«Раҫҫейӗн чукун ҫулӗ» акционерсен уҫӑ обществи Китайпа пӗрлехи предприяти туса хума пултарать. Ку ыйтва енсем асӑннӑ ҫӗрщыв ертӳҫи Си Цзиньпин ертсе пыракан ушкӑнпа ҫитес уйӑхра тӗлпулсан калаҫса татӑлмалла. Унта енсем пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳрекен «Мускав-Хусан» чукун ҫул магистральне тӑвас ыйтӑва пӑхса хӑвармалла.
Проекта пурнӑҫа кӗртме енсем пӗр тан парваллӑ SPV-компани тӑвас шухӑшлӑ иккен. Вӑл вара конкурс урлӑ подряд организацийӗсене строительство валли ышраса тупӗ. Кун пирки «Новости» Раҫҫейӗн информаци агентстви хыпарланӑ.
«Мускав–Хусан» ҫула тума Китай 300 миллиард тенкӗ хывма хирӗҫ мар-мӗн. Ку укҫаран 50 миллиардне компанин устав капиталне ямалла. 250 миллиардне хӑйсен банкӗсенчен кредит илмелле иккен.
«Мускав–Хусан» чукун ҫула тусан 770 километрлӑ ҫула хальхи пек 11 сехет те 30 минут кайма тивмӗ, 3 сехет те 30 минутра ҫитме май килӗ. Чарӑнусенчен пӗрне Шупашкар ҫывӑхӗнче палӑртнӑ. Ҫула тума пӗтӗмӗшле 1,068 триллион тенке лармалла.
Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа Мускава икӗ хутлӑ пуйӑспа ҫӳреме тытӑнӗҫ. Билетсене халех туянма пулать — паянтан сутма тытӑннӑ ӗнтӗ.
«Мускав–Хусан» маршрутпа ҫӳрекен пуйӑс ҫӗршывӑн тӗп хулинчен ҫӗртмен 1-мӗшӗнче тухӗ, Хусантан Мускава — ҫӗртмен 2-мӗшӗнче.
Икӗ хутлӑ пуйӑс Мускавран 23 сехет те 10 минутра хускалать, Хусана тепӗр кунне 10 сехет те 45 минутра ҫитет. Хусантан вӑл 17 сехет те 10 минутра тухса тӗп хулара тепӗр кун ирхи 5 сехет те 38 минутра пулӗ.
Икӗ хутлӑ пуйӑс Муром, Навашино, Сергач, Канаш, Вӑрмар, Ешӗлвар станцисенче чарӑнӗ. Апла пулсан Чӑваш Енри ҫынсен те икӗ хутлӑ пуйӑспа ҫӳреме май килӗ.
Билет хакне малтанласа плацкарт вакунти евӗрех — 1550 тенкӗ — шантараҫҫӗ. Каярах ҫын епле ҫӳрени тӑрӑх ылмашма пултарать.
Чӑваш Енре Николай Дедушкин критик, литературовед ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине паллӑ тунӑ.
Николай Дедушкин 1915 ҫулхи пушӑн 28-мӗшӗнче Тутарстанра хресчен ҫемйинче ҫуралнӑ. 1933 ҫулта вӑл Хусанти педагогика техникумне пӗтернӗ, Теччӗ районӗнчи Кӑнна Кушки ялӗнче ачасене чӑваш чӗлхине тата литературине вӗрентме пуҫланӑ. 1936–1940 ҫулсенче Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче вӗреннӗ. Диплом илнӗ хыҫҫӑн ӑна вӗрентекенре тата кӗнеке редакторӗнче ӗҫлеме хӑварнӑ.
1940 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Дедушкина Хӗрлӗ Ҫар ретне илнӗ. Вал взвод командирӗ, аслӑ инструктор пулнӑ. 1945 ҫулта яппунсемпе ҫапӑҫнӑ. Вӑрҫӑ вӗҫленсен те вӑл киле таврӑнман, ҫарта 1961 ҫулччен пулнӑ, рядовойӗнчен полковник таран ҫитнӗ.
Дедушкин литература критикӗ пек студент вӑхӑтӗнчех пичетленме тытӑннӑ. 1967-1978 ҫулсенче вӑл Чӑваш Енри ҫыравҫӑсен пӗрлӗхне ертсе пынӑ. 23 ҫул ытла И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУра доцентра ӗҫленӗ. Вӑл — филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, 7 монографи авторӗ, кртика статйисен авторӗ.
Ҫавна май ЧПУра «Пӑшалпа та, калемпа та!» сӑнӳкерчӗксен куравӗ уҫӑлнӑ.
Пушӑн 26-мӗшӗнче Чӗмпӗрти квалификацие ӳстермелли институтра Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне, Ҫентерӳ пулнӑранпа 70 ҫул ҫитнине халалланӑ вӗренӳ проекчӗсен инноваци куравӗн ярмӑркки иртнӗ. Унта Чӑваш кӗнеке издательстви те хутшӑннӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствин директорӗн ҫумӗ Наталья Яхатина палӑртнӑ тӑрӑх, Чӑваш Ен делегацийӗ чӑваш чӗлхипе литературин учителӗсемпе иртнӗ ҫавра сӗтеле хутшӑннӑ, институт ректорӗсемпе тӗл пулнӑ.
Чӑвашла тата вырӑсла кӗнекесен экспозицийӗ чылайӑшне илӗртнӗ. Вӗрентекенсем Чӑваш кӗнеке издательствин ҫӗнӗ продукцийӗпе хаваспах паллашнӑ. Уйрӑмах К.Ивановӑн «Нарспи» кӗнекине килӗштернӗ.
Кун пек ярмӑрккӑна ҫулсерен ирттереҫҫӗ. Кӑҫал унта Хусанти, Чуллӑ ҫырти, Теччӗри вӗренӳ организацийӗсен элчисем те хутшӑннӑ.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗпе Буинскри патшалӑх драма театрӗ вун-вун ҫул туслӑ пурӑнаҫҫӗ. Ҫавӑнпа Ҫамрӑксен театрӗ «Театрлӑ Буинск — 2015» фестивале хутшӑнма хаваспах килӗшнӗ.
ЧР Культура министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, унта Хусанти Г.Камал ячӗллӗ театр, К.Тиньчурин ячӗллӗ наци театрӗ, Мӑкшӑри наци драма театрӗ, Дмитровградри А.Островский ячӗллӗ драма театрӗ хутшӑннӑ. Ҫавӑн пекех Чуллӑ Ҫырти, Анат Камӑри, Атнинскри, Мензелинскри, Элметри театр ушкӑнӗсем ҫитнӗ. Спектакльсене чӑвашла, тутарла тата вырӑсла лартнӑ.
Театр хӑнасене хӑнасене парнесем, чечексем, наци тумне тӑхӑннӑ пуканесем парнеленӗ. Шупашкар артисчӗсем «Ылтӑн кӗрӳ» спектакль кӑтартнӑ. Икӗ ҫамрӑк юратӑвӗ пирки кӑтартнӑ постановка ыттисене те килӗшнӗ.
Буинскри тата ял тӑрӑхӗсенчи ҫамрӑк куракансене «Кот в сапогах» юмахпа паллашарнӑ. Мюзикла Егор Шашин композитор, Евгений Муравьев, Иосиф Дмитриев режиссер, Ольга Ежова, Алина Михайлова сцена ҫине кӑларнӑ. Сергей Никитин, Ольга Мацуцына, Полина Чамжаева, Владимир Григорьев, Дмитрий Петров артистсем сӑнарсене уҫса пани ачасене ҫав тери килӗшнӗ.
Шупашкарти 3997-мӗш пушар чаҫӗ ҫур ӗмӗрхи юбилейне паллӑ тӑвать. Ҫур ӗмӗр хушшинче нумай салтакпа офицер орденпа медале тивӗҫнӗ. Вӗсен хушшинче вилнӗ хыҫҫӑн чысланисем те пур иккен. Темиҫе ҫул каялла ҫав чаҫ пӗтӗмпех контракт тытӑмӗ ҫине куҫнӑ. Чаҫӗн паянхи тӗп тӗллевӗ — Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкарта общество йӗркине тытса тӑрасси. Ҫар ҫыннисем Ҫурҫӗр Кавказ тӑрӑхне те ҫар тивӗҫне пурнӑҫлама тухса кайни пулать-мӗн.
Юбилей ячӗпе ҫар ҫыннисем пысӑк концерт хатӗрлеҫҫӗ иккен. Музыкантсем халӗ хӗрсем репетици ирттереҫҫӗ. Йышра Атӑлҫи регионти командованийӗн юрӑпа ташӑ ансамблӗ, Мускаври тата Хусанти солистсем пулӗҫ.
— Шупашкара Мясоедов хушматлӑ полковник килмелле, — тесе пӗлтернӗ тележурналистсене оркестр пуҫлӑхӗ — 3997-мӗш ҫар чаҫӗн ҫар дирижерӗ Иван Малов. Асӑннӑ полковник тӗрлӗ музыка инструменчӗпе, ҫав шутра саксофонтан пуҫласа шӑхлич таранах, калать-мӗн. Концерт ыран Шупашкарти Оперӑпа балет театрӗнче иртмелле.
«Победа» авиакомпани пӗр хуларан тепӗр хулана самолетпа 999 тенкӗпе ҫитерессине пӗлтернӗ. Пӗтӗм билет пӗр хак тӑмӗ-ха, анчах чи йӳннине 999 тенкӗпе туянма май пур иккен.
Хӑй уҫакан ҫӗнӗ 22 направленипе авиакомпани ҫӗршыври тӗрлӗ хуларан тинӗс хӗрне илсе кайӗ. Сочи тата Анапа хулисене билетсене пуш уйӑхӗн 19-мӗшӗнчех сутма тытӑннӑ иккен.
Ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен Сочи хулине тӳрӗ рейс Архангельск, Белгород, Волгоград, Воронеж, Екатеринбург, Магнитогорск, Махачкала, Нижневартовск, Омск, Пермь, Дон ҫинчи Ростовран, Ӗпхӳрен уҫӑлӗ. Пысӑк мар Шупашкар хули ку списока лекмен. Анчах та пирӗн республикӑна ҫывӑх хуласенчен вӗҫме пулать. Кунта Киров, Хусан тата Чӗмпӗр хулисене асӑнмалла.
Тинӗс хӗрне Boeing-737 самолет хутлӗ.
Правӑна сыхлакансене укҫа хӗсӗкки пӑшӑрхантарать иккен. Кулленхи ӗҫри чӑрмавлӑ самантсем тата ытти пирки пакунлисем правӑна сыхлас ыйтупа ӗҫлекен республикӑри координаци канашӗн ларӑвӗнче хускатнӑ.
Преступление кам тунине палӑртасси ӳссе пырать пулин те татса паман ыйтусем те пур иккен. Сӑмахран, «Хӑрушсӑрлӑхсӑр хула» программӑна укҫа-тенкӗ уйӑрасси. «Паян эпӗ Мускавра Шалти ӗҫсен министерстви ирттернӗ коллегирен таврӑнтӑм. Унта пире правӑпа ҫыхӑннӑ программӑсене ҫителӗксӗр укҫа-тенкӗ уйӑрнишӗн кӑна ӳпкелерӗҫ. Укҫа-тенке перекетлеме пӑхсан та ҫак направленисене ҫӗнӗрен пӑхса тухма сире эпӗ питӗ ыйтатӑп», — тенӗ эрнекун республикӑн шалти ӗҫсен министрӗ Сергей Семенов. ЧР ШӖМ министрӗ хӑйсен унчченхи тӑкакӗсем ахаль те пысӑк пулман тесе каланӑ.
Кунсӑр пуҫне пакунлисем Чӑваш Енре ДНК-лаборатори кирлине палӑртнӑ. Халӗ генетика экспертизине Хусанта ирттерме тивет. Лаборатори йӗрке хуралҫисене кӑна мар. Ыттисене те кирлӗ пулма пултарать. Пӗлтӗр ку ыйтӑва археологсем хускатнӑ.
Сӑнсем (24)
Нарӑс уйӑхӗн вӗҫӗнче Хусанти халӑхсен Туслӑх ҫуртне халӑх нумаййӑн пухӑннӑ. Сӑлтавӗ те пулнӑ. Ун чухне «Хусан чӑвашӗсем» ушкӑнӑн Петӗр Хусанкай сӑввипе ҫырнӑ «Мунча шӑрши» юрӑ клипӗн хӑтлавне ирттернӗ.
«Сувар» хаҫатра палӑртнӑ тӑрӑх, кунашкал клип чӑвашсен хальччен пулман теме те юрать. Ҫав кун чи малтан Петӗр Хусанкай ячӗллӗ ЧНКЦ председателӗ В.Казаков тухса калаҫнӑ, Хусан чӑвашӗсене ырӑ сунса саламланӑ.
Клипа хӑтличчен малтан унӑн историйӗпе «Сувар» хаҫатӑн тӗп редакторӗ Константин Малышев паллаштарнӑ. Петӗр Хусанкай, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи витӗр тухнӑскер, ҫав сӑвва 1943 ҫулта ҫырнӑ. «Хусан чӑвашӗсем» ушкӑн ҫак сӑвӑпа паллашнӑранпа вӑхӑт чылай иртнӗ. Юрӑ 2014 ҫулхи кӗркунне ҫеҫ «пиҫсе» ҫитнӗ.
Ушкӑн ертӳҫи Алексей Наумов композитор сӑвва юрра хывасси ҫӑмӑл пулманнине пытармасть. Унӑн шухӑшӗпе, чӑваш литературин классикӗн сӑввине кашни ҫынна килӗшмелле юрра хывмалла. «Ӑшра пиҫсе ҫитнине туйсан лартӑм та пилӗк минутрах кӗвӗлерӗм, анчах унтанпа нумай хутчен ылмаштарма, мӗн-тӗр хушма, ытлашшине кӑларма тиврӗ», — тенӗ Алексей Наумов «Сувар» хаҫата.
Паян Шупашкарта WorldSkillsRussia — 2015 Чӑваш Ен чемпионачӗ пуҫланать. Унта рабочисем хутшӑнӗҫ. Конкурс тӑватӑ куна тӑсӑлӗ, уйӑхӑн 6-мӗшӗнче вӗҫленӗ.
Чемпионата техникумсемпе коллеждсенче вӗренекенсем тата ҫамрӑк рабочисем хутшӑнмалла. Вӗсен ҫулӗ 18-тан тытӑнса 22-ччен пулмалла.
Чемпионата 9 компентенципе ирттерме шухӑшласа хунӑ: «Плитка хурасси», «Кирпӗч хурасси», «Электромонтаж», «Веб-дизайн», «Сеть тата тытӑм енчен администрацилени», «Шӑратмалли технологисем», «Парикмахер ӑсталӑхӗ», «Кондитер ӗҫӗ», «Повар ӗҫӗ».
Ӑмӑртӑва харӑсах Шупашкарти темиҫе вӗренӳ учрежденийӗнче: Апатлану технологийӗн тата коммерцин техникумӗнче, Транспорт тата строительство технологийӗн техникумӗнче, Экономикӑпа технологи колледжӗнче, электромеханика коллеждӗнче — ирттереҫҫӗ.
Регионта ҫӗнтернисем Атӑлҫи федераци округӗнчи чемпионатра хӑйсен пултарулӑхне тӗрӗслеме пултарӗҫ. Вӑл ака уйӑхӗнче Самарта иртӗ. Наци чемпионатне каярах Хусанта пуҫтарӗҫ.
+9.3 °C