Канаш районӗнчи Ҫеҫпӗл ялӗнче пурӑнакан Волковсем ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче хӑнасене ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илнӗ. Вӗсен хӑнасене кӗтмелли сӑлтавӗ те пулнӑ. Любовь Филипповнӑпа Александр Егорович пӗрле 61 ҫул килӗштерсе пурӑнаҫҫӗ.
Волковсене ялта хисеплеҫҫӗ. Любовь Филипповна шкулта ӗҫленӗ. Александр Егорович вара пурнӑҫне ял хуҫалӑхӗпе ҫыхӑнтарнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пынӑ чухне вӑл ыттисемпе тан колхозра ӗҫленӗ. Унтан ҫар ретне тӑнӑ. Унӑн награда нумай.
Александр Егоровичӑн амӑшӗ Анна Кирилловна Ҫеҫпӗл Мишшин амӑшӗн чи ҫывӑх тусӗ пулнӑ. Эппин, Любовь Филипповна каярахпа Украинӑна поэтӑн вилтӑпри ҫине кайнинчен тӗлӗнмелли ҫук.
Волковсем виҫӗ хӗрпе пӗр ывӑл ҫитӗнтернӗ. Халӗ вӗсен 8 мӑнук, вӗсен 4 ачи пур. Волковсен ҫемйи туслӑ, хисепе тивӗҫ вӗсем. Ҫавна кура мӑшӑра «Юратупа шанчӑклӑхшн» орден панӑ.
Сӑнсем (40)
Шупашкарта ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑхне аталантармалли академи уҫма палӑртаҫҫӗ. Вӑл «Ҫеҫпӗл» ятлӑ пулӗ.
Ӑна мӗн тӗллевпе уҫасси те паллӑ. Шупашкарта 47 пин ача, 18–30 ҫулсенчи 120 пин ҫамрӑк пурӑнать. Вӗсем мӗнпе кӑсӑкланни ашшӗ-амӑшне кӑна мар, пӗтӗм хулана та интереслентерет.
Ыйтӑм ирттернӗ те ҫакӑ паллӑ пулнӑ: ашшӗ-амӑшӗн 55 проценчӗ ачисем спорт секцине ҫӳреччӗр теҫҫӗ. Тепӗр 45 проценчӗ ачине пултарулӑх, ӳнер, музыка енӗпе аталантарасшӑн. Ачасемпе ҫамрӑксем хӑйсем те пултарулӑхне аталантармалли вырӑн шыраҫҫӗ.
Алексей Ладыков каланӑ тӑрӑх, академи унчченхи «Ҫеҫпӗл» кионтеатр ҫуртӗнче пулӗ. Пӗрремӗш хутра ачасен журналистикин шкулне, илемлӗ сӑнӳкерчӗксен уйрӑмне уҫӗҫ.
Иккӗмӗш хутра хореографи тата хор уйрӑмӗсем пулӗҫ. Фойере — 5 музыка класӗ. Пысӑк залра театр валли сцена тӑвӗҫ, кино курмашкӑн цифрӑллӑ оборудовани лартӗҫ. Виҫҫӗмӗш хутра администраци вырнаҫмалла.
Ҫапла майпа ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑхне аталантармалли академие уҫсан тепӗр 1,5 пин ача пултарулӑх енчен аталанма май тупӗ.
Чӑваш Енӗн Культура министерствин Культура программисен республикӑри дирекцийӗ «Ҫеҫпӗл» кинотеатр шӑпине татса парӗ. Ӑна вӑл тара парасшӑн. Кинотеатр ҫуртне тара илекене палӑртмалли аукциона ҫитес уйӑхӑн 5-мӗшӗнче ирттерӗҫ.
Аукциона хутшӑнса кинотеатра тара илес шухӑшлисен заявкӑна акан 30-мӗшӗччен парса ӗлкӗрмелле. Кино кӑтартакан ҫуртпа пӗрлех вӑл вырнаҫнӑ ҫӗр та ҫӗнӗ хуҫана куҫӗ.
Ҫуртӑн пӗтӗмӗшле лаптӑкӗ — 3208,5 тӑваткал метр. Ҫулталӑклӑха тара илес текенӗн 1,1 миллион тенкӗ кӑларса хумалла. Анчах ку вӑл — татӑклӑ хак мар-ха. Ку вӑл — аукционӑн пуҫламӑш хакӗ кӑна. Кам ытларах сӗнет, ҫавӑ выляса илӗ. Ҫуртӑн ҫӗнӗ хуҫин кинотеатра культурӑпа кану центрӗ евӗр усӑ курмалла, кино та унӑн кӑтартма пӑрахмалла мар.
Канаш районӗнчи тӗрлӗ шкулти вӗрентекенсем пӗр тӗвве чӑмӑртанса хор йӗркеленӗ. Вӗсем халӗ ачасене вӗрентеҫҫӗ кӑна мар, ташлаҫҫӗ, юрлаҫҫӗ, концертсене те хутшӑнаҫҫӗ. Ҫӗнӗ ушкӑн ҫитӗнӳ тума та ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ. Вӗсем республикӑри учительсен хорӗсен конкурсӗнче «чӑваш юрри» номинацире ҫӗнтернӗ.
Акӑ Юрий Кириллов Ҫеҫпӗлти шкула 35 ҫул ытла ӗҫлет. Вӑл ачаранпах купӑс калать. Конкурс умӗн вӑл ыттисемпе пӗрле репетицине ҫӳренӗ, вокал юрлама, актер ӑсталӑхне хӑнӑхнӑ.
Хор кунашкал мероприятие пӗрремӗш хут хутшӑннӑ. Унта мӗнле юрӑпа хутшӑнасси пирки вӗрентекенсем пӗрле шухӑшланӑ. Республика шайӗнчи конкурсра ҫӗнтерни — вӗсемшӗн пысӑк ҫитӗнӳ. Вӗсем малашне те алӑ усса ларасшӑн мар — репетицисем ирттерсе пултарулӑх конкурсӗсене хутшӑнасшӑн.
Ҫӗҫпӗл Мишши — чӑвашсен паллӑ поэчӗ. Вӑл 1899 ҫулта Канаш районӗнчи Касаккасси ялӗнче (халӗ вӑл Ҫӗҫпел ятлӑ) ҫуралнӑ. Паллӑ поэтӑмӑрӑн сӑввисене халӑх халӗ те юратса вулать. Республикара Ҫӗҫпӗл Мишшине халалласа чылай мероприяти ирттернӗ. Кӑҫал чӳк уйахӗн 16-мӗшӗнче Михаил Кузьмин ҫуралнӑранпа 115 ҫул ҫитет.
Ҫавна май Канаш районӗнчи Ҫӗҫпӗл ялӗнче «Ҫӗҫпӗл Мишши — чӑваш халӑхӗн чапӗпе мухтавӗ» кӗнеке куравӗ йӗркеленӗ. Унта — поэтӑн кун-ҫулӗпе паллаштаракан кӗнекесем. Кунтах «Пӗтӗмпех — Ҫеҫпӗл пирки» хаҫат-журнал статйисемпе паллашма пулать. Куравра «Хӗрӳллӗ поэт» сӑнӳкерчӗксен альбомӗ, «Ҫеҫпӗл ҫеҫкисем» сӑвӑсен альбомӗ пур. Вӗсем ҫулсерен пуянланаҫҫӗ. Кунта Ҫеҫпӗл шкулӗн вӗренекенӗсем ҫырнӑ сӑвӑсем те ҫук мар.
Ӗнер Канашра Культура ҫулталӑкне халалласа ача-пӑчан республика шайӗнчи харӑсах пилӗк фестиваль-конкурсӗ иртнӗ. «Ҫӗр пин тӗрӗ ҫӗршывӗнче» ятпа чӑваш тӗррин конкурсне йӗркеленӗ, «Пӗчӗк ҫеҫ путене» фольклор ушкӑнӗсене пухнӑ, хореографи ушкӑнӗсем «Салам, Тӗнче» ятлине пуҫтарӑннӑ, художество ӳнерӗ енӗпе ӑмӑртакансем «Черчен чечексене» пырса ҫитнӗ, юрӑ ӑстисем — «Уҫӑ саслӑ ачалӑха».
Асӑннӑ мероприятисене культура ҫурчӗсенчи, вӑтам пӗлӳ паракан тата тата ӳнер шкулӗсенчи ачасем пухӑннӑ. Канаш районӗсем те айккинче юлман. Унти Сиккассинчи, Энтрияльӗнчи, Шелттӗмри, Янкӑлчри, Аччари, Ҫеҫпӗлти, Вӑрӑмпуҫри тата ял тӑрӑхӗсенчи, районти Культура ҫуртӗнчи ушкӑнсем хутшӑннӑ.
Фестивале йӗркелекенсем ачасем хушшинче тӗрлӗ халӑхӑн йӑли-йӗркине чӗртсе тӑратма тата сарма пулӑшасса шанаҫҫӗ.
Канаш районӗнчи Ҫеҫпӗлти ял вулавӑшӗнче «Шанчӑк» клуб членӗсем алса-нуски ҫыхма тата кӗнекесене тишкерме пуҫтарӑннӑ. Ал ӑстисем ҫекӗлпе ача платйи ҫыхма хӑнӑхнӑ. Ӗҫ вӑрттӑнлӑхне Любовь Порфирьева хӑнӑхтарнӑ. Валентина Иванова вара ҫавра сӗтел ҫитти епле ҫыхмаллине кӑтартнӑ.
Алла ҫекӗл тытиччен ҫеҫпӗлсем республикӑра ҫулталӑкри чи вулакан кӗнекене палӑртассипе ирттерекен конкурса тишкернӗ. Ҫынсене чи килӗшекеннисен шутне А. Кипечӑн «Тамӑкри ача сасси», В. Кузьминан «Вӗҫев», Н. Петровскаян «Тухатмӑш», А. Казановӑн «Ырату», У. Эльменӗн «Упраймарӑм сана», Л. Филиппован «Ылханлӑ хура ҫӗмӗрт» кӗнекене палӑртнӑ. «2012 ҫулта кӑларнӑ чӑваш авторӗсен хӑш кӗнеки сире ытларах килӗшрӗ?» ыйтӑва ҫынсем Л. Филиппован «Ылханлӑ хура ҫӗмӗрчӗ» тесе пӗлтернӗ.
Ҫак ятпа Канаш районӗнчи Ҫеҫпӗлти «Культура аталанӑвӗн тата вулавӑш тивӗҫтерӗвӗн центрӗ» бюджет учрежденийӗнче калаҫу сехечӗ ирттернӗ. Унта камсене чӗнни пирки ял тӑрӑхӗн сайтӗнче вырнаҫтарнӑ кӗске информацирен ӑнланса илме йывӑртарах-ха. Анчах ачасемпе калаҫу ирттернӗ тенине шута илсен вырӑнти шкулта вӗренекенсем-тӗр тесе тӗшмӗртме пулать.
Мероприяти вӑхӑтӗнче аслисем эрех-сӑра сиенӗ пирки ӑнлантарнӑ. Ҫакна ӑша хывтарма плакатсемпе ваттисен сӑмахӗсем тӑрӑх тӑрӑшнӑ.
Ӗнер пӗтӗм тӗнче театр кунне паллӑ турӗ. Канаш районӗнче те ҫак куна тивӗҫлӗ ирттерчӗҫ — районти культура ҫуртӗнче ӑсталӑх тулашӗнчи театрсен «Всегда театр» (чӑв. «Театр яланлӑха») ятлӑ фестиваль конкурсӗ иртрӗ.
Пурӗ унта районти 11 ушкӑн хутшӑнчӗ, вӗсен пултарулӑхне культура ҫурчӗн директорӗ О.С. Микушина, информаципе меслетлӗх пайӗн заведующийӗ З.С. Николаева, районти куҫса ҫӳрекен культура ҫурчӗн заведующийӗ В.В. Борисова, культура ҫурчӗ ҫумӗнчи халӑх театрӗн режиссёр-постановщикӗ Н.Ф. Антонова хакларӗҫ.
Профессилле мар театр ушкӑнӗсем пӗр пайлӑ пьесӑсем е спектаклӗн пӗр пайне лартса пачӗҫ. Ямашри «Ямаш ен» драма ушкӑнӗ (ертӳҫи Краснова М.В.), сӑмахран, Н. Сидоровӑн «Кукша пуҫа куршанкӑ ҫыпҫӑнмасть» спектакль кӑтартрӗҫ. Хаклавҫӑсен кӑмӑлне кайрӗ — ушкӑн «Чи лайӑх пӗр актлӑ спектакль» номинацире ҫӗнтерчӗ, Мак Макович сӑнарне вылякан Н. Павлова вара «Чи лайӑх арҫын сӑнарӗ» номинаци лекрӗ.
Вӑтапуҫри «Ҫӑлкуҫ» ушкӑн та Н. Сидоровӑн хайлавне лартрӗ — ҫак спектакле (пайне ӗнтӗ) халӑх умӗнче пӗрремӗш хут кӑтартрӗҫ пулин те премьера ӑнӑҫлӑ иртрӗ — «Чи лайӑх спектакль пайӗ» номинацире мала тухрӗҫ.
Кӑҫалхи шӑрӑх ял ҫыннисене чӑн та ҫӑл ыйтӑвне ҫӗнӗлле пӑхма май пачӗ пулас: кашни ял тӑрӑхӗчен тенӗ пекех ҫӑлсене тасатни, вӗсене тирпей кӗртни пирки хыпар килет. Хӑш-пӗр ялсенче вара ҫӑлсене тасатнипе ҫырлахмаҫҫӗ, ҫӗннисене те алтаҫҫӗ.
Канаш районӗнчи Ҫӗҫпӗлте Ленин урамӗнчи ҫырмара ҫурлан 5-мӗшӗнче, кӗҫнерникун, ял халӑхӗ пӗрле пухӑнса ҫӗнӗ ҫӑл алтрӗ. Каласа хӑвармалла ӗнтӗ — унччен маларах ял халӑхӗ ялти 7 ҫӑла тасатнӑччӗ.
Колонка таварашӗ ҫынсене ҫӑмӑлӑх парать пулин те, тахҫанхи ҫӑлсем пирки те манса каймалла маррине ҫак шӑрӑх лайӑх ӑнлантарса пачӗ пулас. Чӑн та, курӑк ӑшне путнӑ ҫӑлсене курсан чун хурланатчӗ, кӑҫал вара унашкал ҫӑлсен йышӗ самай чакрӗ пулас.
+9.3 °C