Ӗнер, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Ҫӗмӗрле муниципаллӑ округӗнчи Кӗҫӗн Тӑван ялӗнче пурӑнакан Мария Горланова 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ.
Мария Николаевна хресчен ҫемйинче ҫуралнӑ, мӗн пӗчӗкрен ашшӗ-амӑшне пулӑшнӑ: фермӑра та, уй-хирте те ӗҫленӗ. Вӑл тӑватӑ класс вӗреннӗ.
Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче Мария вӑрман каснӑ, окоп чавнӑ. Ун чухне вӑл 17 ҫулта пулнӑ.
1947 ҫулта вӑл хӑйсен ялӗнчи каччӑпа пӗрлешнӗ. Упӑшкипе виҫӗ ача ҫуратса ӳстернӗ. Пенсие тухиччен Мария Николаевна тӑван колхозӗнче ӗҫленӗ. Вӑл халӗ тӑватӑ мӑнукпа, 6 кӗҫӗн мӑнукпа савӑнса парӑнать, хӗрӗпе кун кунлать.
Елчӗк округӗнчи Таяпа Энтри ялӗнче пурӑнакан Анисия Евдокимова 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Ҫулӗсем пур пулсан та вӑл тӑнпах калаҫать, хаҫат-журнал, кӗнеке вулать.
Анисия нумай ачаллӑ ҫемьере ҫуралнӑ. Вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче 17 ҫулти хӗр Улатӑр районӗнче окоп чавнӑ. 1948 ҫулта Анисия ҫемье ҫавӑрнӑ, тивӗҫлӗ канӑва тухиччен колхозра ӗҫленӗ.
Унӑн виҫӗ ача, 8 мӑнук, 12 кӗҫӗн мӑнук.
87 ҫулти кинемей ватлӑхра килсӗр-ҫуртсӑр тӑрса юлнӑ. Турра шӗкӗр, ӑна никам та килӗнчен хӑваласа кӑларса яман-ха. Пӗрех ватӑ нимсӗр-мӗнсӗр тӑрса юлнӑ. Вӑрӑ хӑварать, пушартан нимӗ те юлмасть тесе тӗрӗсех калаҫҫӗ.
Етӗрне муниципаллӑ округӗнчи Кӑкшӑм ялӗнче пурӑнакан кинемей килӗнче пушар тухнӑ. Вут-ҫулӑма сӳнтерекенсем ҫулӑма сӳнтерессишӗн пӗр сехет ытла тӑрӑшнӑ. Анчах ҫурта ҫӑлса хӑварайман — 87 ҫулти хӗрарӑм пӳрчӗ ҫунса кайнӑ.
Хӗрлӗ Чутай округӗнчи Сӗнтӗкҫырми ялӗнче пурӑнакан Антонина Алексеевна хӑйӗн валли чун киленӗҫӗ тупнӑ. Вӑл ҫекӗлпе ҫыхма юратать.
Диванпа кресло ҫине сармаллисем, салфеткӑсем, кавирсем, алшӑллисем, чечексем... Йӑлтах ҫекӗлпе ҫыхать кинемей. Унӑн килӗ музей пекех пулса тӑнӑ. Хӑнасем те хитре япаласене пӑхса киленеҫҫӗ.
«Хӗллехи каҫсенче тунсӑха телевизор кӑна мар, ҫекӗлпе ҫипсем те ҫӑлаҫҫӗ. Ку нерв тытӑмне лӑплантарать кӑна мар, вӑй-хал та хушать, хаваслӑ кӑмӑл та парнелет», -тет Антонина Алексеевна.
Чӑваш Енре пурӑнакан ҫынсем ултавҫӑсен аллине час-часах ҫакланаҫҫӗ. Телефонпа шӑнкӑравласа хӑратакансен меслечӗсем ҫӗнелсе улшӑнса пыраҫҫӗ. Капкӑна лекес мар тесен тӗп правилӑна пӑхӑнмалла — палламан ҫынпа телефонпа калаҫма кирлӗ мар. Кун пирки паян банксенчен пӗрин учрежденийӗсем Шупашкарти ватӑсене Аслӑ ӑрурисен университетӗнчи заняти вӑхӑтӗнче хытах асӑрхаттарнӑ. Хӑвӑра вӗсенчен ӑслӑрах та чеерех тесе шухӑшласан та вӗсем шӑнман пӑрпа лартса яма пултараҫҫӗ. Тепӗр чухне ҫынна хӑратма тытӑнаҫҫӗ.
Юлашки вӑхӑтра ачасем те ултавҫӑсен капкӑнне лекеҫҫӗ. Вӗсем мессенджерсени ют каҫӑпа иртеҫҫӗ те, контента пӑхнӑ хыҫҫӑн «Куншӑн укҫа тӳлемелле», — текен ҫыру килет. Ача ман укҫа ҫук тесе турткалашсан алисен банк карттипе татӑлма хушаҫҫӗ.
Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрта тӗрлӗ темӑпа сӑнӳкерчӗксен куравне пӗрмаях ирттереҫҫӗ. Унта ватӑ ҫынсене явӑҫтараҫҫӗ. «Хӗл ытамӗнче» курава 85 ҫулти Вениамин Папченко та хутшӑннӑ. Вӑл учрежденин стационарӗнче пурӑнать.
«Фотокурав валли сӑн ӳкерӗнме ыйтрӗҫ те, килӗшрӗм», — тет иккен мучи.
Центрӑн пресс-секретарӗ Вера Иванова каласа кӑтартнӑ тӑрӑх, Вениамин Петровича сӑн ӳкерме питех те кӑмӑллӑ пулнӑ. «Ӑна кирек епле тӑма ыйтсан та кашнинчех унӑн ӑслӑ сӑнӗ куҫа тӑрӑнать. Вениамин Папченко — нумай вӗреннӗ ҫын. Мучи паян та кӗнеке вулама юратать», — каласа кӑтартать ватӑсене сӑн ӳкернӗ специалист.
Ватӑсен сӑнӳкерчӗкӗсене курсан пурте хавхаланаҫҫӗ: аслисем пурӑнма тата пурнӑҫпа килменме кая юлманнине ӑнланса илеҫҫӗ, ҫамрӑксем вара — тӑнлав пасарсан та хитре ҫын илемлӗ пулса юлассине.
Шупашкарта пурӑнакан, Ҫӗрпӳ районӗнчи (халӗ — муниципаллӑ округ) Паваркасси ялӗнче пурӑнакан Поликарп Фёдоров паян 95 ҫул тултарать. 2021 ҫулхи ҫулларанпа арҫынна Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрӑн социаллӑ ӗҫченӗ пӑхса тӑрать.
Поликарп Фёдорович мӑшӑрӗпе Серафима Васильевнӑпа (хӗрарӑм 2019 ҫулта пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ) виҫӗ ывӑл ӳстернӗ. Паян мучие 5 мӑнукӗ тата мӑнукӗн 7 ачи савӑнтараҫҫӗ.
Наталия Митрофанова социаллӑ ӗҫчен пӗлтернӗ тӑрӑх, Фёдоровсем ывӑлӗсене ырӑ ҫын пулма вӗрентнӗ. Кинӗсем те ҫавӑн пек. Ватӑ ҫын патне ачисем кашни кунах пырса ҫӳреҫҫӗ. Ывӑлӗсенчен пӗри ватӑ ашшӗне пӑхма тесе нумаях пулмасть ӗҫӗнчен пӑрахнӑ.
«Поликарп Фёдорович унччен мана кашни кӗҫнерникунсерен кукӑль пӗҫерсе кӗтсе илетчӗ», — каласа кӑтартать социаллӑ ӗҫчен. Халӗ арҫын сусӑр кӳмипе ҫӳрет те кил тӗрӗшӗнчи ӗҫе хӑй тӗллӗн пурнӑҫлаймасть. Апла пулин те вӑл пурнӑҫа юратать, пуринпе те ӑшӑ кӑмӑллӑ, мӑшӑрӗпе 65 ҫул тату та килӗшӳллӗ пурӑннине, унпа пӗрмаях чӑваш театрне спектакльсем курма, ҫулла вара Ҫӗрпӳ ярмӑрккине кайнине хавасланса аса илет.
Шупашкарта пурӑнакан Василий Дмитриевич Акулов нарӑсӑн 15-мӗшӗнче 100 ҫул тултарнӑ. Ӑна саламлама килнӗ тӳре-шара РФ Президенчӗн Владимир Путинӑн саламлӑ открыткине панӑ.
Василий Дмитриевич Пенза облаҫӗнчи Кирилловка ялӗнче хресченсен ҫемйинче ҫуралнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче вӑл II Украина фронтӗнче, Курск пӗккинче, II Беларуҫ фронтӗнче ҫапӑҫнӑ. Танкист пулнӑ, темиҫе хутчен аманнипе госпитальте нумай вӑхӑт сипленнӗ.
Вӑрҫӑ хыҫҫӑн Василий Дмитриевич Шупашкарти тӗрлӗ предприятире столярта ӗҫленӗ. Мӑшӑрӗпе 4 ача ӳстернӗ.
Пӑрачкавра пурӑнакан Валентина Кудисова пӗччен пурӑнсан та кичемлӗхпе аптӑрамасть.
Валентина Викторовна — иккӗмӗш ушкӑн инваличӗ. Чирӗ йывӑр пулин те пуҫа усмасть, алӑ ӗҫӗпе чунне уҫать. Хӗрарӑм ӳкерет, картинӑсем тӗрлет, ҫекӗлпе тата йӗппе ҫыхать, сӑвӑсем ҫырать, вӗсем «Порецкие вести» район хаҫатӗнче пичетленеҫҫӗ.
Валентина Викторовна Улатӑр районӗнче ҫуралнӑ. Ардатоври медицина училищинчен вӗренсе тухнӑскер пенсие кайичченех Пӑрачкаври больницӑра медсестрара ӗҫленӗ. Хӗрӗ Мускавра пурӑнать, тӑван тӑрӑха сайра-хутра ҫеҫ килсе ҫӳрет. Апла пулин те Валентина Кудисова хӑйне пӗччен туймасть, чун киленӗҫӗпе савӑнать.
Ҫӗнӗ Шупашкарти пенсинерсем кӗнеке ӑшне вуланӑ вырӑна тупма хуракан хӑйӑва чӑвашла эрешсемпе илемлетнӗ.
Асӑннӑ хулари «Манӑн социаллӑ центр» клуба ҫӳрекен ватӑсем тӗрлӗ енӗпе вӑхӑта ирттереҫҫӗ. Унти «Тӗрӗ тӗнчи» клуба та халӑх йышлӑ пуҫтарӑнать.
Кӗнеке хушшине хумалли ятарлӑ хӑйӑва ал ӑстисем чӑвашла капӑрлатма шухӑш тытнӑ. Тӗрлесе хатӗрленӗ хӑйӑва икӗ енлӗн усӑ курма пулать. Вӑл икӗ енчен те ҫыпӑҫуллӑ пулса тухнӑ. Тӗрлеме вара кинемейсем хӗрлӗ, сарӑ тата хура тӗссемпе усӑ курнӑ.
+12.5 °C