Сӗт тирпейлекен савут тума Китай усламҫисене урӑх вырӑнта ҫӗр уйӑрса парасшӑн. «Чувашия – Сычуань» агропроекта тӑвассипе ҫыхӑннӑ ыйтусене Чӑваш Енӗн Правительствин Пуҫлӑхӗ Иван Моторин ертсе пынипе ирттернӗ канашлура сӳтсе явнӑ.
Аса илтерер, Китай инвесторӗсем сӗт тирпейлекен савута Муркаш районӗнчи Москакасси ял тӑрӑхӗнчи Эхветкасси ялӗ патӗнче тӑвас тенӗччӗ. Унта вӗсем ҫӗр те туяннӑччӗ. Ял халӑхӗ шикленсе ӳкнипе шӑв-шав ҫӗкленӗ. Вӗсем савутран таса мар шыв урам тӑрӑх юхӗ, ҫывӑхри пӗвене кайӗ тата ытти ҫавӑн йышши пӑтӑрмахран хӑраса ӳкнӗ. Вырӑнтисене шиклентерме вут хуракансем те пулнӑ тесе калаҫаҫҫӗ.
Премьер-министр ирттернӗ канашлӑва Чӑваш Енӗн экономика аталанӑвӗн министрӗ Владимир Аврелькин, ЧР Ял хуҫалӑх министерствин ӗҫченӗсем, Муркаш район администрацийӗнче тӑрӑшакансем, «Сычуань-Чувашия агропромышленная торговая компания» тулли мар яваплӑ общество ҫыннисем хутшӑннӑ.
Китай инвесторӗсене тӗрлӗ ҫӗрте ҫӗр сӗннӗ, ҫав шутра — Канашра та.
Чӑваш Енре ӗҫ сыхлавӗ енӗпе ӗҫлекен чи лайӑх специалистсене чысланӑ. Вӗсене республикӑн Ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министерствин Шупашкарти «Аспект» вӗренӳпе методика центрне пухнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗсене Сергей Димитриев министр саламланӑ.
Конкурса ҫулсерен 70 ытла специалист хутшӑнать. Кӑҫалхинче финала 13-ӗн тухнӑ. Вӗсем пурте — район-хула шайӗнчи конкурссенче ҫӗнтернисем.
Ӗҫ сыхлавӗпе тӑрӑшакан чи лайӑх специалист ята Комсомольски районӗнчи Тукай Мишер шкулӗнчи Рушания Зинатуллина тивӗҫнӗ. Иккӗмӗш вырӑнта — Республикӑн офтальмологи пульницинчи Владимир Алентьев тата «КЕТРА» савутри Анатолий Михайлов; виҫҫӗмӗшӗнче — Шупашкарти «Мостотряд» фирмӑри Сергей Белов тата Йӗпреҫри психоневрологи интернатӗнчи Оксана Василенко.
«Юрма» агрохолдинг чӑх каяшне тирпейлекен савут хута яма палӑртни пири ҫырнӑччӗ. Ӗнер савут строительствин ыйтӑвне халӑх итлевӗнче пӑхса тухнӑ. Кун пирки «Ҫыхӑнура» форум «Тӑван Ен» хаҫат каҫҫи ҫине кӑтартса пӗлтерет.
Тӑрӑллӑ машинӑсемпе кунсерен 250-370 тонна каяш савута илсе тухма палӑртнӑ. Унта ферментсем хушӗҫ. Тӗрлӗ процедура ирттернӗ хыҫҫӑн каяша типӗтӗҫ, упаковкӑсене вырнаҫтарӗҫ та склада ӑсатӗҫ. Агрохолдинг Йӑршшу юханшывне каяш яма пӑрахасси пирки те пӗлтернӗ.
Владимир Ермолаев хуҫа палӑртнӑ тӑрӑх, чӑх каяшне типӗтнӗ чухне унран ҫӑкӑр-булка евӗр шӑршӑ кӗрӗ. Вӑл ҫынсене те тав тунӑ: «Тавах чӑтнӑшӑн. Манӑн чи малтан Раҫҫейӗпе те сахал предприяти тӑвас килетчӗ. Кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗ пулман тӑк, тен, сире ҫӑмӑлрах пулӗччӗ. Анчах эпир кунсерен 120 тонна какай туса кӑларатпӑр, унӑн ҫур пайӗ республикӑра юлать».
Ҫынсем савута палӑртнӑ вырӑнта тунине хирӗҫ. Агрохолдинг ертӳлӗхӗ ку ыйтӑва тепӗр хутчен пӑхса тухма шантарнӑ. Итлевре ҫывӑхри ялсенчи ҫынсене паспорт кӑтартсан чӑх какайне йӳнӗрехпе парасси пирки те калаҫу пулнӑ.
Муркаш районӗнчи Эхветкассине НТВ-канал «Сегодня» программа валли сюжет ӳкерме килнӗ. Кун пирки Юрий Пичугин ятлӑ ҫын юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Фейсбукра пӗлтернӗ.
Мӗн ӳкерни пирки постра ҫапла палӑртнӑ: «Тӗллевӗ — Игнатьева ӳкересси».
Анчах ку хыпар ытла та иккӗленӳллӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗ ҫак кунсенче Муркаша кайнине е НТВ-канал Правительство ҫуртӗнче пулнине ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче кӑтартман.
Эпир тӗшмӗртнӗ тӑрӑх, Китай ҫыннисем Эхветкасси ялӗнче сӗт тирпейлекен савут тӑвассине вырӑнтисем хирӗҫҫине ӳкерме килме пултарнӑ.
Шикли шикленнӗ, кӗрӗк пӗркеннӗ евӗр халӑх шӑв-шав ҫӗкленӗ, ҫынсем савут экологие витӗм кӳресрен хӑраҫҫӗ имӗш.
Шупашкарти агрегат савучӗ ӗҫе йышӑнать. Авӑн уйӑхӗнче унта 58 ҫын ӗҫе кӳлӗннӗ. Вӗсен шутӗнче рабочисем, вӗсене пулӑшакансем, специалистсемпе служащисем пур.
Савутра пӗлтернӗ тарӑх, ҫу-авӑн уйӑхсенче 220 ытла ҫынна ӗҫе илнӗ.
Рабочисене йышӑннине предприятин персонал тата администраципе хуҫалӑх ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен директорӗ Анатолий Кадышев «палӑртнӑ производство планне тултарассипе тата кӑларакан продукци номенклатурине сарассипе» сӑлтавлать. Предприятире тата тепӗр 500 ытла ҫынна ӗҫе илмелле.
Агрегат савутне обрубщиксем, машина формовкин формовщикӗсем, форма пухакансем, тимӗрҫӗсем, термистсем, фрезеровщиксем, сверловщиксем, токарсем, слесарь-юсавҫӑсем, электромонтерсем тата ыттисем кирлӗ иккен.
Ӗҫ укҫи уйӑхра вӑтамран 25 пин тенкӗ тухнине пӗлтереҫҫӗ.
Муркаш районӗнчи халӑх Китай ҫыннисем килнӗшӗн кӑмӑлсӑрланни пирки сайтра пӗлтернӗччӗ. Ку ыйту федераци кӑларӑмне те кӑсӑклантарнӑ.
Аса илтерер: Эхветкасси ялӗ ҫывӑхӗнче Китай ҫыннисем сӗт савучӗ хута ярасшӑн. Юпасем лартма пуҫласан кӑна вырӑнти халӑх кун пирки пӗлнӗ. Халӗ унта карта та туса лартнӑ.
Юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче муркашсен ыйтӑвне «Настоящее время» (чӑв. «Хальхи вӑхӑт») ҫутатнӑ. «Неизвестная Россия» автор проектӗнче Китай ҫыннисем чӑваш ҫӗрне ярса илни пирки видеорепортаж кӑтартнӑ.
Китай ҫыннисем савут кӑна мар, 500 ҫын вырнаҫмалӑх общежити те тӑвасшӑн-мӗн. Республика влаҫӗ ирӗк панӑ. Халӗ колхозӑн чи лайӑх 40 гектарӗ Китай ҫыннисен аллинче.
Муркашсен шухӑшӗпе, савут вӗсен сывлӑхне япӑх витӗм кӳрӗ. Ҫывӑхри ял ҫыннисем те савут строительствине хирӗҫ. Вырӑнти халӑх вӗсен шухӑшне ыйтмасӑрах ҫӗре ют ҫӗршыв ҫыннисене панӑшӑн кӑмӑлсӑр.
Ҫынсем ҫӑлсенчи шыв тасамарланасран хӑрать. Кашнин тенӗ пекех пахча, выльӑх-чӗрлӗх пур. Эхветкассисем парӑнасшӑн мар, вӗсем пӑшӑрхантаракан ыйтӑвӗ пирки Мускава та ҫырса пӗлтересшӗн.
2020 ҫул тӗлне чӑх каяшне тирпейлекен савут хута ярасшӑн. Кун валли 270 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ.
Кунашкал савута «Юрма» агрохолдинг тума палӑртине унччен сайтра хыпарланӑччӗ. Организаци ҫак пысӑк проекта пурнӑҫа кӗртмешкӗн ҫул-йӗр карттине хатӗрленӗ.
Ҫӗнӗ савутра талӑкне 400 тонна каяш тирпейлесшӗн. Каяша типӗтсе гранула евӗр тӑвӗҫ, кайран унпа ял хуҫалӑхӗнче тӑпра пахалӑхне лайӑхлатас тӗллевпе усӑ курасшӑн.
Хальлӗхе агрохолдинг каяша уя тӑкать. Унӑн шӑрши Шупашкарта та сарӑлать. Ку ҫынсене, паллах, килӗшмест. Эппин, савут хута яни ҫак пӑтӑрмаха та пӗтерме пулӑшӗ.
Шупашкарти сӗт-ҫу савучӗ хупӑннӑ хыҫҫӑн кӑштахран инвестор —
Сарӑтури сӗт-ҫу компанийӗ —тупӑннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Хальхи йышши оборудовани вырнаҫтарма унӑн хуҫисем 500 миллион тенкӗ ытла тӑкакланӑ. Паян авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче савут ҫӗнӗрен уҫӑлнӑ.
Савутра тӑрӑшакансене производство уҫӑлнӑ ятпа Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӑшшӑн саламланӑ.
Предприяти ҫӗртме уйӑхӗнчен пуҫласа паянччен 60 ҫынна ӗҫлеме илнӗ. Кӑҫалхи авӑн-раштав уйӑхӗсенче 6500 тонна продукци кӑларма палӑртаҫҫӗ. Ҫитеҫ ҫул предприятин администраци ҫуртне тӗпрен ҫӗнетсе ҫитерме, ҫӗнӗ производство хута яма тӗллев лартнӑ.
Паянах Михаил Игнатьев Элтепер ҫӗнӗ производствӑпа паллашнӑ, тавар пахалӑхне хакланӑ.
Икӗ ҫул каялла «Данон» АО Шупашкарти производствине хупнӑ. Ун хыҫҫӑн савут пӗр вӑхӑт пушӑ ларнӑ. Кӑштахран инвестор тупӑннӑ. Вӑл инвестици килӗшӗвӗ алӑ пусса савута ҫӗнетме пуҫланӑ. Предприятире хальхи йышши оборудовани вырнаҫтарнӑ. Савута юсама 500 миллион тенкӗ ытла тӑкакланӑ. Ун чухне инвестици 1,2 миллиард тенкӗрен кая мар пулассине палӑртнӑ.
Акӑ авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче савут уҫӑлӗ. Икӗ ҫул каялла савут пурлӑхне туяннӑ «Сарӑтури сӗт комбиначӗ» сӗт юр-варне «Добрая буренка» брендпа кӑларӗ. «Шупашкарти сӗт савучӗ» уйӑхне 1625 тонна продукци кӑларасшӑн. Малашне производствӑна тата ӳстересшӗн.
«Промтрактор-Промлит» савут ӗҫе йышӑнать. Ҫуллахи виҫӗ уйӑхра унта ӗҫсӗр 215 ҫынна илнӗ.
Аса илтерер, савутра рабочисем те, инженерсем те кирлӗ. Ҫакна Чӑваш халӑх сайчӗ республикӑн тӗп хулинчи Ӗҫлев центрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх хыпарланӑччӗ. Унтисем савутра пӗр вӑхӑтра ӗҫ чарӑнса ларнӑ хыҫҫӑн паян предприятире производство вӑй илсе пыне ӗнентереҫҫӗ.
Паян савутра 1,5 пин ҫын вӑй хурать. Вӗсен уйӑхри вӑтам шалӑвӗ 30 пине яхӑн ларать. Ҫулталӑк вӗҫлениччен предприятие 800-е яхӑн ҫынна кӗтеҫҫӗ.
«Промтрактор-Промлит» тулли мар яваплӑ обществӑн персонал енӗпе тӑрӑшакан пуҫлӑхӗ Наталия Герасимова ҫӗртме уйӑхӗнче — 83, утӑ уйӑхӗнче — 79, ҫурла уйӑхӗнче 53 ҫынна ӗҫе йышӑннине пӗлтернӗ.
+14.3 °C