Кӑшӑлвирус шуйхатнӑ ентешӗмсене

«Унта ан тух!», «Кунта ан кай!»...

Ку — пурнӑҫ-и вара? Кай-кай!..

Хаяр чир-чӗр этемлӗхе

Хупса хурасшӑн читлӗхе.

Куҫа та курӑнман амак

Пире пӑхӑнтарасшӑн ак.

Те хамӑр кӗрӗс-мерӗсле

Пурнатпӑр?.. Ҫитрӗ тӗрӗслев.

Шӑпланчӗ вӑйӑ та уяв,

Мӗнле-ши тухӑпӑр уя?..

Тарлатӑр аҫлӑк та ҫуха —

Тӑватпӑрах ака-суха!

Пӗччен ларсассӑн та килте,

Эпир — ан манӑр! — пӗр кӗлте.

Асра тытсан ҫак чӑнлӑха

Инкек хуҫаймӗ халӑха.

Ҫак ырӑ туйӑм хушнипе

Хамри мӗнпур чун ӑшшипе

Сире пурне те ыталам,

Телей сунса салам калам.

«Чылай арҫын сывлӑха вӑхӑтра тӗрӗслеттермест», — теҫҫӗ Республикӑн онкологи диспансерӗнче. Ҫулталӑкра ҫулсерен 200-е яхӑн ҫыннӑнне простата ракне тупса палӑртаҫҫӗ. Усал шыҫӑ малтанхи вӑхӑтра хӑйӗн пирки нимӗн те систермест. Республикӑн клиника диспансерӗ 45 ҫултан аслӑрах арҫынсене анализ тӳлевсӗр пама йыхравлать. Ҫакӑ чире малтанхи тапхӑрта палӑртма май парать. Асӑннӑ пульницӑра юна профилактика тӗллевӗпе чӳк уйӑхӗн 14 тата 15-мӗшӗсенче 10 сехетрен пуҫласа 14 сехетчен 308-мӗш пӳлӗмре илӗҫ. Онкодиспансер поликлиники Шупашкарти Гладков урамӗнчи 31-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ.

Чӳк уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Уҫӑ алӑксен кунӗ иртӗ. Ҫав кун 9 сехетрен пуҫласа 13 сехетчен онколог-уролог йышӑнӗ. 11 сехетре 225-мӗш пӳлӗмре простата ракӗнчен сыхланмалли тата ӑна вӑхӑтра палӑртмалли ҫинчен ӑнлантарса паракан шкула чӗнеҫҫӗ.

Раҫҫей Сывлӑх сыхлав министерстви эрех ӗҫнине пула вилекенсен йышӗ сахалланнине ӗнентерет.

Специалистсем 2010 ҫулхипе танлаштарнӑ. Эрех ӗҫнине пула тӗрлӗ чире кайса пурнӑҫран уйрӑлнисен йышӗ 2010 ҫултинчен 30 процент чакнӑ. 2018 ҫулта кун пеккисем 100 пин ҫын пуҫне вилнин хисепӗ 33,2-пе танлашнӑ. Цифрӑсене Раҫҫей Сывлӑх сыхлав министерстви юпа уйӑхӗн 13-мӗшӗнче пӗлтернӗ. Ведомство цифрисене «РИА Новости» информаци агентстви илсе кӑтартнӑ.

Эрех ӗҫнипе чире кайса вилнисен хисепӗ 2016 ҫултанпа 13,5 процент чакнӑ.

Тулаш сӑлтава пула пурнӑҫран уйрӑлнисен йышӗ те чакнине ӗнентереҫҫӗ. 2010 ҫултанпа ку хисеп 35 процент пӗчӗкленнӗ.

Маларах Раҫҫей Сывлӑх сыхлав министерстви алкоголизма пула чи йышлӑ чирлекен регионсене палӑртнӑ. Ун пек ҫынсем пӗлтӗр Чукотка автономи округӗнче йышлӑ пулнӑ.

Шупашкарти тухтӑрсем усал шыҫӑпа чирлӗ 55 ҫулти арҫынна кӑткӑс операци тунӑ. Унӑн чӗлхине тӗпӗ-йӗрӗпе касса илсе ҫӗннине лартса панӑ. Кун пирки «ПроГород Чебоксары» кӑларӑм хыпарлать.

Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак арҫыннӑн тӑваттӑмӑш тапхӑра куҫнӑ усал шыҫӑ пулнӑ, чӗлхи пӗтӗмпех юрӑхсӑра тухнӑ. Ҫавна май тухтӑрсем ӑна касса илме, хӑйӗн ӳт-мышципе усӑ курса ҫӗннине лартса пама йышӑннӑ. Ку операци чӑннипех питӗ кӑткӑс шутланать-мӗн, ҫавна май пур центрта та ун йышши операцисем тумаҫҫӗ.

Каласа хӑварни вырӑнлӑ пулмалла, асӑннӑ операци ӑнӑҫлах иртнӗ. Халӗ арҫыннӑн хими-пайӑрка сиплевӗ витӗр тухмалла, хӑй тӗллӗн апатланма тата калаҫма хӑнӑхмашкӑн реабилитаци тапхӑрне тӳссе ирттермелле. Врачсем хушнине пурнӑҫласа пырсан вӑл чиперех калаҫма, ҫиме пултарӗ.

Чӑваш Енре пӗр эрне хушшинче 4300 ытла ҫын гриппа тата ОРВИпе чирленӗ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал хыпарлать.

Апла пулин те сезон чирӗсем сарӑлас енӗпе республикӑри лару-тӑру лӑпкӑ шутланать иккен. Акӑ, сӑмахран, кӑрлачӑн 11-мӗшӗнчен пуҫласа 17-мӗшӗччен 4346 ҫын грипп е ОРВИ ертнине тупса палӑртнӑ. Ҫакӑ юлашки ҫичӗ ҫулхи вӑтам кӑтартупа пӑхсан — 6,9 процент, хӑрушӑ чикӗрен 51,2 процент сахалрах. Чирлесе ӳкнисен пысӑк пайӗ — ҫул ҫитменнисем. ОРВИпе нушаланасси Ҫӗнӗ Шупашкарти пӗр шкулта уйрӑмах пысӑк. Ҫавна май 1-мӗш класа ҫӳрекенсене кӑрлачӑн 18-мӗшӗнчех шкула пыма чарнӑ, 27 вӗренекене карантина янӑ.

Палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулмалла, ҫӳлерех асӑннӑ тапхӑрта 14 ҫын гриппа чирленине шута илнӗ.

Чӑваш Енре иртнӗ ҫул диспансеризаци вӑхӑтӗнче 433 ҫыннӑн усал шыҫӑ чирӗ аталаннине ҫирӗплетнӗ. Вӗсенчен 70 проценчӗн чирӗ пуҫламӑш тапхӑрта пулнӑ. Ҫавна май рака вӑй илме пуҫланӑ самантра тупса палӑртасси 55,7 процент таран ӳснӗ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал хыпарлать.

Республикӑри онколог тухтӑрсен чи пысӑк ҫитӗнӗвӗ — пӗлтӗр ракран вилнисен йышне чакарма май килни. 2018 ҫулта тупса палӑртнӑ ҫулах пурнӑҫран уйрӑлнисен шучӗ 22,1 процент пулнӑ, унтан малтанхи ҫулта — 24,8 процент.

Палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулмалла, иртнӗ ҫул республикӑри 208 пин ытла ҫын диспансеризаци тухнӑ. 45 пин ытла хӗрарӑм маммографи тӗрӗслевне пынӑ, 81 пин ҫын хулӑн пыршӑ ракӗ аталаннипе аталанманнине палӑртма юн панӑ.

Чӑваш Енре кӑҫал усал шыҫӑ чирӗсене тупса палӑртнӑ тӗслӗх 0,6 процент чухлӗ нумайланнӑ. Ҫав вӑхӑтрах юлашки пилӗк ҫулта рака пула вилекенсен шучӗ 7,1 процент таран чакнӑ. Кун пирки РИА Новости (Хыпарсем Раҫҫейри информаци агентстви) пӗлтерет.

Республика ҫакнашкал ҫитӗнӗве епле майпа тума пултарни те паллӑ. Медицина пулӑшӑвне пысӑк технологисене тӗпе хурса пама тытӑннӑ, инновациллӗ скрининг программисене вӑя кӗртнӗ. Унсӑр пуҫне ҫитес ҫул Чӑваш Енре амбулатори мелӗпе онкологи пулӑшӑвӗ паракан тӑватӑ центр ӗҫлеме тытӑнӗ. Тишкернӗ тӑрӑх, ҫакӑ ракран вилессине тата 4,7 процент таран чакарма май парӗ.

Палӑртса хӑвармалла, усал шыҫҫа пула вилнисен хисепӗ кӑҫал 3,4 процент сахалланнӑ. Рака пуҫламӑш тапхӑрсенчех тупса палӑртасси вара 0,2 процент ӳснӗ.

Шупашкарти хулан клиника центрӗ йывӑр чирлӗ пенсионера тӳлевсӗр эмелпе тивӗҫтермен. Ҫав препарата ӑна укҫасӑрах памалла пулнӑ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» (чӑв. «Ман хула Шупашкар») портал хыпарлать.

Чӑваш Енӗн прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, сывлӑх шайне кура 81 ҫулти арҫынна питӗ хаклӑ эмел кирлӗ. Ҫӑмӑллӑхлӑ категорири ҫынсене ку препарата тӳлевсӗрех параҫҫӗ. Сывлӑх сыхлавӗн учрежденийӗ вара ҫакна шута хуман, асӑннӑ эмеле туянма йышӑнман.

Саккуна пӑснине кура Мускав районӗн прокуратурин Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерствине пӑхӑнакан хулан клиника центрӗн тӗп тухтӑрне асӑрхаттарма тивнӗ. Ӗҫ-пуҫа прокуратура уйрӑмах тимлӗн сӑнаса тӑрать, сыватмӑшӑн йӗркесӗрлӗхе пӗтермелле, эмел туянса чирлӗ ҫынна памалла.

Иртнӗ эрнере ОРВИпе тата гриппа чирлекенсен йышӗ нумайланнӑ. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ку кӑтарту чи пысӑкки пулнӑ.

Ӗнер Шупашкар хула администрацийӗнче иртнӗ ларура ҫуркуннехи каникула тӑсма пултарасси пирки калаҫнӑ. Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗн эпидемтӗрӗслев тата санитари сыхлавӗн пайӗн пуҫлӑхӗ Михаил Смирнов халӗ чирлекенсен йышӗ пӗчӗкленме тытӑннине палӑртнӑ. Эппин, каникула тӑсмӗҫ, ачасем вӗренме кайӗҫ.

Сӑмах май, ака уйӑхӗн 4-мӗшӗ тӗлне Шупашкарти шкулсенче вӗренекен 2349 ача чирлет. 39-мӗш тата 42-мӗш шкулсенчи икӗ класа ҫеҫ карантина янӑ.

Ҫӗрпӳ хулинчи следстви изоляторӗнче пӗр кун харӑсах икӗ пӑтӑрмах пулнӑ: айӑплакансенчен пӗри куҫсӑр тӑрса юлнӑ, тепри вилсе кайнӑ. Кун ҫинчен «Про Город» (чӑв. «Хула пирки») кӑларӑм хыпарлать.

Раҫҫей ФСИНӗн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ку пӑтӑрмахсем пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пулнӑ. Айӑпланакансенчен пӗри, ун тӗлӗшпе вуланӑ приговор вӑя кӗме ӗлкӗреймен, хӑйне хӑй амантса куҫсӑр тӑрса юлнӑ. Апла пулин те ӑна медицина пулӑшӑвӗ пама ӗлкӗрнӗ. Халӗ вӑл сипленет. Тепӗр айӑпланакан вара сывламах чарӑннӑ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, унӑн кӗлетки ҫинче суран тавраш пулман, ҫавӑнпа ӑна никам та пусмӑрламан тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ахӑртнех, унӑн чӗри чирлӗ пулнӑ.

Палӑртса хӑвармалла, ӗҫ-пуҫа тӗрӗс хаклас тӗллевпе халӗ тӗрӗслев ирттереҫҫӗ, ҫавна май мӗн пур материала следстви органӗсене панӑ.