Ҫак кунсенче Россельхознадзорӑн республикӑри управленийӗ Тӑвай районӗнчи Турикас Тушкил ял тӑрӑхӗнче ҫӗрпе епле усӑ курнине тӗрӗсленӗ. Унта ҫӗр лаптӑкӗ 5 476 гектарпа танлашать иккен, ҫав шутран пысӑк пайӗ, 4 356-шӗ, ял хуҫалӑх тӗллевли. Юлашкинчен асӑннинчен пысӑк пайӗ вырӑнти «Шимкусский» коооперативӑн тата Н.В. Морякова фермерӑн.
Хальхи вӑхӑтра ял тӑрӑхӗ хуҫасӑр 79 ҫӗр пайне харпӑрлӑха куҫарассипе ҫине тӑрать иккен. Лаптӑкпа пӑхсан, ку вӑл 165 гектар пухӑнать. Йӑлари хытӑ каяшсене турттарма пӗр предприятипе килӗшӳ тунӑ-мӗн. Ирӗк паман вырӑна ҫӳп-ҫап тӑкнӑ икӗ факт пӗлтӗр пулнӑ-ха. Ҫӳп-ҫапа пырса тӑкнӑ ҫынсене тупса хайхисене штрафламалла тунӑ. Хальхи вӑхӑтра Турикас Тушкил тӑрӑхӗнче тек кӑлтӑк асӑрхаман.
Чӑваш Енӗн прокуратури арҫынсен Шупашкарти 4-мӗш колонинче ларакансен правине пӑснине тупса палӑртнӑ.
Асӑннӑ учрежденире саккуна пӑсса дисциплина тӗлӗшӗнчен явап тыттарма йышӑннӑ фактсем пулни тӗрӗслев вӑхӑтӗнче ҫиеле тухнӑ иккен. Кунсӑр пуҫне унта ларакансен заявленийӗсене вӑхӑтра пӑхса тухманнине те асӑрханӑ. Айӑпланнисенчен пӗри, ав, хӑйне урӑх тӗрмене куҫарма ыйтса ҫырнӑ та ӑна ним тесе те хуравламан. Е тата ыйтӑва ҫиелтен, тепӗр майлӑ каласан, ячӗшӗн тесен те пысӑк йӑнӑш пулас ҫук-тӑр, хуравланӑ тӗслӗх те пулнӑ-мӗн.
Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче асӑрханӑ тепӗр кӑлтӑк — кӑҫалхи утӑ уйӑхӗнче тӗрмерен тухнӑ икӗ ҫынна киле ҫитме ҫул укҫи тӳлеменни. Пӗр хут паракан тӳлев те вӗсене тивӗҫмен. Шучӗпе вара памалла пулнӑ. Ытти хӑш-пӗр кӑлтӑк та ҫиеле тухнӑ.
Республика прокуратури яваплисене административлӑ майпа явап тыттармалли пирки колони пуҫлӑхӗ ячӗпе хут ҫырса панӑ.
Ӳсентӑран карантинӗн тата тырӑпа вӑрлӑх пахалӑхне тӗрӗслекен пай инспекторӗпе «Татарская МВЛ» ӳсентӑран карантинӗпе фитосанитари пайӗн специалисчӗсем Волгоград облаҫӗнчен килсе ҫитнӗ 20 тонна арбуза тӗрӗсленӗ.
Паллах, кашни ҫимӗҫе тӗрӗслеве яман — асӑннӑ йышран тӗпчев йӗркипе киӗшӳллӗн темиҫешне суйланӑ. Вӗсене вара санитари енӗпе ӗҫлекен лабораторине янӑ. Тӗпчев ирттернӗ хыҫҫӑн илнӗ тӗслӗхсенче сиенлӗ карантин чӗрчунӗсем ҫуккине палӑртнӑ.
Ку, паллах, ҫак ҫимӗҫе юратакансемшӗн лайӑх хыпар — сутакан тавар ҫиме юрӑхлине пӗлтерет.
Эх, ҫав шӗремет улми... Тахҫан ӑна колорада нӑррисем тустаратчӗҫ, вӗсемпе кӗрешме мӗнле кӑна им-ҫам шутласа кӑлармарӗҫ ӗнтӗ. Халӗ ак, тата тепӗр ҫӗнӗ «чир» улмасене юрӑхсӑрлантарма тытӑннӑ.
Республика лаптӑкӗсенчи ҫӗнӗ тӳремсенче ытлӑн улма нематочӗ сарӑлнине кура Вӑрмар, Куславкка районӗнчи ферма хуҫалӑхӑн пуҫлӑхӗсем Россельхознадзор управленийӗнчен ӳсекен улман карантин тӗрӗслевне ирттерме ыйтнӑ.
Управленийӗн специалисчӗсем республикӑри ӳсентӑрансен фитосанитарийӗ тата карантин ӗҫӗпе ӗҫлекен пайӗн ФГБУ «Тутар МВЛ» ӗҫченӗсемпе пӗрлӗ тӗрӗслев валли ҫӗр пробине илеҫҫӗ. Ҫӗре тӗпченӗ хыҫҫӑн улма аннисенче сиенлӗ карантин организмӗ пуррипе ҫуккине паллӑртӗҫ.
Мӗнпе тивӗҫтерет 4G? Хула таврашӗнче унӑн хӑвӑртлӑхӗн вӑтам кӑтартӑвӗ мӗнле-ши? 4G тивӗҫтерекен модем, телефон таврашне туянма юрать-и? Ҫак тата ытти ыйтусем ҫине хурав тупма Шупашкар блогерӗсем хула тӑрӑх пӗчӗк ҫӳрев ирттернӗ.
Тест-драйв маршрутне мероприятие хутшӑнакансем хӑйсем суйланӑ пулнӑ. «Мегафонӑн» 4G тетелӗн майне хулан тӗрлӗ вырӑнӗсенче тӗресленӗ: ҫӗнӗ ҫурт-йӗр таврашӗнче, нумай ҫын ҫӳренӗ вырӑнсенче, хулан промышленность зонисенче. Тӗрӗслеве вара ятарлӑ виҫе техникипе тата ахаль телефонпа пурнӑҫланӑ.
Тӗрӗслев пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх 4G хӑвӑртлӑхӗн вӑтам кӑтартӑвӗ 30 Мбит/ҫ, ытти вырӑнсенче вара 45 Мбит/ҫ та ҫитнӗ. Ҫӗнӗ технологи мелӗпе усӑ курас текенсене карас версийӗ ҫеҫ кирлӗ: телефон е модем.
Кун пек каланипе экологсем килӗшмесси паллӑ-ха. «Пирӗншӗн хытхура та курӑках», — теме кӑмӑллатчӗ паллакан пӗр эколог. Ҫутҫанталӑкра, чӑн та, пурте кирлӗ-ха: ҫум курӑкӗ те, тыр-пулӗ те. Анчах ял хуҫалӑх тӗллевӗллӗ ҫӗр ҫинчи ҫын ҫӳллӗш хытхура кашлани тем тесен те йӗркеллӗ япала мар.
Патшалӑх ҫӗр тӗрӗслевӗн специалисчӗсем нумаях пулмасть Муркаш районӗнчи Катькас ял тӑрӑхӗнчи ҫӗрсене пӑхса ҫаврӑннӑ. Вӗсем ултӑ ҫыннӑн уйӗсене хакланӑ. Вӗсенечн иккӗшӗ пурӗ 2,84 гектар ҫинчи ҫӗре япӑхтарса янине асӑрханӑ. Унта ҫум курӑк ашкӑрать иккен тата йывӑҫ-тӗм ӳсет. Асӑнӑн лаптӑксен хуҫисем тӗлӗшпе административлӑ правӑна пӑснӑ тесе протокол шӑрҫаланӑ, асӑрхаттару хучӗ парса хӑварнӑ.
Ҫыхӑнусӑр каланӑн туйӑнать-тӗр ку йӗркесене вуласан. Чӑннипех ҫапла. Ӗҫӗ-пуҫӗ акӑ мӗнпе ҫыхӑннӑ. Мускаври йӗрке хуралҫисем ҫул ҫитмен хӗре Дагестан ҫынни пусмӑрланӑ тесе шухӑшланипе хайхине тытса чарас тенӗ, вӑл ӗҫленӗ ҫӗре — Матвеевски пасара — пырса кӗнӗ. Арҫынна майлӑ пулса юлташӗсемпе тӑванӗсем сиксе ӳкнӗ. Пӗр полицейские вӗсем амантмаллипех амантнӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн Мускав полицейскийӗ пасарти мигрантсене тӗрӗсленӗ те саккунлӑ мар майпа ӗҫлесе пурӑнакансем сахал маррине асӑрханӑ.
Шупашкар полицейскийӗсем те тӗп хулари мигрантсене тӗрӗслеме шут тытнӑ. Ара, пӗлсе пӗтер — регистрациленмесӗр-мӗнсӗр пурӑнакансем те, ятарлӑ ирӗк илмесӗрех кунта килнисем те пур-тӑр... Иртнӗ уйӑхра кӑна, ав, миграци саккунне пӑснӑ ют ҫӗршыв ҫыннисене 15-не тытса чарнӑ иккен. Вӗсем Таджикистанран, Узбекистанран, Арменинчен, Грузинчен тата Испанирен килнӗскерсем иккен.
Упири (Красноармейски районӗ) шкулта федерацин Чӑваш Енти инспекторӗ Геннадий Федоров пулнӑ. Унта тӗрӗс ҫултан пӑрӑнса харсӑрланнӑ ачасене ыттаҫҫӗ. Вӑл хупӑ шкул шутланать. Геннадий Семеновичпа пӗрле республикӑн вӗренӳ министрӗн ҫумӗ Светлана Петрова тата Красноармейски район пуҫлӑхӗ Андрей Шестаков ачасене епле условире пурӑнтарнипе паллашнӑ, шкул ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулне хатӗррине тӗрӗсленӗ. Район администрацийӗн сайтӗнче вырнаҫнӑ кӗске хыпарта Геннадий Федоров мӗн сӑлтавпа килнине тата епле асӑрхаттарусем тунине палӑртман. Вӗренӳ заведенине ӗҫӗ-хӗлӗнче кирлӗ сӗнӳсем панӑ тенӗ.
Сӑнсем (5)
Шӑмӑршӑ районӗнче ял тӑрӑхӗсенчи социаллӑ пӗлтерӗшлӗ ҫуртсене епле тытса тӑнине, вӗсен тирпейлӗхне ятарлӑ тӗрӗслев ирттерсех пӑхса ҫаврӑннӑ. Район администрацийӗн сайтӗнче мероприяти пирки черетлӗ тесе палӑртнине шута илсен ку вӑл йӑлана кӗнӗ пулӑм евӗр пӗтӗмлетме май килет.
Комисси йышне район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Валерий Фадеев хӑй ертсе пынӑ-мӗн. Тӳре-шараран тӑракан йыш Карапай Шӑмӑршӑ, Чукал тата Кивӗ Чукал ял тӑрӑхӗсене ҫитнӗ. Комисси шкулсене, ача-пӑча пахчисене, фельдшерпа акушер пункчӗсене, культура ҫурчӗсене кӗрсе ҫаврӑннӑ. Вӗсен территорийӗсене тасалӑхпа хӑтлӑх енчен хакланипе пӗрлех хӗле епле хатӗрленнине тӗрӗсленӗ.
Карапай Шӑмӑршӑ ял тӑрӑхӗнче «Утмӑлтурат» ача пахчинче чӳречесене ылмаштарнӑ, картасене ҫӗнетнӗ, ача-пӑча лаптӑкӗсене хӑтлӑх кӗртнӗ. Чукал ял тӑрӑхӗнчи шкул та ачасене йышӑнма хатӗр. Кивӗ Чукалти шкулта вара юсав ӗҫӗсем пыраҫҫӗ. Унта шыв та кӗртеҫҫӗ, канализаци те тӑваҫҫӗ.
Ҫӗрпе епле усӑ курнине тӗрӗсленине эсир пӗлетӗр пуль-ха. Инспекторсем ял хуҫалӑх пӗлтерӗшлисене кӑна мар, уйрӑм ҫынсен харпӑрлӑхӗнчисене те хаклаҫҫӗ.
Кӑҫалхи ҫур ҫулта тата пӗлтӗр тӗрӗсленине шута илсен мухтанмаллиех ҫук. Уйрӑм хушма хуҫалӑха аталантарма, уйрӑм ҫурт-йӗр тума тесе илнӗ ҫӗрсене хакланӑ та вӗсене тӗллевлӗ усӑ курманни сисӗннӗ. Пӳрт лартма тесе илнисенчен хӑшӗсем ҫинче пӗр хуралтӑ та хӑпартман иккен. Унтан та ытларах — ӗҫе пуҫӑнас тӗлли-палли те ҫук иккен: никӗсне те яман, стройматериал та кӳрсе килмен. Хушма хуҫалӑха аталантарма тесе илнӗ ҫӗрсем те хӑшӗсем хыт хура айне пулнӑ-мӗн. Чи кӑсӑкли кунта — пӗрне хурласа теприне мухтаймасси. Кӑлтӑксем кашни районтах тупӑнаҫҫӗ-мӗн.
Ҫӗре тӗллевлӗ усӑ курманни саккуна пӑсни пулнине кура вӗсен хуҫисене явап тыттарма — штрафлама — йышӑннӑ. Тӗрӗслеве малашне те ирттересси пирки асӑрхаттараҫҫӗ.
+26.3 °C