Чирлисене сиплекенсем канмалли кунсенче кӑна мар, ҫӗрӗпех ӗҫлени паллӑ-ха. Анчах стационарта тата амбулаторинче тӑрӑшакансем Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнче епле ӗҫлӗҫ-ха?
Республикӑн Сывлӑх сыхлав министерстви кун пирки ҫапла пӗлтерет: паян, кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче, тухтӑрсем канӗҫ. Кӑрлачӑн 2 тата 3, 5, 6, 8, 9, 10-мӗшӗнче, шӑматкунхи графикпа ӗҫлӗҫ, пулӑшӑва тухтӑрсем поликлиника графикӗпе кӳрӗ. Кӑрлачӑн 4 тата 7-мӗшӗсенче вӗсем уяв кунӗ тесе канмӗҫ. Кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче те пульницӑсем ӗҫлемӗҫ — вӑл кун вырсарникуна лекет.
Вӑраха хӑвармасӑр пулӑшмалли чирлисене Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницин йышӑну уйрӑмӗнче асӑннӑ кунсенче талӑкӗпех йышӑнӗҫ.
Лавккасенче хаксем ӳсме тытӑнсан аптекӑра та ҫак лару-тӑру пуласран пӑшӑрханнӑ халӑх. Ҫакна ЧР Сывлӑх министерстви сӑнасах тӑрать. Ҫапах хаксене унчченхи шайра сыхласа хӑварма май пур-и?
Ҫынсен сывлӑхӗ ытларах чухне куллен ӗҫекен эмелсенчен килет. Вӗсем кирлӗ препаратсен йышне кӗреҫҫӗ. ЧР Сывлӑх министерстви хыпарланӑ тӑрӑх, «хӗрӳ лини» ҫине эмел хакланни пирки тӑтӑшах пӗлтереҫҫӗ.
Министерство ӗҫченӗсем волонтерсем пулӑшнипе хаксене тӗрӗсленӗ. Аптекӑсенче хаксем ытлах ӳсмен-мӗн. ТОП-30 эмелсен хакӗ авӑн уйӑхӗнчи пекрех-мӗн. ТОП-30 эмел йышне валериана настойӗ, пустырник, пуҫ ыратнине ирттермелли эмелсем кӗреҫҫӗ. Вӗсене аптекӑра рецептсӑрах туянма пулать. Вӑтамран ку медикаментсем 11 процент хакланнӑ.
Ытларах йӳнӗ эмелсем хакланнӑ иккен. Тӗслӗхрен, валидол. Ҫавӑн пекех БАДсен хакӗ ӳснӗ. Вӗсем эмел шутне кӗмеҫҫӗ.
ЧР Сывлӑх министерствине эрнесерен хаксем пирки пӗлтерсех тӑраҫҫӗ.
Раштавӑн 24-мӗшӗнче ЧР Сывлӑх министерстви ҫавра сӗтел ирттернӗ. Унта «Ачасен сывлӑхӗн ӑслӑлӑх центрӗн» психотерапевчӗ Владимир Чубаровский профессор хутшӑннӑ.
Владимир Чубаровский Чӑваш Енре ҫитес вӑхӑтра ачасен тата куҫӑм вӑхӑтӗнчи ҫамрӑксен сывлӑхне сыхлакан центрсем уҫӑлассине пӗлтернӗ. Вӗсем темиҫе енпе ӗҫлӗҫ.
Психотерапевт ку центрсем ачасен психики, кӑмӑлӗ улшӑннине палӑртма пулӑшнине пӗлтернӗ. Ку учрежденисем ачан хӑйӗн ҫине алӑ хума туртӑм пуррине, ӑна стресс, невроз, фоби аптӑратнине палӑртма пулӑшӗ.
Ҫавра сӗтелре ЧР Вӗренӳ тата Сывлӑх министерствисем ҫыхӑнса ӗҫлесси пирки те сӑмах тапратнӑ. Вӗсем ачасен сывлӑхне сыхлас енӗпе республика программи хатӗрлемелли ҫинчен калаҫнӑ.
Ӑсчахсем ҫывӑрас умӗн планшет тата электронлӑ кӗнеке вулани ҫын сывлӑхне сиен кӳнине палӑртнӑ.
Тӗпчеве хутшӑннисем ҫывӑрма выртас умӗн iPad вуланӑ. Вӗсем часах ҫывӑрса кайманнипе нушаланнӑ, вӗсен организмӗ мелатонин сахал кӑларнӑ. Ирхине вара йывӑррӑн вӑраннӑ. Ҫак пӗтӗмлетӳсене Америка ӑсчахӗсем тунӑ.
Тӗпчеве 6 пациент хутшӑннӑ. Вӗсем электронлӑ кӗнеке пилӗк каҫ вуланӑ, унтан хутлӑ кӗнеке ҫине куҫнӑ. Хайхискерсен ӗҫ хастарлӑхӗ те пӗчӗк пулнӑ.
Пытарма кирлӗ мар ӗнтӗ: халӗ чылайӑшӗ, уйрӑмах ачасемпе ҫамрӑксем, ахаль те ыйхӑ килменнипе аптӑраканскерсем, кӗнеке вуламашкӑн гаджетпа усӑ кураҫҫӗ. Ку хатӗрсем ҫын сывлӑхне мӗнле витӗм кӳнине чылай вӑхӑт тӗпчемелле-мӗн.
Анчах ӑсчахсем ҫакна асӑрхаттараҫҫӗ: мелатонина организмра искусственнӑй ҫутӑпа кӑларни (каҫсерен) кӑкӑр, простата, хулӑн пыршӑлӑх ракӗ пулас хӑрушлӑха пысӑклатаҫҫӗ.
Чӑваш Енре кӑрлачӑн 1–11-мӗшӗсенче Раҫҫейри евӗрех Пӗтӗм Раҫҫейри спортпа сывлӑх кунӗ иртет.
Республикӑн Спортминӗ вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсемпе мероприятисен планне йӗркеленӗ иккен. Вӗсем республика тата муниципалитет шайӗнчисем пулӗҫ. Мероприятисен шутӗнче спартакиадӑсене, чемпионатсене, турнирсене, хутӑш эсатфетӑсене, ушкӑнпа конькипе, йӗлтӗрпе тата ҫунашкапа ярӑннисене кӗртнӗ.
Ҫав вӑхӑтра пур ҫӗрте те стадионсем, вӑй-хал культурипе спорт комплексӗсем, пӑр керменӗсем, ытти спорт сооруженийӗсем ӗҫлемелле.
Кӑрлачӑн 4–5-мӗшӗсенче Шупашкарти 2-мӗш спорт шкулӗн базинче (Станциҫум урамри 10а ҫурт) ирттерме палӑртнӑ «Сурхури тупӑшӑвӗ» чи йышлӑ мероприятисенчен пӗри пуласса шанаҫҫӗ. Унта йӗлтӗрҫӗсене кӗтеҫҫӗ. С. Быстрова асӑнса ҫӑмӑл атлетика енӗпе республика шайӗнчи ӑмӑртӑва та йышлӑн пухӑнасса шанаҫҫӗ.
Кӑрлачӑн 5-мӗшӗсенче Пӗрлехи сывлӑхпа спорт кунӗ иртмелле. Вӑл кун бассейна е тренажер залне тӳлевсӗр кӗртӗҫ.
Ҫӗршывра ачасене сиплес ӗҫе аталантарассишӗн тӑрӑшаҫҫӗ. Май килнӗ таран пульницӑсене ҫӗнӗ хатӗр-хӗтӗрпе тивӗҫтереҫҫӗ.
Чӑваш Ене Раҫҫейри паллӑ тухтӑрсенчен пӗри кӗҫех килмелле. Мускаври сывлӑх сыхлавӗн департаменчӗн ача-пӑча тӗп хирургӗ, ача-пӑча хирургӗсен Раҫҫей Ассоциацийӗн президенчӗ, профессор Александр Юрьевич Разумовский Республикӑри ача-пӑча клиника пульницине раштав уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ҫитмелле.
Ку пулӑм Чӑваш Республикинчи ача-пӑча хирурги службине тунӑранпа 45 ҫул ҫитнипе ҫыхӑннӑ. Тӗлпулура ача-пӑча хирургинчи юлашки вӑхӑтри ҫитӗнӳсем пирки лекци вулӗҫ, специалистсем валли ӑсталӑх класӗ ирттерӗҫ.
Ҫаван пекех профессор пульницӑри стационарта йывӑр чир-чӗртен сипленекен ачасем пирки канашлӗ.
Ача ҫуратмалли ҫуртсен ҫӗнӗ хатер-хӗтӗрпе тивӗҫтереҫҫӗ. Патӑрьелти тӗп пульницӑна хальхи йышши икӗ реанимаци тытӑмӗ тата фитотерапи ҫутаткӑҫӗ илсе килнӗ.
Аппаратсене тин ҫуралнӑ ачасем валли кӑларнӑ. Тин ҫут тӗнчене килнӗ пепкесене кислород кирлӗ. Вӗсен температурине виҫеҫҫӗ. Кювез — ачасене пӑхмалли инкубатор, «сарамакран» сипленмелли фитотерапи.
Патӑрьельти тӗп пульница 4 районти хӗрарӑмсене йышӑнать: Патӑрьел, Комсомольски, Шӑмӑршӑ, Елчӗк районӗсене. Тутарстанри Ҫӗпрел районӗнчи ача кӗтекен хӗрарӑмсене те кунта илсе килеҫҫӗ. Кӑҫал кунта 546 ача кун ҫути курнӑ.
Медицина хатӗр-хӗтӗрӗн сертификатне тӗп тухтӑра Чӑваш энергосбыт компанийӗн ертӳҫи Константин Афанасьев панӑ. Пӗтӗмӗшле сумма — 450 пин тенкӗ.
Патӑрьел район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Глухов социаллӑ инфратытӑма тимлӗх уйӑракан предприятисем пурришӗн савӑннине пӗлтернӗ. Чӑваш энергосбыт компанийӗ Русгидро пуҫарнӑ «Энергипе ҫуралнӑскер» ыркӑмӑллӑх акцине иккӗмӗш хут хутшӑнать.
45 ҫула ҫитмен тухтӑрсене яла кайма чармӗҫ. Унта шурӑ халат тӑхӑнса тар тӑкас шухӑшлисене унччен те ура хуман-ха. Анчах «Земство тухтӑрӗ» программӑпа патшалӑх ҫӑмӑллӑхне илес тесен 35 ҫултан ҫамрӑкраххисене кӑна суйланӑ. Килес ҫултан 45 ҫулченхисем те ҫав программӑна кӗме пултараҫҫӗ. Яла врач пулса куҫса кайсан вӗсене патшалӑх пӗр миллион тенкӗ уйӑрӗ. Хыснара ҫак тӗллевпе 3200 миллион тенкӗ пӑхса хӑварнӑ. Кунта сӑмах ҫӗршыв хысни пирки пырать.
Унччен яла куҫса кайнисене илсен, хӑш-пӗр ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре яла ҫав программӑпа куҫнӑ тухтӑрсенчен 11-шӗ каялла кайнӑ-мӗн. Анчах республикӑн Сывлӑх сыхлав министерствинче ҫакӑншӑн сисчӗвленмелли сӑлтав курмаҫҫӗ. Куҫса кайнине ҫемьери лару-тӑрупа ҫыхӑнтараҫҫӗ. Ӗҫлесе татман вӑхӑтшӑн укҫан пайне шыраса илессине пӗлтереҫҫӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти стоматологи поликлиникин врачӗ Наталья Термышева «Стоматологи отличникӗ» медальпе чысланӑ. Наградӑна Чӑваш Енӗн стоматологӗсен ассоциацийӗн президенчӗ, вӑл «Шупашкарти стоматологи поликлиники» автономи учрежденийӗн тӗп врачӗ, Владимир Викторов тыттарнӑ. Ку медале Раҫҫейӗн стоматологӗсен ассоциацийӗ парать иккен. Чыслав ӗнер, Стоматологсен обществин ларӑвӗ вӑхӑтӗнче иртнӗ.
Шӑл тухтӑрӗсем медаль парассишӗн кӑна пухӑнман-ха. Ӗнерхи лару вӗсемшӗн — йӑлана кӗнӗскер. Чӑваш Енӗн шӑл тухтӑрӗсем стоматологи тытӑмне аталантармалли планпа ӗҫлеҫҫӗ иккен.
Республикӑри стоматологи поликлиникинче иртнӗ ларура шурӑ халатлисем сиплевпе кӑна мар, ӗҫ йӗркелӗвӗпе ҫыхӑннӑ самантсене те хускатнӑ. Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерствин штатра тӑман тӗп стоматологӗ Вячеслав Бычков, сӑмахран, «Тухӑҫлӑ килӗшӳ» темӑпа доклад тунӑ. Ӗҫ килӗшӗвне епле тусан ӗҫе лайӑхрах йӗркелеме май пуррине вӑл ӑнлантарса панӑ.
Тухса калаҫакан ытти стоматологсем вара шӑл чирӗсене сиплемелли ҫӗнӗ меслетпе тата янах кӑлтӑкне епле майпа пӗтермелли пирки каласа кӑтартнӑ.
Етӗрне пульницинче арҫын вилнӗ. Ку — тухтӑрсене пула теҫҫӗ. Арҫыннӑн диагнозне вӑхӑтра тӗрӗс палӑртман, сиплев курсӗ ҫырса паман.
Ҫавна май следовательсем пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, юпан 27-мӗшӗнче «Сӑрҫи» вӑй-халпа спорт комплексӗнче хусканусем тунӑ чухне 31 ҫулти арҫынна япӑх пулса кайнӑ. Ӑна госпитализациленӗ, анчах васкавлӑ медпулӑшу фельдшерӗ диагноз тӗрӗс мар лартнӑ.
Медперсонал электрокардиограмма туман, сиплев палӑртман. Тепӗр икӗ сехетрен арҫын вилнӗ. Унӑн миакарда инфаркчӗ пулнӑ-мӗн.
Халӗ ку ӗҫ-пуҫа тишкереҫҫӗ. Судпа медицина тӗрӗслевӗ тума палӑртнӑ. Ҫакна курнисенчен, медерсоналтан ыйтса пӗлеҫҫӗ.
+11.3 °C