Хула кунӗнче «Стрижи» (чӑв. «Вӗршӗн») пилот ушкӑнӗ тӳпене хӑпарассине нумайӑшӗ кӗтет. Пилотсем Шупашкара ҫитнӗ ӗнтӗ.
Вӗсене паян, ҫурлан 13-мӗшӗнче, Шупашкар аэропортӗнче хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов кӗтсе илнӗ. «Стрижи» тӳперен аниччен Шупашкар тата Ҫӗнӗ Шупашкар ҫийӗн вӗҫсе ҫаврӑннӑ.
Хаклӑ хӑнасене ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илнӗ. Леонид Черкесов кашни пилота ыталаса илнӗ. Музыка ансамблӗ наци юррине юрласа тата ташласа кӑтартнӑ.
Леонид Черкесов пилотсем пирӗн ҫывӑх туссем пулса тӑнине палӑртнӑ. Аса илтерер: ҫурла уйӑхӗн 16-мӗшӗнче 11 сехетре «Стрижи» пилот ушкӑнӗ тӗлӗнмелле авиашоу кӑтартӗ.
Шупашкарта хӗресленекен 5 вырӑна лайӑхлатмашкӑн 35 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Халӗ хулара ҫулсене юсаса ҫӗнетес ӗҫ малалла пырать.
Хальхи вӑхӑтра Воробьев композиторсен тата Ярославль урамӗсем хӗресленнӗ ҫула ҫӗнетеҫҫӗ. Хула кунӗччен подрядчиксем ӗҫе вӗҫлеме шантараҫҫӗ. Коммуникацие тата кабель сечӗсене куҫарнӑ ӗнтӗ.
Халӗ ҫул ӗҫченӗсем 160 тӑваткал метрлӑ тротуара хураҫҫӗ. Унтан 250 тӑваткал метрлӑ асфальт ҫула тума тытӑнӗҫ. Унти ҫула сарлакалатмашкӑн хула хыснинчен 9 миллион тенкӗ ытла уйӑрнӑ.
Калинин кӗперӗ 4 йӗрлӗ. Унта урапа нумай ҫӳрет. «Пӑкӑсем» ан пулччӑр тесе ӗнтӗ ҫула ҫӗнетме шутланӑ. Ҫакнашкал ӗҫе кӑҫал Ленин проспекчӗпе Николаев урамӗ, Элкер урамӗпе М.Горький проспекчӗ хӗресленнӗ вырӑнта тума палӑртнӑ. Подряд организацийӗсем паллӑ ӗнтӗ, вӗсем ҫурлан 17-мӗшӗнче ӗҫе пуҫӑнӗҫ. Ҫитес ҫул хула администрацийӗ ҫул хӗресленекен 9 вырӑна ҫӗнетме палӑртнӑ.
Шупашкар хула кунӗнче карап ӑстине, ӑсчаха, академика, Пӑрачкав ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ Алексей Крылова халалласа палӑк уҫма палӑртнӑ. Ку хыпара республикӑн тӗп хулин пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов администрацинче иртнӗ планеркӑра пӗлтернӗ.
Палӑка уҫнӑ ҫӗре тӗрлӗ ҫӗрти хаклӑ хӑнасем килсе ҫитессе шанаҫҫӗ. Ҫав шутра карап тӑвакансемпе ӑсчахсем те, хисепе тивӗслӗ ытти ҫын пулмалла.
Алексей Крылов палӑкне тӗп хуламӑрти Юханшывҫӑсен лапамӗнче вырнаҫтармалла. Виҫӗ метр ытла бронза палӑк авторӗ – Салават Щербаков скульптор. Унӑн паллӑрах ӗҫӗсен шутӗнче I Александр патша, космос ракетисен конструкторӗн Сергей Королевӑн, Валентина Гризодубова летчик палӑкӗсене асӑнаҫҫӗ. Алексей Королев палӑкне Мускавра ӑсталанӑ.
Ҫурлан 15-мӗшӗпе 16-мӗшӗсенче Шупашкарти Юрӑ уйӗнче сывлӑша парӑнтаракансене пӑхса киленме май килӗ. Киленме кӑна мар, сывлӑша ҫӗкленме те май туса парӗҫ.
«Хула ҫине пӗлӗтрен» фестивале хутшӑнакансем Шупашкар ҫыннисене хӑйсен илемлӗ хусканӑвӗ-вӗҫевӗпе савӑнтарӗҫ, шар ҫинче ҫӳл тӳпене ҫӗкленӗҫ. Ҫав вӑхӑтра концертсемпе конкурссем, куравсем тата аэростатсен каҫхи шоувӗ пулӗ.
Вӗҫев вӑхӑчӗ — ирхи 5 сехетрен пуҫласа 10 сехетчен тата 17 сехетрен тытӑнса 22 сехетчен. Ирхине хулана ҫӳл тӳперен сӑнама май килӗ. Тӳлевсӗр мар, паллах, укҫалла. Шупашкара ҫӳлтен темиҫе минут пӑхса киленме 500 тенкӗ тӳлемелле, сехет хушши ярӑнса ҫӳреме — виҫӗ пинрен кая мар. Хӗвел ансан аэростатсем залив ҫинче ҫӗкленӗҫ.
Ярӑнас текенсене 23-51-86 номерпе ҫырӑнма сӗнеҫҫӗ. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ — 36-52-46.
Шупашкарти хӑш-пӗр троллейбуссен маршрутне улӑштарма пултараҫҫӗ. Нумаях пулмасть хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Герман Александров ертсе пынипе канашлу иртнӗ. Унта электротранспорт маршручӗсене оптимизацилес ыйтӑва пӑхса тухнӑ.
Унта хутшӑнакансем 6, 12, 19 тата 20-мӗш маршрутсемпе ҫӳрекен троллейбуссене пӑхса тухнӑ. 12-мӗш маршрута ҫӗнӗ кӑнтӑр районне ҫити тӑсма пултараҫҫӗ. 6-мӗш троллейбус Трактор тӑвакансен проспектӗнчен Эгер бальварӗ тӑрӑх Мир проспектне тухса Иван Яковлев проспектне ҫитмелле, унтан хӑйӗн маршручӗпе каймалла. Ҫапла улшӑну та кӗртме пултарӗҫ.
19 тата 20-мӗш троллейбуссене Мир проспекчӗпе хире-хирӗҫ ҫавран яма пултарӗҫ. Кун пирки Шупашкар администрацийӗн сайтӗнче пӗлтереҫҫӗ.
Шупашкарти 38-мӗш вӑтам шкула Раҫҫейӗн Геройӗн Леонид Константиновӑн ятне панӑ.
Леонид Константинович Йӗпреҫ районӗнчи Липовка ялӗнче 1961 ҫулта ҫуралнӑ, 2001 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Ингушетинче вилнӗ. Ӑна Шупашкарта пытарнӑ. Раҫҫей Федерацийӗн Геройӗ, подполковник ятне илнӗ, 1-мӗш класлӑ ҫар летчикӗ. Сызраньти летчиксен ҫарпа авиацин аслӑ училищине 1982 ҫулта вӗренсе пӗтернӗ. Раҫҫейӗн погранслужбин Ҫурҫӗр Кавказ регион управленийӗнче уйрӑм авиаполк эскадрильин командирӗ пулнӑ. Афганистанри ҫапӑҫӑва хутшӑннӑ, Ҫурҫӗр Кавказри контртеррористла операцие. 2001 ҫулта вӑл тытса пыракан РФ Патшалӑх Думин депутачӗсемлӗ вертолета боевиксем персе лектернӗ. Юн юхтараканскер хӑрушсӑр вырӑна илсе тухса экипаж пайташӗсене тата пассажирсене ҫӑлса хӑварнӑ. Хоспитале илсе кайнӑ чух сурана пула вилнӗ.
Шупашкар хӑйӗн ҫуралнӑ кунне тӗрлӗ программӑпа палӑртӗ. Йӑлана кӗнӗ концертсемпе куравсемсӗр пуҫне ҫӗнӗрен ҫӗнӗ мероприятисем кӗртме тӑрӑшаҫҫӗ. Юлашки ҫулсенче «Ҫӑлтӑрпа зарядка» йышшисем пурнӑҫа кӗнӗччӗ. Мускаври артистсем килнине те хула ҫыннисем хӑнӑхса ҫитрӗҫ пулӗ. Кӑҫалхи уявра джигитовка кӑтартма палӑртнӑ. Вӑл мероприяти ҫурлан 16-мӗшӗнче тӗп хулари Амӑш палӑкӗ умӗнчи лаптӑкра иртмелле. Юланутҫӑсем хӑйсен ӑсталӑхӗпе ҫав кун 16 сехетре паллаштарӗҫ.
Шупашкар районӗнчи «Заимка» турист комплексӗ ҫумӗнчи «Отрадный» лаша спорчӗн клубне ҫӳрекенскерсем Раҫҫей шайӗнчи ӑмӑртусене хутшӑнса пӗрре кӑна мар ҫӗнтернӗ. Клуб пайташӗсем — 10 ҫултан пуҫласа 25 ҫул таранчченхи хӗр-упраҫпа яш-кӗрӗм ҫӳрет.
Нумаях пулмасть Шупашкарти пӗр шкулта вӗренекен Анна Орлова Стамбултан таврӑннӑ. Вӑл унта пӗтӗм тӗнчери вокал конкурсне уҫнӑ ҫӗре хутшӑннӑ.
Анна хыҫҫӑн Турци хӑнисем те Чӑваш Ене ҫитнӗ. Конкурс жюрийӗ Раҫҫейре пултаруллӑ ҫынсене мӗнле хатӗрленнипе кӑсӑкланнӑ-мӗн. Анна ҫав тери вӗсен кӑмӑлне кайнӑ.
Анна Орлова Стамбулта иртнӗ вокал конкурсӗнче пӗлтӗр ҫӗнтернӗ. Вӑл 35 ҫӗршыври юрӑҫсенсен ирттернӗ. Жюрире ларнӑ композиторсемпе мусӑкҫӑсем Анна пултарулӑхӗнчен питӗ тӗлӗннӗ. Вӗсене Аннӑн илемлӗ сасси кӑна мар, тӗрӗллӗ чӑваш тумӗ те тыткӑнланӑ.
Конкурса тӗрӗк чӗлхиллӗ халӑхсем ҫеҫ хутшӑннӑ. Анна каланӑ тӑрӑх, чи вӑйлӑ юрӑҫсем Казахстанран, Туркменистанран, Кабарда-Балкартан килнӗ. Анна Туркменире акӑлчанла пупленӗ. Чӑваш чӗлхи турккӑллине ҫывӑхран вӑл тӑван чӗлхепе те калаҫнӑ. Вӗсем ӑна кӑштах ӑнланнӑ.
Турцирен килнӗ хӑнасем Раҫҫей культури вӗсене яланах кӑсӑклантарнине палӑртнӑ. Вӗсем Мускавра, Питӗрте, Хусанта пулса курнӑ. Хамди Метин Йылмаз каланӑ тӑрӑх, Хусанта наци культурине ытларах тимлӗх уйӑраҫҫӗ. Чӑвашсем вара урӑхларах. «Чӑвашсен наци символӗсем пур ҫӗрте те: автобусра, тум ҫинче, сувенирсем ҫинче», — тенӗ вӑл.
Савӑнӑҫлӑ ку хыпара «Чӑваш хӗрарӑмӗ» хаҫат ӗҫченӗ Марина Григорьева пӗлтерет.
Чӑваш Республикинчи электрон тата кинодокументаци патшалӑх архивӗ общество пурнӑҫне лайӑхлатас тӗллевпе йӗркелекен конкурсӑн регион шайӗнчи тапхӑрне хутшӑннӑ. Жюри членӗсем Чулхула, Улатимӗр, Вологда облаҫӗсенчи, Чӑваш, Мари, Мӑкшӑ республикисенчи организацисем сӗннӗ 276 проекта пӑхса тухнӑ. Республикӑри электрон тата кинодокументаци патшалӑх архивӗ хатӗрленӗ «Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине тата Литература ҫулталӑкне халалланӑ литература произведенийӗсемпе паллаштаракан ял тӑрӑхӗнчи кинофестиваль» пултарулӑх проект ҫӗнтерӳҫӗсен йышне кӗнӗ.
Грант укҫипе архив ҫӗнӗ кинолентӑсем туянасшӑн. Фондри ӗҫсене ял тӑрӑхӗсене илсе ҫитересшӗн. Хальлӗхе ҫакӑнти фильмсене Шупашкар халӑхне кӑна кӑтартнӑ. Кӗҫех ятарлӑ оборудовани вырнаҫтарнӑ «Киномобиль» культура центрӗ ҫула тухӗ.
Кинофестивале юпа уйӑхӗнче ирттересшӗн. Архив фондӗнчи фильмсене тӳлевсӗр кӑтартӗҫ.
Шупашкара кӗнӗ ҫӗрте ҫынсене тӗлӗнмелле скульптура кӗтсе илме тытӑннӑ. Кун пирки «Про Город» хаҫата ЧР ӳнерҫисен пӗрлӗхӗн пайташӗ Андрей Молоков скульптор пӗлтернӗ.
Скульптура Иван Яковлев проспектӗнчи ҫавраҫул ҫинче, Ашмарин тата Никитин урамӗсен чарӑнӑвӗсен хушшинче, вырнаҫнӑ. Ӑна улӑмран хатӗрленӗ.
Скульптурӑна утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнчех туса пӗтернӗ-мӗн. Композицие чӑваш фольклорӗнчен илнӗ. Ӑна «Уйӑх ҫинчи хӗр» чӑваш юмахне тӗпе хурса хатӗрленӗ. Скульптура та ҫавӑн пекех ятлӑ.
Андрей Молоковшӑн наци культури ҫывӑх. Вӑл чӑваш фольклорӗнчи пулӑма сӑнарлама юратать. Вӑл композицие 10 кун тунӑ.
Скульптурӑна хатӗрлемешкӗн 400 килограмм утӑ кирлӗ пулнӑ. Вӑл 4 метр ҫӳллӗш. Ӑна вандалсенчен сыхланӑ темелле — ҫунтарса ярасран ятарлӑ шӗвекпе сӗрнӗ.
+8.3 °C