Чӑваш Енӗ Министрсен Кабинечӗн паянхи ларӑвӗнче эрех-сӑра ваккӑн сутасси пирки деклараци тӑратассине патшалӑх тӗрӗслесе тӑрас ыйтӑва хускатнӑ. Республикӑн Экономика министерстви ҫак йӗркене ҫирӗплеттересшӗн.
Декларацие тӑратманшӑн пӗлтӗр 41 усламҫӑна явап тыттарнӑ, кӑҫал — 9-шне. Должноҫри ҫынсене 5—10 пин тенкӗлӗх штрафлама юрать, организацисене — 50—100 пин тенкӗлӗх.
Республикӑн Патшалӑх Канашӗн Ертӳҫи Валерий Филимонов Раҫҫейре эрех ӗҫесси кашни ҫын пуҫне паян ҫулталӑкра 15,3 литрпа танлашнине палӑртнӑ май ку енӗпе квотӑсем палӑртмалла мар-ши тесе ыйтнӑ. Анчах Владимир Аврелькин министр эрех-сӑра сутассипе чару палӑртаймассине пӗлтернӗ, мӗншӗн тесен ку ыйтӑва федераци шайӗнче татса памалла.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та сӑмах алкоголь рынокне легализацилес енӗпе ҫине тӑрса ӗҫлемеллине палӑртнӑ. Чару вара ырри патне ҫитермест.
Чӑваш Енре пурӑнакансем 5 пин тенкӗ ҫитменнипе аптӑраҫҫӗ. Шалуччен пурӑнма, ара, шӑпах ҫавӑн чухлӗ ҫитмест иккен пире.
Раҫҫейӗн общество телекуравӗ «ОТРажение» программа вӑхӑтӗнче «Реальные цифры» (Чӑв. Чӑн-чӑн цифрӑсем) ыйтӑм ирттернӗ. Унта ҫынсене черетлӗ ӗҫ укҫиччен вӗсем миҫе тенкӗ парӑма кӗрсе кайнипе кӑсӑкланнӑ.
Иваново облаҫӗнче пурӑнакансем укҫашӑн питех хыпса ҫунмаҫҫӗ: вӗсем 1 пин те 700 тенкӗ парӑма кӗрсен те ҫырлахаҫҫӗ. Ун хыҫҫӑн Чӑваш Енре пурӑнакансем пыраҫҫӗ иккен: вӗсене 5 пин тенкӗ кирлӗ. Тыва Республикинче 6 пин тенкӗ кивҫен илсен шалуччен шик шӑхӑрса пурӑнаҫҫӗ, Хакас Республикинче – 7 пинпе, Псков облаҫӗнче – 7,5 пинпе.
Улатимӗр облаҫӗнче вара шалуччен пурӑнма 40 пин тенкӗ кивҫен илеҫҫӗ, Мускавра, Мусква облаҫӗнче, Ҫӗнҫӗпӗр тӑрӑхӗнче, Якут Республикинче, Чечняра 30 пинтен пуҫласа 33 пин тенкӗ таран кивҫен илеҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн влаҫ официаллӑ порталӗнче республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти ликерпа водка савучӗн гендиректорӗпе, Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗпе Олег Мешковпа ӗҫлӗ тӗлпулу ирттерни пирки хыпарлани тӑрӑх ҫапла ӑнланма пулать.
Акӑ епле ҫырнӑ сайтӑн чӑвашла версинче (епле пур, ҫавӑн пек илсе парар): «Республика бюджетне йӗркеленӗ чухне, эпир тӗплӗн пӑхса тухатпӑр, эрех-сӑра таварне сутса мӗн чухлӗ тупӑш илнинчен бюджета куҫнине сӑнатпӑр. Шанатпӑр, кӑҫал республика бюджетне сахал мар тупӑш кӗрессине. Калӑпӑр, кашни сутӑнакан бутылка сӑраран 10 тенкӗ республика хыснине куҫать. Мӗн чухлӗ вӗсем ытларах тавара сутаҫҫӗ, ҫавӑн чухлӗ нумайрах бюджета укҫа тулать», — тенӗ пулать Чӑваш Ен Элтеперӗ.
Чӑваш Енӗн статистика органӗсенче тӑрӑшакансем пирӗн республикӑра пурӑнакансем епле ӗҫлесе илнине черетлӗ хутчен пӗтӗмлетнӗ. Хальхинче — кӑҫалхи ҫичӗ уйӑхрине.
Тӳрех палӑртар: иртни ҫулхи кӑрлач—утӑ уйӑхӗсенчипе танлаштарсан шалу 7,9 процент ӳссе 23 пин те 661 тенкӗ те 90 пуспа танлашнӑ.
Ӑслӑлӑхра тӑрӑшакансен ӗҫ укҫи вӑтамран 50234,9 тенке ларнӑ. Ҫапла, ку вӑл республикӑри вӑтам кӑтартуран 2,1 хут пысӑкрах. Йывӑҫ-чус производствинче тӑрӑшакансем вара пуринчен сахал илеҫҫӗ — вӗсен уйӑзсеренхи укҫи пӗтӗмпе те 12500,0 тенкӗ.
Тирпейлекен производствӑсенче ӗҫлекенсен шалӑвӗ вӑтамран 26481,1 тенке ларнӑ, ял хуҫалӑхӗнче — 16393,9 тенке, строительсен — 22555,3 тенкӗ, курттӑмӑн тата ваккӑн сутакансем — 20127,0 тенке.
Чӑваш Енӗн Финанс министерстви кредит илекенсем республикӑра йышланнине пӗлтерет. Кун пирки вӑл хӑйӗн сайтӗнче ӗнер ҫырнӑ.
Кӑҫалхи ҫул ҫулта Чӑваш Енри банксем 61,9 млрд тенкӗлӗх кредит панӑ, ку вӑл пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртинчен 34,2 процент нумайрах.
Пирӗн тӑрӑхра кредит илнисен укҫа виҫи иртнӗ ҫулхи пӗрремӗш ҫул ҫултинчен 4,6 процент пысӑкрах, пӗтӗмӗшле хисеп 153,9 миллиард тенкӗпе танлашать. Ку шутран 69,7 миллиарчӗ — предприятисен тӳпи, уйрӑм ҫынсенче – 84,2 млрд тенкӗ.
Кредит илекенсем йышлланнине банкра ӗҫлекенсем процент ставки пӗчӗкленнипе ҫыхӑнтараҫҫӗ. Финанс мар предприятисене паракан кредитӑн процент ставки ҫӗртме уйӑхӗнче ҫулталӑк каяллахинчен 4,1 пункт пӗчӗкленсе 9,9 процента ҫитнӗ, уйрӑм ҫынсене пани 2,8 пункт чакса 13,9 процентпа танлашнӑ.
Шупашкарти сӗт-ҫу савучӗ хӑйӗн ӗҫне ҫӗнетесшӗн. Хальлӗхе унта производство комплексне юсаҫҫӗ. Савута ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов ҫитсе курнӑ.
Предприятире халӗ котельнӑйне юсаҫҫӗ, ӑна хута ямашкӑн документсем хатӗрлеҫҫӗ. Ҫитес вӑхӑтра производство линийӗсене, хатӗр-хӗтӗре тӗпрен юсама палӑртнӑ.
ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, савутра вӑтам сегментлӑ тата «эконом» сегментлӑ «Добрая буренка» суту-илӳ маркипе продукци кӑларӗҫ. Ытларах сӗт, коктейль, сливки пулӗҫ.
Аса илтерер: «Данон России» АУ чӑваш пасарӗнчен кайнӑ хыҫҫӑн пурлӑх комплексне «Сарӑтури сӗт комбиначӗ» туяннӑ.
«Чӑвашавторанс» патшалӑхӑн унитарлӑ предприятине республика бюджетӗнчен укҫа уйӑрас ыйтӑва ӗнер иртнӗ ЧР Патшалӑх Канашӗн сесийӗнче пӑхса тухмаллине эпирпӗлтернӗччӗ. Чӑн та, хыснаран 65 миллиона яхӑн тенкӗ уйӑрӗҫ. Вӑл укҫа предприяти ӗҫченсене шалу илме унччен кредит илнин тӗп парӑмне тата процента тӳлеме кайӗ.
Ҫав вӑхӑтрах предприяти 2014-2015-мӗш ҫулсенче ҫӑмӑллӑхлӑ категорири ҫынсене турттарнишӗн республикӑн Финанс министерствинчен 127 миллион тенкӗ шыраса илесшӗн пулнӑ. Ҫак шутпа суда ҫитнӗ. «Правда ПФО» Чӑваш Енӗн Арбитраж сучӗн картотекине тишкернӗ те суд предприятие майлӑ йышӑну кӑларманнине асӑрханӑ. ЧР Арбитраж сучӗн ларӑвӗ ӗнер иртнӗ.
«Чӑвашавтотранс» предприятири йывӑр лару-тӑру пирки эпир унччен те пӗлтерсех тӑнӑччӗ.
Чӑваш Енри тӳре-шарана тытса тӑма ҫулталӑкне 950 миллиона яхӑн тенкӗ тухса каять. 2017—2019 ҫула валли республика хыснине чӑваш парламенчӗн депутачӗсем ырланӑ чух ҫемҫе пукан йышӑнакансене тӑкакӗсем 0,8 процент ӳсни палӑрнӑ.
Республикӑн финанс министрӗ Светлана Енилина тӑкаксем ӳснине пурлӑхӑн кадастр хакӗнчен илекен налук ӳснипе тата коммуналлӑ пулӑшу тӑкакӗ пысӑкланнипе ӑнлантарнӑ. 0,8 процент ӳсни министр шучӗпе пысӑк мар, тӳре-шарана тытса тӑмалли тӑкак пӗлтӗрхи шайрах юлнӑ.
«Пӗтӗмӗшле патшалӑх ыйтӑвӗсем» статьяпа укҫа уйӑрассине унчченхинчен 45 млн тенкӗ ӳстернӗ те птӗмӗшле виҫе 1,6 млрд тенке ҫитнӗ. Тӳре-шаран шалӑвне те ҫав укҫаран уйӑраҫҫӗ. 2018 тата 2019 ҫулсенче ку тӑкака 40 миллион тенкӗ, кашни ҫул — 20-шер миллион, ӳстересшӗн.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер «ДАВ – Руссланд» обществӑн пуҫлӑхӗпе Норберт Рихтерпа тӗл пулнӑ.
«ДАВ – Руссланд» Роберт Мурьян нимӗҫӗн амфиболин савучӗн йышӗнче шутланать.Предприяти строительствӑра усӑ куракан тӗрлӗ хатӗр кӑларать, ҫав шутра — сӑрӑ, лак таврашӗ таранах.
Норберт Рихтер «ДАВ – Руссланд» компани филиалӗсем Питӗрте, Воронежра, Хусанта, Самарта, Сочире, Волгоградра тата ытти хулара пуррине пӗлтернӗ.
Чӑваш Ен ертӳҫи республикӑра инвестици хывма меллине, бизнеса вӑй илме инфратытӑм хатӗррине палӑртнӑ.
«Чӑваш Республики инвестици явӑҫтарассипе кулленех тӑрӑшать, республика экономики аталанса вӑй-илсе пытӑр тесе тимлет. Эпир пуҫаруллӑ тата инвестициллӗ проектсене яланах хапӑл туса йышӑнатпӑр. Пире ҫӗнӗрен те ҫӗнӗ хӑватлӑ, пысӑк пуласлӑхлӑ предприятисем кирлӗ. Пирӗн халӑх ӗҫлеме юратать», - тенӗ Михаил Игнатьев.
Ӗнер Ҫӗнӗ Шупашкарти «Элита» ҫӗвӗ хапрӑкӗ чӗрӗк ӗмӗрхи юбилейне уявланӑ. Унта ӗҫлекенсене Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев сумлӑ кунпа саламланӑ, производствӑна кал-кал ӗҫлеттернишӗн, тавара туянакансене тупма пултарнишӗн мухтанӑ.
Михаил Игнатьев 25 ҫул каялла хапрӑка ӗҫлеттерсе янӑ, хапрӑкӑн малтанхи директорӗ пулнӑ Вера Морозована та уйрӑммӑн ырласа каланӑ. «Эсир хальхи вӑхӑтри производство йӗркелесе янӑ тата тивӗҫлипе хӑвӑр ывӑлӑра, ӗҫ династине тӑсакана, ӳстернӗ», — тенӗ май республика ертӳҫи ӳсекен ӑрӑва йӑлана кӗнӗ хаклавсене тӗпе хурса ачасене тивӗҫлӗ воспитани парассинче, ҫемьери хутшӑнусене йӗркелессинче Вера Морозова тӗслӗх пулса тӑнине палӑртнӑ.
Ҫӗвӗ хапрӑкӗн савӑнӑҫлӑ пухӑвӗ Ҫӗнӗ Шупашкарти «Химик» культура керменӗнче иртнӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (02.08.2025 15:00) сайра пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, 27 - 29 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Альберт Канаш, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Иванов Илья Арсентьевич, чӑваш журналисчӗ ҫуралнӑ. | ||
| Чиндыков Борис Борисович, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Дегтярёв Геннадий Анатольевич, чӑваш чӗлхин тӗпчевҫи ҫуралнӑ. | ||
| Азизов Загид Керимович, географи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |