Ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Мария Ильичёва (Шуракӑш) (22.04.1948-03.12.2022) ҫуралнӑранпа 75 ҫул ҫитнӗ.
Мария Фёдоровна Элӗк районӗнчи Прашкушкӑнь ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл — юрӑҫ, музыкант, хӑй тӗллӗн вӗреннӗ композитор, ӗҫпе тыл ветеранӗсен фольклор ансамблӗн ертӳҫи пулнӑ, Пӗтӗм чӑвашсен А. Канаш ячӗллӗ ҫамрӑксен премийӗн лауреачӗ, И.Я. Яковлев ячӗллӗ наци премийӗн лауреачӗ.
Шупашкарти В.И. Чапаев ячӗллӗ производство пӗрлешӗвӗн генеральнӑй директорне Михаил Резникова «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ изобретателӗ» ят панӑ. Хушӑва еспублка Элтеперӗ Олег Николаев ӗнер, ака уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ.
2018 ҫулта Михаил Резников «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» ордена тивӗҫнӗччӗ. Йышӑнӑва ун чухнехи Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев алӑ пуснӑччӗ.
Михаил Резников хӑй вӑхӑтӗнче республика Правительствинче те тӑрӑшнӑччӗ, унта вӑл вице-премьер пулчӗ, кайран транспорт министрӗнче тимлерӗ. Кайран каллех хӑйӗн унчченхи вырӑнне — Чапаев ячӗллӗ завода — куҫнӑччӗ.
Пирӗн республикӑра Пӗрлехи информаци кунӗсене ирттерессине чӗртсе тӑратни пирки эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха.
Аса илтерер: вӗсен вӑхӑтӗнче тӳре-шара ӗҫ коллективӗсемпе тӗл пулать, вӑл е ку ҫивӗч ыйтусене хускатать, ҫынсен ыйтӑвӗсене хуравлать.
Черетлӗ информаци кунӗ ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче иртӗ. Ун чухне чӑвашсен аслӑ вӗрентекенӗ Иван Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитни пирки те сӑмах хускатӗҫ. Ку темӑна информкунӑн кун йӗркине кӗртнӗ.
Паян Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрне йӗркеленӗренпе 90 ҫул ҫитнӗ.
Шӑп та лӑп тӑхӑр теҫетке ҫул каялла, 1933 ҫулхи ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Шупашкарти рабочи клубӗнче (вӑл Ефремов купсасен буьварӗнче вырнаҫнӑ) Леонид Бочин пьесипе «Топай» спектакль кӑтартнӑ. Театр артисчӗсем Шупашкарти музыка техникумӗн театр уйрӑмӗн студенчӗсем пулнӑ. Театрта спектакльсене чӑвашла тата вырӑсла кӑтартнӑ.
1979 ҫулта коллектив Ҫеҫпӗл Мишши премине тивӗҫнӗ, 1984 ҫулта — Халӑхсен туслӑхӗн орденне. 1999 ҫултанпа театр Ҫеҫпӗл Мишши ячӗпе хисепленет.
Юбилей каҫне театрта ака уйӑхӗн 21-мӗшӗнче ирттерӗҫ.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, пирӗн ҫӗршыври театрпа кино ӑсти Николай Дупак пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Ку хыпара чӑваш парламенчӗн спикерӗ Леонид Черкесов халӑх ушкӑнӗнчи хӑйӗн страницинче хыпарланӑ май Леонид Дупак пирки «чӑваш халӑхӗн пысӑк тусӗ» тесе палӑртнӑ.
Николай Лукьянович 102-мӗш ҫула кайнӑ. Вӑл — Тӑван ҫершывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ. Мускаври Таганкӑри театра 30 ҫула яхӑн ертсе пынӑ. РСФСР халӑх артисчӗ вуншар фильмра ӳкерӗннӗ, ҫав шутра — «Сорок первый», «Служили два товарища», «Интервенция», «Бумбараш», «Капитан Немо», «Война на западном направлении» ятлисенче.
Николай Дупак Раҫҫейри чӑвашсен наципе культура автономийӗ Мускавра ирттерекен мерприятисене пӗрмай хутшӑннӑ. Леонид Черкесов пӗлтернӗ тӑрӑх, артист ҫӗршыври халӑхсен культурипе, йӑли-йӗркипе кӑсӑкланнӑ. Чӑвашсем уншӑн уйрӑмах ҫывӑх пулнӑ, мӗншӗн тесен вӑл Василий Чапаев хӗрӗн упӑшки пулнӑ.
Иван Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитнине халалласа Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен инстиутчӗ «Яковлевские чтения: патриотизм, гражданственность, духовность в аспекте современных социокультурных процессов» (чӑв. Яковлев вулавӗсем: хальхи вӑхӑтри социокультура процесӗнчи патриотизм, гражданлӑх, ӑс-хакӑл) ятпа пӗтӗм тӗнчери ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ ирттерме палӑртса хунӑ. Вӑл ака уйӑхӗн 25–27-мӗшӗсенче пулӗ.
Конференцире Иван Яковлевӑн педагогикӑри эткерлӗхне хальхи вӑхӑтри вӗрентӳре усӑ курнине, наци культурине хальхи саманара упраса хӑварассипе аталантарассине, Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗн пӗлтерӗшне тата ытти нумай ыйтӑва сӳтсе явӗҫ.
Тутарстанри «Аввангард» обществӑн генеральнӑй директорне Николай Курчаткина «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе чыслама йышӑннӑ.
Николай Григорьевич 1963 ҫулхи пуш уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ районӗнчи Кивӗ Тутайкасси ялӗнче ҫуралнӑ. Ҫӗрпӳри ял хуҫалӑх техникумӗнче, Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗнче, Патшалӑх службин Атӑл-Вятка академийӗнче вӗреннӗ.
Хӑй вӑхӑтӗнче Николай Кручаткин Ҫӗрпӳри сельхозхимие те ертсе пынӑ, Ҫӗрпӳ районӗнчи ял хуҫалӑх управленийӗнче тӑрӑшнӑ.
2005 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче ӑна «Авангард» обществӑн «Ҫӗрпӳри бекон» филиалне ертсе пыма шаннӑ, 2011 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнченпе асӑннӑ обществӑн гендиректорӗнче тимлет.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисткине Наталья Ахмеда «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ» ят панӑ. Хушӑва республика Элтеперӗ Олег Николаев алӑ пуснӑ.
Наталья Ахмед 1982 ҫулта Иркутск облаҫӗнчи Плишкино ялӗнче ҫуралнӑ. Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтне вӗренме кӗнӗ. 2003 ҫулта ӑна, студент чухнех, Ҫамрӑксен театрӗн труппине илнӗ. Тепӗр икӗ ҫултан хӗр «Драма театрӗпе киновӗн актёрӗ» специальноҫа алла илнине ҫирӗплетекен дипломлӑ пулса тӑнӑ.
Юлашки ҫулсенче вӑл режиссёр ассистенчӗ пулса та ӗҫленӗ, интерактивлӑ спектакльсен режиссёрӗ те.
Чӑваш Енри тата темиҫе ҫынна нумаях пулмасть «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ята панӑ.
Ҫав йышра — халӑх ӳнер промыслисен ӑсти, Чӑваш Енри ремесленниксен гильдийӗн пайташӗ Любовь Вазюкова; Чӑваш Республикин Ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗн директорӗн ҫумӗ Наталия Мисина; республикӑн культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министӗн ҫумӗ Надежда Павлова. Надежда Ивановна патшалӑх службинче чӗрӗк ӗмӗр ытла ӗҫлет.
Пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнче СССР Журналистсен союзӗн), Раҫҫей Писателӗсен союзӗн патайшӗ Михаил Мерчен (Михаил Захаров) ҫыравҫӑ ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнӗ. Вӑл 2020 ҫулхи раштав уйӑхӗн 7-мӗшӗнче куҫне ӗмӗрлӗхе хупнӑ.
Михаил Мерчен Шупашкар районӗнчи Анаткас Тӑрӑн ялӗнче ҫуралнӑ. Колхозра та вӑй хунӑ, Шупашкарти пир-авӑр комбинатӗнче водительте те. Ӗҫленӗ вӑхӑтрах вӑл бухгалтерсен каҫхи курсӗнче вӗреннӗ, салтакран таврӑнсан каччӑ Шупашкарти ӳнер студийӗнче виҫе ҫул вӗренсе художник ӑсталӑхне алла илнӗ.
Ҫыравҫӑн кӗнекисем ҫаксем: «Сарӑ роза», «Куҫӗсем! Ах, куҫӗсем!», «Вӗҫсӗр ҫул», «Хумлӑ Атӑл».
+5.3 °C