ӗҫ Геройӗсене, Ӗҫлӗх тата Ҫар мухтавӗн тулли кавалерӗсене, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗсене, вӗсен тӑлӑх арӑмӗсене, сусӑр ачасене, пӗрремӗш ушкӑнри сусӑрсене тӳлевсӗр кӗртеҫҫӗ.
+2.3 °C