Паян, юпа уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Комсомольски районӗнчи тӗп вулавӑшра «Чӑваш халӑхӗн сумлӑ ҫыравҫи» литература каҫӗ иртнӗ.
Ӑна чӑваш ҫыравҫи, тӑлмачи, К.В. Иванов ячӗллӗ Патшалӑх премийӗн лауреачӗ, «Сӗве Атӑла юхса кӗрет» историлле роман-эпопея авторӗ Куҫма Турхан ҫуралнӑранпа 105 ҫитнине халалланӑ. Ку хыпара Фейсбурки хӑйӗн страницинчен Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫасен союзӗн правленийӗн ертӳҫи Лидия Филиппова пӗлтерне. Вӑл мероприятие йӗркелекенсемпе унта хутшӑннисене тав тунӑ.
Куҫма Турхан 1915 ҫулхи юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Комсомольски районӗнчи Вӑрманхӗрри Чурачӑк ялӗнче ҫуралнӑ. Ача ҫуртӗнче ӳснӗ. 1934 ҫулта Канашри педагогика техникумӗнче пӗлӳ илнӗ хыҫҫӑн тӑван ялти ҫичӗ класлӑ шкулта ачасене вӗрентнӗ. Кайран Ленинградри В.В. Воровский ячӗллӗ журналистсене хатӗрлекен институтра ӑс пухнӑ. 1988 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Шупашкарта вилнӗ.
Шупашкар хулинчи Калинин районӗн сучӗ ют ҫӗршыв ҫыннипе пӗрлешнӗ хӗрарӑма суд тунӑ. Ҫемье ҫавӑрнӑшӑн арҫын 100 пин тенкӗ укҫа тӳленӗ.
Хӗрарӑмпа арҫын пӗрлешессе пӗрлешнӗ-ха, анчах вӗсем пӗрле пурӑнман. Тепӗр майлӑ каласан, суя мӑшӑрлану пулнӑ вӗсен. Ют ҫӗршыв арҫыннипе Шупашкар хӗрарӑмӗ 2017 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче Котельники хулинчи загсра пӗрлешнӗ. Суйса пӗрлешни арҫынна пирӗн ҫӗршыва килсе тӗпленме кирлӗ пулнӑ.
Суя мӑшӑрланӑва прокуратура тӗрӗслевӗ вӑхӑтӗнче тупса палӑртнӑ. Суд арҫынпа хӗрарӑма уйӑрма йышӑннӑ.
Шупашкар хӗрарӑмӗ ют ҫӗршыв арҫыннине Раҫҫее килме пулӑшас тесе унпа ҫемье ҫавӑрнӑ. Капла класан тӗрӗсех мар-ха: вӗсем пӗрле пурӑнман та, ҫыхӑну та тытман. Ҫакна прокуратура тӗрӗслев ирттерсен палӑртнӑ.
Ку – фиктивлӑ ҫемье пулнӑ. Ют ҫӗршыв арҫынни Раҫҫее килес тесе Шупашкар хӗрарӑмӗпе пӗрлешнӗ. Куншӑн вӑл ӑна 100 пин тенкӗ тӳленӗ.
Прокуратура ку ҫемье фиктивлӑ пулнине ҫирӗплетме суда тавӑҫпа тухнӑ. Суд прокуратурӑпа килӗшнӗ. Йышӑну саккунлӑ вӑя кӗнӗ ӗнтӗ.
Шупашкарта хӗвелпе ӗҫлекен тата тепӗр икӗ светофор вырнаҫтарнӑ.
Аса илтерер: кӑҫалхи утӑ уйӑхӗнче Шупашкарти Хусанкай урамӗнчи шкул ҫывӑхӗнче, ҫул урлӑ каҫнӑ ҫӗрте хӗвел энергийӗпе ӗҫлекен светофор вырнаҫтарнӑччӗ. Ҫуран ҫӳрекенсем каҫнине, машинӑсен хӑвӑртлӑха чакармаллине светофор выляса тӑракан сарӑ ҫутӑпа асӑрхаттарать.
Иртнӗ эрнере хулари икӗ вырӑнта ҫавӑн пек светофор ӗҫлесе кайнӑ. Вӗсем те шкулсен ҫывӑхӗнче. Пӗри – Николаев урамӗнчи 28-мӗш ҫурт тӗлӗнче, 35-мӗш шкул патӗнче; тепри – Ҫӗнтерӳ лапамӗнчи 3-мӗш ҫурт ҫывӑхӗнче, 7-мӗш шкултан инҫе мар.
Шупашкарта маскӑсӑр ҫӳрекенсене юлашки кунсенче ҫине тӑрса штрафлаҫҫӗ. Аса илтерер: хулари общество транспорчӗсенче рейдсем иртеҫҫӗ. Кӑшӑлвирус сарӑлнӑ май пассажирсем маска тӑхӑннипе тӑхӑнманнине тӗрӗслеҫҫӗ. Пӗтӗмпе 11 мобильлӗ ушкӑн ӗҫлет.
Тунтикун тата тепӗр пилӗк ҫын тӗлӗшпе протокол ҫырнӑ. Кӑшӑлвирусран сыхланмалли мерӑсене пӑхӑнман ҫынсене 1 пин тенкӗрен пуҫласа 30 пин тенкӗ таран штрафлама юрать, должноҫри ҫынсене – 10-50 пин тенкӗ, усламҫӑсене – 30-50 пин тенкӗ, организацисене – 100-300 пин тенкӗ.
Ӗнер хулари 107 лавккапа 2 апатлану предприятине тӗрӗсленӗ. Маскӑсӑр виҫӗ сутуҫӑ тата общество транспортӗнчи 2 ҫын тӗлӗшпе протокол ҫырнӑ.
Шупашкарта общество транспорчӗсенче рейдсем иртеҫҫӗ. Кӑшӑлвирус сарӑлнӑ май пассажирсем маска тӑхӑннипе тӑхӑнманнине тӗрӗслеҫҫӗ. Пӗтӗмпе 11 мобильлӗ ушкӑн ӗҫлет.
Мобильлӗ ушкӑн маска тӑхӑнман икӗ пассажир тӗлӗшпе протокол ҫырнӑ. Вӗсем куншӑн 1-30 пин тенкӗ штраф тӳлеме пултарӗҫ. Энтузиастсен урамӗнче вырнаҫнӑ «Из рук в руки» лавкка хуҫи тӗлӗшпе те протокол хатӗрленӗ.
Кальян туртмалли вырӑнсене те тӗрӗсленӗ. Вӗсенче те маска тӑхӑнмалли режима пӑхӑнманни тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Ҫитменнине, хӑш-пӗр вырӑнта кальян туртма чарнӑ чӗркене пӑхӑнман. Усламҫӑсен йӗркене пӑснӑшӑн 30-50 пин тенкӗ штраф тӳлеме тивӗ.
Икӗ тӑван урам урлӑ пурӑнаҫҫӗ, нихҫан та пӗр-пӗрне курмаҫҫӗ тесе калакан ваттисен сӑмахӗ аса килчӗ-ха. Ҫӗнӗ Шупашкара Шупашкарӑн спутник хули те теҫҫӗ, анчах Ҫӗнӗ Шупашкартан ирхине Шупашкара килме хӗн, каҫхине — таврӑнма. Мӗншӗн йывӑррине паян республикӑн Правительствин ҫуртӗнче тишкернӗ.
Республикӑн транспорт министрӗ Владимир Осипов икӗ хулана ҫыхӑнтаракан 7 маршрутпа 185 автобус ҫӳремеллине пӗлтернӗ. Анчах вӗсенчен 120-130-шӗ ҫеҫ ҫула тухать иккен. Сӑлтавӗ — транспорт тата водительсем ҫитменни. Пуррисем маршрут тупӑшли марри ҫине йӑвантараҫҫӗ. Хака 2012 ҫултанпа ӳстермен-мӗн.
Транспорт министерстви ҫывӑх вӑхӑтра ҫӗнӗ маршрут уҫасшӑн.
Шупашкарта пурӑнакан 23 ҫулти каччӑ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл Ӗмӗр сӳнми ҫулӑм ҫинче сосиска ӑшаланӑшӑн йӗрке хуралҫисене куҫӗ тӗлне лекнӗ.
Тӳрех палӑртмалла: ҫамрӑк арҫынна полицейскисем унччен те тытса чарнӑ. Вӑл пурлӑхпа ҫыхӑннӑ преступленисемшӗн пӗрре мар айӑпланнӑ.
Следстви версийӗ тӑрӑх, ҫак каччӑ пӗлӗшӗсемпе Ҫӗнтерӳ паркӗнче пулнӑ, палӑк патне хӑпарса ҫулӑм ҫинче сосиска ӑшаланӑ. Видеона каччӑ Инстаграмри хӑйӗн страницинче вырнаҫтарнӑ.
Следстви версийӗ тӑрӑх, ҫакна вӗсем пуҫтахланас, вӑрҫӑра пуҫ хунӑ салтаксен ятне варалас тӗлӗшпе тунӑ.
Юпа уйӑхӗн 21-мӗшӗнче кӑнтӑрла Шупашкарти производство предприятийӗсенчен пӗринче ӗҫлекен хӗрарӑм ӗҫре суранланнӑ. Вӑл производство прессӗпе сылтӑм аллинчи икӗ пӳрнине касса янӑ.
49 ҫулти ҫын ӗҫре аманнӑ хыҫҫӑн РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевҫисем тӗрӗслев пуҫарнӑ. Вӗсем инкек сӑлтавне палӑртӗҫ, судпа медицина экспертизи туса ирттерӗҫ. Предприятири ӗҫ сыхлавӗшӗн яваплӑ ҫынсем хӑйсен тивӗҫне епле пурнӑҫланине те тишкерӗҫ. Тӗрӗслев вӗҫленсен татӑклӑ йышӑну тӑвӗҫ.
Пирӗн халӑхӑмӑр хӑйне ҫутта кӑларма нумай тӑрӑшнӑ, чӑваш букварьне парнеленӗ, Атӑлҫи тӑрӑхнчи вак халӑхсемшӗн нумай тӑрӑшнӑ Иван Яковлева сума суса та асра тытса пурӑнать.
Вӑл 1848 ҫулхи ака уйӑхӗн 25 хальхи Тутар Республикине кӗрекен Кӑнна-Кушки ялӗнче ҫуралнӑ. Чӗмпӗр гимназийӗнче, Хусан университетӗнче вӗреннӗ, чӑваш шкулӗн инспекторӗнче, Чӗмпӗр чӑваш шкулӗн ертӳҫинче ӗҫленӗ. Н.И. Ильминский вӗренекенӗ. 1930 ҫулхи юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче вилнӗ. Ӑна Мускавра Ваганьково масарӗнче пытарнӑ.
Паян Шупашкарти Иван Яковлев палӑкӗ умне тӗрлӗ ӗҫре тӑрӑшакансем чечек хума тата хисеплӗ ҫыннӑмӑрӑн капашсӑр пысӑк ӗҫне сума сунине палӑртма пуҫтарӑннӑ. Ҫав йышра республика Элтеперӗ Олег Николаев та пулнӑ.
+7.3 °C