Чӑваш Енрен Президент полкне кӑҫал Чӑваш Енри чи лайӑх 10 призывник каяссине эпир пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, Президент полкне каякансем Мускаври Кремле сыхлӗҫ, патшалӑх шайӗнче ирттерекен мероприятисене хутшӑнӗҫ, Сӳнмен ҫулӑм патӗнче хисеплӗ караула тӑрӗҫ.
Ӗнер Канашри пуху пунктӗнче Мускаври Кремлӗн комендатуринче лекекенсене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ӑсатнӑ. Сбор пунктӗнчи «Раҫҫее сыхлама шаннӑ!» мероприятие Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн Администраци ертӳҫи Юрий Васильев, федерацин Чӑваш Енри тӗп инспекторӗ Геннадий Федоров, Чӑваш Республикин вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗ Владимир Иванов, Чӑваш Республикин ҫар комиссарӗ Александр Мокрушин, Канаш хулин администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владислав Софронов, Канаш район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Степанов хутшӑннӑ.
Юрий Васильев Мускаври хӗсметрен таврӑннӑ 15 каччӑна республика символикиллӗ алла ҫыхмалли сехет парнеленӗ.
Сӑнсем (19)
Чӑваш Енрен Президент полкне кашни ҫулах каяҫҫӗ. Кӑҫал унта чи лайӑх 10 призывник ҫар тивӗҫне пурнӑҫлӗ.
Вӗсем Мускаври Кремле сыхлӗҫ, патшалӑх шайӗнче ирттерекен мероприятисене хутшӑнӗ, Сӳнмен ҫулӑм патӗнче хисеплӗ караула тӑрӗҫ.
Чӑваш Енри 10 призывника Президент полкне чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Канашри призыв пунктӗнчен ӑсатӗҫ. Унта вӗсене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ҫула кӑларӗҫ.
Савӑнӑҫлӑ мероприятие призвниксем, вӗсен ҫемйисем, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин, Афганистанпа Чечня вӑрҫисен ветеранӗсем, кадетсем, Президент полкӗнче ҫар тивӗҫне пурнӑҫланӑ 15 ҫын хутшӑнӗҫ.
Канашра амӑшӗпе хӗрӗ ҫухалнӑ. Вӗсем виҫӗ кун каялла уҫӑлма тухнӑ та киле кӗмен.
Ольга Данилова 32-ре. Унӑн хӗрӗ Аксинья вара 6 ҫулта кӑна. Тӑванӗсем вӗсемшӗн питӗ пӑшӑрханаҫҫӗ. Вӗсем полицирен пулӑшу ыйтнӑ.
Ольгӑпа Аксинья урама чӳкӗн 8-мӗшӗнче 15 сехетре тухнӑ. Анчах паянхи кун та вӗсенчен хыпар ҫук.
Ольгӑн аппӑшӗ каланӑ тӑрӑх, ҫамрӑк амӑшӗ хӗрне пӗчченех пӑхса ӳстерет, ниҫта та ӗҫлемест. Вӑл яваплӑха туять, ачине лайӑх пӑхать. Тусӗсем каланӑ тӑрӑх, Ольга вӗсем патне килмен. Ольгӑн телефон ҫук, ҫавӑнпа унпа ҫыхӑнма май ҫук.
Хӗрарӑм темӗнле арҫынпа пурӑннӑ. Вӑрҫӑнса кайсан килне таврӑннӑ вӑл. Ольга Данилова ҫутӑ куртка, тӗттӗм калпак тӑхӑннӑ пулнӑ. Аксинья ҫутӑ кӑвак курткӑпа, кӗрен тӗслӗ калпакпа пулнӑ. Вӗсем пирки пӗлекенсене ҫак телефонпа шӑнкӑравласа пӗлтерме ыйтаҫҫӗ: 8 (83533) 2-38-19.
Чӑваш Енре килтен кайса каялла таврӑнман арҫынна шыраҫҫӗ. 30 ҫулти Андрей Владимирович Анисимов Канаш районӗнчи Маяк ялӗнчен Канаша кайнӑ, анчах таврӑнман.
Юлашки хутчен ӑна хулари «Чайка» лавкка патӗнче курнӑ. Виҫӗ кун иртнӗ, анчах ун пирки нимӗнле хыпар та ҫук.
Унӑн иккӗмӗш сыпӑкри пиччӗшӗ Денис Данилов каланӑ тӑрӑх, Андрей килтен чӳк уйӑхӗн 6-мӗшӗнче тухса кайнӑ. Канаша вӑл ӗҫсемпе кайнӑ. Андрей Ҫурҫӗрте вахта мелӗпе ӗҫленӗ. Арӑмӗнчен уйрӑлнӑ вӑл, ачисем пур, анчах унпа пӗрле пурӑнмаҫҫӗ.
Тӑванӗсем Андрейӑн тӑшманӗсем пулни пирки пӗлмеҫҫӗ. Вӑл ҫӳллех мар, спецовка тӑхӑннӑ пулнӑ. Ӑна курнӑ ҫынсене 89603115877, 89674706476 номерпе шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ.
Пирӗн республикӑра «Хут бумӗ» экологи проекчӗ пурнӑҫа кӗрет. Тепӗр майлӑ каласан, ку вӑл хут пуҫтарнине пӗлтерет. Ку ӗҫе республикӑн Ҫутҫанталӑк министерстви тата «ЭКА» халӑх пӗрлӗхӗ пуҫарнӑ.
«Хут бумӗ» проекта Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Ҫӗмӗрлери, Канашри, Ҫӗмӗрле районӗнчи 13 шкул хутшӑнать. Ҫӗнӗ Шупашкарти 2-мӗш, Шупашкарти 54-мӗш, Ҫӗмӗрлери 1-мӗш вӑтам шкул вӗренекенӗсем — чи хастаррисем-мӗн.
«Йывӑҫ касни тавралӑха сиен кӳрет. Макулатурӑран 1 тонна хут хатӗрлесен 17 йывӑҫ упранса юлать, 30 пин литр шыв перекетленет», — аса илтереҫҫӗ проекта хутшӑнакансем.
«Хут бумӗ» 2016 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗччен тӑсӑлӗ. Ку ӗҫе кирек хӑш организаци те хутшӑнма пултарать. Проектӑн малтанхи тапхӑрне кӑҫалхи раштав уйӑхӗнче «Симӗс Чӑваш Ен» экологи форумӗ вӑхӑтӗнче пӗтӗмлетӗҫ. Малта пыракансене парнепе хавхалантарма шухӑшлаҫҫӗ.
Канаш район администрацине кам ертсе пырассине юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче палӑртнӑ. Вӑл унччен ЧР транспорт министрӗн ҫумӗ пулнӑ.
Сӑмах кам пирки пынине ӑнлантӑр пулӗ ӗнтӗ. Канаш район администрацийӗн пуҫлӑхӗн пуканне Владимир Степанов йышӑннӑ. Ку пирки Иван Моторин премьер-министр постановлени алӑ пуснӑ.
Ку должноҫе Анатолий Егорова, район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫланӑскере, лартма пултарнӑ. Канаш хулин администрацийӗн ертӳҫи Владислав Софронов пулнӑ. 2006 ҫултанпа вӑл район администрацине ертсе пынӑ. Вӑл хула ҫыннисене халӑхшӑн ӗҫлессине пӗлтернӗ ӗнтӗ. «Ман умра ҫӑмӑл мар тӗллевсем. Монохулан ҫивӗч ыйтусем пур. Пирӗн халӑхӑн мар, пирӗн халӑхшӑн ӗҫлемелле», — тенӗ вӑл.
Юпан 12-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев йӑлана кӗнӗ канашлӑва ирттернӗ. Унта шкулсенче апатлану хакӗ кӑҫалхи 4-мӗш кварталта тата ҫитес ҫулхи пӗрремӗш ҫур ҫулта мӗн чухлӗ хӑпарма пултарассине сӳтсе явнӑ.
ЧР вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов пӗлтернӗ тӑрӑх, шкулсенчи апатланушӑн тӳлемелли хак ҫулталӑк пуҫланнӑранпа улшӑнман. Хӗрлӗ Чутай районӗнче — 43 тенкӗ, Шупашкарта 84 тенкӗ пулнӑ.
Анчах хальлӗхе палӑртнӑ тӑрӑх, 2016 ҫулхи пӗрремӗш ҫур ҫулта апатлану хакӗ ӳсмелле. Ку 11 муниципалитетра (Улатӑр, Канаш, Куславкка, Комсомольски, Муркаш, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Елчӗк, Тӑвай районӗсенче) 1–5 процент хӑпармалла. Ултӑ муниципалитетра вара (Вӑрнар, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Пӑрачкав, Вӑрмар районӗсенче, Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче) — 5–10 прцент.
Канаш, Шупашкар хулисенче тата Патӑрьел районӗнче апатлану хакӗ 10–15 процент ӳсмелле. 5 муниципалитетра (Йӗпреҫ, Красноармейски, Етӗрне районӗсенче тата Улатӑр, Ҫӗмӗрле районӗсенче) апатлану хакне ӳстерме палӑртман.
Тӗмен облаҫӗнчи Канаш ялӗнче чӑваш туйне ӳкернӗ. Ку пулӑм унтисемшӗн кӗтменлӗх пулни каламасӑрах паллӑ темелле. «Ял кӗҫех ҫӗр ҫула ҫитет. Пирӗн патра вара пуҫласа кино ӳкереҫҫӗ», — тӗлӗнсе калаҫнӑ ял ҫыннисем фильм ӳкернине сӑнанӑ май. «Хӗрӗ тата мӗн кулать? Пӗркенчӗк айӗнче унӑн кулмалла мар, йӗмелле», — ӑна-кӑна чухласа тиркесерех те калаҫнӑ теприсем.
Канаш ялне Чӑваш Енри Вӑрнар районӗнчен куҫса кайнӑ чӑвашсем 1921 ҫулта йӗркелесе янӑ. Чӑваш туйне ӳкернӗ май ҫынсем хӑйсен йӑх-несӗл тымарӗсене те аса илнӗ, манӑҫма пуҫланӑ йӑла-йӗркене те.
Тӗмен тӑрӑхӗнчи чӑвашсен ассоциацийӗн ертӳҫи Ираида Маслова каланӑ тӑрӑх вӗсене вырӑнти «Регион-Тюмень» телерадиокомпани те кӑтартнӑ.
«Чӑваш туйӗ» документлӑ фильм унти чӑвашсемшӗн пӗрремӗш мар. Унччен, кӑрлач уйӑхӗнче телеканал «Никита Бичурин» фильм ӳкернӗ, ҫурла уйӑхӗнче — «Ҫӗпӗр кӑмӑлӗллӗ чӑвашсем» ятлине.
Канашри агрегат савутӗнче лару-тӑру лайӑхах мар. Предприяти 58 процент ҫеҫ ӗҫлет. Пысӑк саккассем те ҫук унта.
Хуҫалӑх савучӗн шӑпине нумаях пулмасть Правительство ҫуртӗнче сӳтсе явнӑ. Компани хуҫи «ГАЗ» савутра хӑш-пӗр производствӑна хупасшӑн. Тӗплӗнрех каласан, кӗпер пуҫтаракан тата «ПАЗ» маркӑллӑ автобус осьне пухакан пайсене Чулхулана куҫарӗҫ. Ҫавна май Канашри предприятире уйӑхне 400 урапа тӑвас ӗҫ пӗчӗкленет.
Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, тупӑш 10 процент чакать. Анчах ӗҫ вырӑнӗсене сахаллатасшӑн мар.
Савут ҫӗнӗ инвестици проектне кӗтет. Ҫавна май ҫулталӑкне 500 урапа тума тытӑнӗҫ. Ҫӗнӗ станоксем туянӗҫ. Анчах савут тӗппипех лайӑх енне ӗҫлесе каяссине ҫирӗппӗн калама ҫук.
Чӑваш Енӗн ҫурт-йӗр инспекцийӗ Канашри «Телеком Плюс» компани» тулли мар яваплӑ обществӑна кирлӗ мар ҫӗртенех тӗрӗсленӗ.
Чӑваш Енӗн прокуратурине кун пирки асӑннӑ компанин пуҫлӑхӗ ҫӑхавланӑ. Обществӑна ертсе пыракан шутланӑ тӑрӑх Ҫурт-йӗр инспекцийӗ саккунлӑ мар хӑтланнӑ пулать. Пӗлтерни тӑрӑх прокуратура тӗрӗслев йӗркеленӗ. Алексей Мишин аслӑ ҫурт-йӗр инспекторӗ инспекци пуҫлӑхӗн ҫумӗн утӑн 7-мӗшӗнчи йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн предприятире асӑннӑ уйӑхӑн 8 тата 9-мӗшӗсенче планпа пӑхман тӗрӗслев ирттернӗ. Ҫапла тума инспекцие нумай хваттерлӗ ҫуртра пурӑнакан ҫын пӗтӗмӗшле харпӑрлӑхпа усӑ курас ыйтупа ҫыхӑннӑ ыйтӑвне пӑхса тухма тивни хистенӗ. Анчах прокуратура Ҫурт-йӗр инспекцийӗн тӗрӗслеме сӑлтав пулманнине асӑрханӑ. Ҫавӑншӑн инспектора административлӑ майпа явап тыттарма йышӑннӑ.
+18.3 °C