Раҫҫейре, ҫав шутра Чӑваш Енре те, гриппа чирлекенсен йышӗ ӳссе пырать. Чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен пуҫласа раштавӑн 1-мӗшӗччен Чӑваш Енре 6466 ҫын ОРВИпе чирленине шута илнӗ. Ку, иртнӗ ҫулсенчи вӑтам кӑтартупа танлаштарсан, 2,6 процент нумайрах.
Чӳк уйӑхӗн варринчи кӑтартупа танлаштарсан, чирлекенсен йышӗ 17 процент ӳснӗ. Роспотребнадзор пӗлтернӗ тӑрӑх, чирлекенсен 64 проценчӗ — 17 ҫул тултарман ачасем. Ҫак тапхӑрта 151 ҫынна ОРВИпе пульницӑна вырттарнӑ.
Ытларах Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта тата Ҫӗмӗрлере пурӑнакансем чирлеҫҫӗ. 8 пациентӑн парагрипп, 3-шӗн аденовирус пулни паллӑ.
Раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Шупашкарта «Тени наших предков» (чӑв. Несӗлӗмӗрсен ӗмӗлкисем) регионсем хушшинчи истори фестивалӗ пулать. IX-XI ӗмӗрсене халалланӑскер кӑҫалхипе ҫиччӗмӗш хут иртет.
Фестивале хутшӑнакансем Атӑлҫи Пӑлхар, Авалхи Руҫ, Скандинави, Византи тата ытти патшалӑхсен культурипе, кулленхи пурнӑҫӗпе, ҫар ӑсталӑхӗпе тата кун-ҫулӗпе паллаштарӗҫ.
«Ӗҫ-пуҫа ҫулсеренех Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнче пурӑнакан ҫӗр-ҫӗр ҫын хутшӑнать. Кӑҫал Николаев ячӗллӗ ача-пӑча паркӗнче чи лайӑх истори клубӗсен элчисем пухӑнӗҫ. Фестиваль программинче ҫапӑҫусем, ал ӗҫне вӗрентекен ӑсталӑх класӗсем, асӑнмалӑх туянмалли парнесен лавкки тата ытти те пулӗ. Унта кашниех кӗреет. Ӗҫ-пуҫ 12 сехетре пуҫланать», — «Пӗлме: Мӗн? Ӑҫта? Хӑҫан?» ушкӑн «Контактри» страницӑра ҫапларах хыпарланӑ.
Чӑваш Енре ҫитес ҫулталӑкӑн утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ пулӑшу хакӗ вӑтамран 4,4 процент хӑпарӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хаксем пирки хушӑва ӗнер алӑ пуснӑ. Маларах эпир ҫитес ҫул пирӗн республикӑра хак 3,9 процент хӑпарма пултарассине пӗлтернӗччӗ-ха.
Кӗсьене пуринчен ытла Шупашкарта ҫӳхетме тивӗ: унта хак хальхинчен чӗрӗк пай таран хӑпарма пултарать. Ҫакӑ ӑшӑ энергийӗпе хутнин хакӗ 24,8-шар процент хакланнипе ҫыхӑннӑ. Канашра хак 10%, Ҫӗнӗ Шупашкарта 12%, Ҫӗмӗрлере 7% ӳсмелле. Яллӑ районсенче хак хӑпараслӑх 4,4 процентран иртмелле мар. Ҫапах та хӑш-пӗр ял тӑрӑхӗсенче ку цифрӑран пысӑкрах пулӗ: Элӗкре — 5,7%, Патӑрьелте — 6%, Вӑрнарта — 4,7%, Йӗпреҫре —12%, Комсомольскинче — 4,9%, Красноармейскинче — 12%, Хӗрлӗ Чутайӗнче — 5,7%, Тӑвайӗнче — 8%, Ҫӗрпӳре — 10%, Етӗрнере — 12%, Куславккара — 12%, Шупашкар районӗнчи Ҫӗнӗ Тутаркассинче — 12%, Вӑрман-Ҫӗктерте — 10%, Ишлейре — 7,5%, Кӳкеҫре — 7%, Ҫӗньялта — 10%.
Шупашкарта ялтан килнӗ ҫынсем сӗт-ҫу таврашӗпе, пахча ҫимӗҫпе урамра суту-илӳ тунине час-часах курма пулать. Уйрӑмах — Тӗп пасар умӗнче.
Нумаях пулмасть хулара йӗрке хуралҫисем рейд ирттернӗ. Тӗрӗслеве Шупашкарти Ленин район администрацийӗн ӗҫченӗсем тата полици ӗҫченӗсем тухнӑ. Вӗсем Гагарин тата Ильбеков урамӗсенче пулнӑ. Вокзал ҫумӗнчи урама, «Ача-пӑча тӗнчи» ҫывӑхӗнчи тротуара та тӗрӗсленӗ.
Саккуна пӑсса юраман вырӑнсенче суту-илӳ тӑвакан ҫынсемпе калаҫу ирттереҫҫӗ. Анчах ку пулӑшмасть-мӗн. Ҫынсем пур-пӗрех ҫав вырӑнсенех сутма килеҫҫӗ.
Нумаях пулмасть административлӑ йӗркене пӑснӑшӑн 4 ҫын тӗлӗшпе ӗҫ пуҫӑрнӑ. Чӳк уйӑхӗнче Ленин район администрацийӗн ӗҫченӗсем 47 протокол ҫырнӑ. Пӗтӗмпе 46 штраф ҫырса панӑ. Ку 91 пин тенкӗпе танлашать. 1 ҫынна асӑрхаттарнӑ.
Допинг харкашӑвне пула Шупашкарта хӑвӑрт утас енӗпе тӗнче чемпионатне ирттермӗҫ. Ку тивӗҫе Китайри Тайцан хулине шаннӑ.
Тӗнче чемпионачӗ 2018 ҫулта иртӗ. Пӗтӗм тӗнчери ҫӑмӑл атлетика федерацийӗсен ассоциацийӗ чемпионата Тайцан хулинче йӗркелеме йышӑннӑ. Ку хула — пӗртен-пӗр кандидат.
Малтан чемпионата Шупашкарта ирттерме палӑртнӑ. Анчах ҫурла уйӑхӗнче йышӑнӑва улӑштарнӑ. Йӑлтах — допинг харкашӑвне пула. Сӑмах май, хӑвӑрт утас енӗпе командӑсен чемпионачӗ Шупашкарта кӑҫал иртмеллеччӗ. Анчах ӑмӑртӑва Рима ирттерме шаннӑ.
Шупашкарта 48 вӑйӑ автоматне тӗп тунӑ. Автоматсене таптаса лапчӑтнӑ, сӗтелсене вакласа ҫунтарнӑ.
Ку хатӗр-хӗтӗре Шупашкарти 8 заведенирен туртса илнӗ. Хулара пурӑнакан 10 ҫынна саккунсӑр вӑйӑ ҫаврӑнӑшӗшӗн явап тыттарнӑ. Вӗсем саккуна пӑсса 9 миллион тенкӗ ытла ӗҫлесе илнӗ.
Ултӑ ҫынна ирӗкрен 1-3 ҫуллӑха хӑтарнӑ. Ыттисене тӗрмене хупмасӑр айӑпланӑ. Пурне те штраф тӳлеттернӗ. Халӗ судра тепӗр пуҫиле ӗҫ выртать. Унпа 10 ҫын ҫыхӑннӑ. Вӗсем пӗтӗмпе 338 миллион тенкӗ тупӑш тунӑ.
Хӗл Мучи ачасен ҫырӑвӗсене йышӑнма тытӑннӑ. Ун патне 7–16 ҫулсенчи ачасем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене Хӗрлӗ тӳремре чыслӗҫ.
Пултарулӑх конкурсӗ чӳк уйӑхӗн 28-мӗшӗнче пуҫланнӑ. Шӑпӑрлансем Хӗл Мучие хӑйсен ӗмӗчӗ пирки пӗлтерме, ҫулталӑкра тунӑ ырӑ ӗҫсем ҫинчен пултараҫҫӗ. Конкурс икӗ номинаципе иртӗ: литература хайлавӗ (сӑвӑ, калав, юмах, эссе) тата Ҫӗнӗ ҫулхи открытка. Чи лайӑх ӗҫсене Шупашкар хулин музейне парӗҫ.
Чи лайӑх ӳкерчӗк салам открытки ҫинче пулӗ. Ӑна Шупашкарти почтӑсенче туянма май пулӗ. Ӗҫсене ҫак адреспа ямалла: Шупашкар, Ленин проспекчӗ, 2-мӗш ҫурт, Хӗл Мучие. Е Маяковский ячӗллӗ вулавӑша илсе килмелле.
Шупашкар мэрне суйласси пирки сайтра нумаях пулмасть пӗлтернӗччӗ. Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Шупашкар пуҫлӑхне палӑртнӑ. Ку должноҫе кам йышӑннӑ-ха? Хӗрарӑм.
Чӳкӗн 29-мӗшӗнче пуҫлӑха депутатсен ятарлӑ комиссийӗ суйланӑ. Пӗтӗмлетӳпе килӗшӳллӗн, ку тивӗҫе Ирина Клементьевӑна шаннӑ. Сӑмах май, Леонид Черкесов хыҫҫӑн вӑл ку тивӗҫе вӑхӑтлӑх пурнӑҫланӑ.
Ирина Клементьева Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх институтне пӗтернӗ, патшалӑх службин Атӑл-Вятка академийӗнче вӗреннӗ. Малтан вӑл экономистра вӑй хунӑ. Ирина Всеволодовна «Чуваши-Мед» тӗп директорӗ вырӑнӗнче те ӗҫленӗ.
Кӳкеҫре пурӑнакан, Шупашкарти 19-мӗш шкулта тӑрӑшакан Роза Мазикова хулари шкулсенче чӑваш чӗлхипе литературине ҫӗнӗлле меслетсемпе вӗрентмелли ҫинчен каласа кӑтартнӑ. «Инновационные подходы в изучении чувашского языка и литературы в школах с русским языком обучения» (чӑв. Вырӑс чӗлхиллӗ шкулсенче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентессинчи ҫӗнӗлӗхсем) семинара ӗнер республикӑн тӗп хулинчи шкулсенчи директорсен наципе регион компоненчӗ енӗпе ӗҫлекен ҫумӗсем валли йӗркеленӗ. Мероприяти маларах асӑннӑ 19-мӗш шкулта иртнӗ.
Асӑннӑ вӗренӳ заведенийӗнче чӑваш чӗлхине вӗрентме усӑ куракан мелсем ҫинчен Роза Анатольевна «Системно-деятельностный подход в обучении чувашскому языку и литературе» (чӑв. Чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентессине системӑлла тата пуҫаруллӑ йӗркелесси) ятпа хӑтлав та хатӗрленӗ. Унта вӑл хӑй тӗпе хуракан Диамант тата Венна диаграммин меслечӗсемпе паллаштарнӑ. Уҫӑ урокра вара Роза Мазикова чӑваш литературин урокӗсенче колуз-тестсемпе усӑ курнине кӑтартса панӑ.
Мускав ҫул-йӗр патшалӑх институчӗн студенчӗсем Шупашкарти чарӑнусене юртан тасатма тухнӑ.
44 студент ӗҫе кӳленнӗ. Вӗсем 3 ушкӑна пайланнӑ та общество транспорчӗ чарӑнакан вырӑнсене юртан тасатнӑ. Хастарсем Сӗнтӗрвӑрри ҫулӗ ҫинче, Трактор тӑвакансен проспектӗнче, Мир проспектӗнче ӗҫленӗ.
Студентсене ертӳлӗх тав тунӑ. «Дорекс» компани вара хӑйсене пулӑшнӑшӑн аслӑ шкул директорне Наталья Евсюковӑна тав тунӑ.
+15.3 °C