Петр Павловӑн «Иоанн Грозный» ӳкерчӗкӗ

Паян, нарӑсӑн 18-мӗшӗнче, Чӗмпӗрти Аркадий Пластов музейӗнче «Петр Павлов. Вӑхӑт сывлавӗ» курав уҫӑлнӑ. Унта Раҫҫей тата Чӑваш Республикин халӑх ӳнерҫин Петр Павловӑн (1937–2010) ӗҫӗсене курма пулать. Картинӑсене Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн тата ӳнерҫӗ кил-йышӗн пуххинчен илсе килнӗ.

Петр Павлов станок живопиҫӗн терлӗ жанрӗнче ӗҫленӗ. Вӑл — портрет ӳкерекен, лирика пейзажӗн ӑсти. Петр Павлов натюрморт жанрӗнче те ӗҫленӗ. Анчах унӑн пултарулӑхӗнче тематика картини чылай вырӑн йышӑннӑ. Унта вӑл ытларах истори жанрне килӗштернӗ.

Петр Павлов хайлавӗсем Третьяков галерейинче, РФ Художниксен союзӗн ӳнер куравӗн дирекцийӗнче, Донецкри, Ижевскри, Калиниградри, Краснодарти, Красноярскри, Омскри, Шупашкарти ӳнер музейӗсемпе галерейисенче тата тӗрлӗ ҫӗршыв музейӗсемпе харпӑр ҫын пуххисенче упранаҫҫӗ.

Унан гобеленӗсем чӑваш ӳнерӗн ылтӑн фондне кӗнӗ. Вӑл халӗ те хӑйӗн живопиҫӗпе тӗлӗнтерме пӑрахмасть. Ӳнер музейӗнче чӑваш халӑх ӳнерҫин Раиса Терюкаловӑн куравӗ уҫӑлнӑ.

Музей залӗсем Раиса Терюкаловӑн ӗҫӗсемпе илемленнӗ: портретсем, натюрмортсем, чечек композицийӗсем, гобеленсем. Ӳнерҫӗн пурнӑҫӗ ҫӑмӑл тееймӗн. Ача чухне йывӑр чирпе нушаланни ӑна самаях хур кӳнӗ. Ҫапах ку пултарулӑхне пырса тивмен.

Раиса Терюкалова Шупашкарти ӳнер музейӗнчен вӗренсе тухнӑ. Унта вӑл хӑй вӑхӑтӗнче хатӗрленмесӗрех кӗнӗ, мӗншӗн тесен унӑн путарулӑхне асӑрхамасӑр хӑвараймӑн. Унтан вӑл Ленинградри Михунин ячӗллӗ аслӑ ӳнер-промышленноҫ училищинче пӗлӗвне тарӑнлатнӑ. Чӑваш Ене усӑ кӳрессишӗн талпӑннӑ, Шупашкарти пир-авӑр комбинатӗнче темиҫе ҫул ӗҫленӗ. Унӑн ӳнер музейӗнче упранакан гобеленӗсем — чӑн-чӑн шедевр. Раиса Терюкалова портретсем ӳкерме кӑмӑллать. Ытларах хӗрарӑмсене сӑнарлать. Курава музей фондӗнчи ӗҫсене ҫеҫ тӑратман. Унти харпӑр ҫын пуххинчи чылай ӳкерчӗк вырнаҫнӑ.

Чӑваш халӑх поэчӗ Юрий Сементер тутар поэзийӗн анталогине чӑвашла куҫарнӑ. «Тутар поэзийӗн кӑшӑлӗ» ят панӑ сӑвӑ пуххине ыран Наци вулавӑшӗнче хӑтлӗҫ.

Анталогине тутарсен 123 поэчӗн хайлавӗ кӗнӗ иккен. Ҫав ятсен шутӗнче Габдулла Тукай, Дердменд, Муса Джалиль, Хасан Туфан ячӗсене асӑннӑ. «Ирӗклӗ сӑмах» интернет-хаҫат кӗнекере вӑтам ӗмӗрте тӗрӗк чӗлхипе ҫырнӑ Кул Гали пӑлхар поэчӗ та вырӑн тупнине асӑрханӑ.

Хӑтлава Тутарстанӑн Писательсен союзӗн председателӗ Рафис Курбанов, асӑннӑ республикӑри чӑваш поэчӗ Евгений Турхан, Ренат Харис тутар поэчӗ хутшӑнмалла.

Дарья Суховейпа Валерий Земских.

Ӗнер Шупашкарта «Авант-Атӑл» ятпа авангард поэзи фестивалӗ иртнӗ. Куҫса ҫӳрекен фестиваль нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнче пуҫланнӑ, 9-мӗшӗччен тӑсӑлӗ. Маларах вӑл Сарӑту, Самар, Тольятти хулисенче иртнӗ. Шупашкарти фестивальшӗн Дмитрий Воробьев поэт яваплӑ пулнӑ.

Фестивальте Питӗр хулинчи Дарья Суховей (мероприяти кураторӗ) тата Валерий Земских, Мускаври Анна Голубкова, Шупашкарти Евгений Кремчуков, Дмитрий Воробьев тата Кужак сӑвӑҫӑсем хӑйсен хайлавӗсене вуланӑ. Дарья Суховей пирки каласан, вӑл 36-ра кӑна-ха. Поэт, филолог, литература критикӗ, Питӗрти университетра филологи факультетне вӗренсе пӗтернӗ, «Хальхи вырӑс поэзийӗн графики» ятпа диссертацие хӳтӗлесе филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ пулса тӑнӑ. Мероприятие йӗркелекенсем хальхи вӑхӑтри поэзие сарас, регионсемпе ҫыхӑну йӗркелес, ҫӗнӗ ятсем уҫас тӗллев лартаҫҫӗ-мӗн.

Паян фестиваль Чуллӑ Ҫырта иртет. Ыран вӑл Хусанта пулӗ. Унтан — Чулхула, Кимры, Тверь хулисенче.

Ҫак кунсенче Чӑваш ӳнер музейӗнче «Халӑх туйӗ художник куҫӗпе. Символсем, йӑла-йӗрке, сӑнарсем, хальхи вӑхӑт» ятпа курав ӗҫлет. Вӑл иккӗмӗш хутри икӗ зала йышӑнать. Тивӗҫлипе темелле. Чӑваш гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн диреткорӗ Юрий Исаев калашле, «Туй вӑл — пӗр ҫемье уявӗ кӑна мар. Вӑл этемлӗхӗн те, мӗншӗн тесен туйра аталану вӑйӗ пур».

Проекта пурнӑҫа кӗртме тахҫанах шухӑшласа хунӑ-мӗн. Кун пирки куравӑн кураторӗ Генадий Иванов-Орков Рита Кириллова журналистпа калаҫнӑ чух пӗлтернӗ. Урӑхларах тӑвас шухӑш та пулнӑ-мӗн. Анчах ку вӑл малашнехи утӑмӑн пуҫламӑшӗ кӑна иккенне шута илсен кӑсӑклӑ проектсем татах пулӗҫ-ха. Раштавӑн 25-мӗшӗнче, сӑмах май, регионсем хушшинчи «Халӑх туйӗ художник тата тӗпчевҫӗ куҫӗпе» ятлӑ музей конференцийӗ иртмелле.

Сӑнсем (34)

Шупашкарта чӳк уйӑхӗн 2–4-мӗшӗсенче илем индустрийӗн «Ылтӑн коллекци» XVII уҫӑ фестивалӗ иртмелле. Ӑна республикӑн Экономика министерствипе тӗп хула администрацийӗ ырланипе йӗркелеҫҫӗ.

Фестиваль тӗллевӗн шутне ҫынсене хитре тӑвассишӗн тӑрӑшакан ҫамрӑк та пултаруллӑ специалистсене — косметологсене, визажистсене, парикмахер-стилистсене, художник-модельерсене, дизайнерсене палӑртассине кӗртеҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне ӗҫре ҫӗнӗ технологисене анлӑрах сарасса, специалистен професси шайне ӳстерме май килессе шанаҫҫӗ иккен.

Тӗп мероприяти чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче иртмелле.