Самар облаҫӗнче чӑвашсем ача йышлӑ ҫуратакан урӑх халӑх ҫук та иккен. Статистсем хӑш халӑх ҫемйинче мӗн чухлӗ ача пулнине тишкернӗ те ҫакӑн пек пӗтӗмлетӳ тунӑ. Ку кӑтарту паянхи лару-тӑрӑва уҫӑмлатакан цифра мар-ха. Виҫӗ ҫул каяллахиех. Тупнӑ хӑҫанхи пирки калаҫмалли тейӗҫ, тен, теприсем. Ҫапла та пулӗ-ха. Ҫапах та вӑл цифрӑна Пӗтӗм Раҫҫейри ҫырав тӑрӑх илсе кӑтартнине палӑртмалла — унтанпа халӑх йышне ҫавӑн пек калӑпӑшлӑн шутламан-ҫке.

Самар облаҫӗнче пурӑнакан пин хӗрарӑм пуҫне ике пине яхӑн ача тивет иккен. Ирҫесен ку кӑтрату 1878-па танлашнӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑнта — 1787 ачаллӑ казахсем, тӑваттӑмӗшӗнче — 1754-ллӑ узбексем. Вырӑс хӗрарӑмӗсем вара сахал ҫуратаҫҫӗ: пин хӗрарӑм пуҫне пӗтӗмпе те 1410 пепке лекнӗ.

Паян Хусанти аэропортра ҫӗр ҫине Boeing 737 ӑнӑҫлӑ ларайман, унти пур ҫын та вилнӗ. Вӗсен хушшинче Тутарстан Президенчӗн ывӑлӗ Ирек Минниханов та пулнӑ.

«Татарстан» авиакомпанин самолёчӗ иккӗмӗш ҫаврӑм тунӑ хыҫҫӑн ларма тытӑнсан арканса кайнӑ. Пурӗ 46 пассажир тата 6 самолёт ӗҫченӗ вилнӗ.

Ҫавӑн пекех самолёт арканӑвӗнче Тутарстан тӑрӑхӗнчи ФСБ тытӑмӗн пуҫлӑхӗ Александр Антонов, спорт комментаторӗн Роман Скворцовӑн арӑмӗ Эллина вилни пирки пӗлтереҫҫӗ.

Пӑтӑрмах тӑрӑх пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Малтанлӑха официаллӑ мар калаҫусенче палӑртнӑ тӑрӑх инкек пилотсен йӑнӑшне пула сиксе тухма пултарнӑ.

Куйбышев шывуправӗ тӑрӑхӗнчи Атӑл

Чӗмпӗр облаҫӗнче шыв айӗнчи экспедицине хатӗрленеҫҫӗ имӗш — хайхи Куйбышев шывуправӗн тӗпне тӗпчесшӗн. Ӑсчахсем Кивӗ Майна кӳлмекӗ таврашӗнче ӗҫлӗҫ — кун пирки «Российская газета» (чӑв. Раҫҫей хаҫачӗ) пӗлтернӗ.

Тӗпчевҫӗсем ӗҫлемелли вырӑн Атӑлҫи Пӑлхар патшалӑхӗн ҫӗрне кӗнӗ. Вӑл тӑрӑхра тӗрлӗ суту-илӳ ҫулӗ иртнӗ: ҫурҫӗртен кӑнтӑралла, Пӑлхартан Кейӳ хулине, Вӑтам Азинчен Атӑлҫи Пӑлхара. 1950-мӗш ҫулсенче Куйбышев шывуправне туса лартнӑ хыҫҫӑн чылай вырӑн шыв айне пулнӑ. Ҫав шутра путнӑ карапсем те.

Археологсем малтанлӑха тӗпчевсем ирттерсе Атӑл тӗпӗнче темиҫе пысӑк ӗскер тупнӑ — вӗсен ҫӳллӗшӗ 2 метра яхӑн иккен. Мӗн тупнине каярах тӗплӗн пӗлесшӗн. Тӗп тӗпчеве нарӑс уйӑхӗнче ирттересшӗн — вӑл вӑхӑтра юханшыв пӑрпа витӗнӗ, ҫапла май хаклӑ хатӗрсене кирлӗ ҫӗре ҫитерме ҫӑмӑл пулӗ имӗш.

Телее хӑшӗсем укҫа-тенкӗпе виҫеҫҫӗ пулӗ те, анчах ӑна пурлӑх ҫине куҫарса пӑхманнисем пӗчӗк савӑнӑҫах пысӑка ҫавӑраяҫҫӗ. Ун пеккисем валли Красноармейски районӗнчи Чатукасси ял тӑрӑхӗнчи «Телей» фольклор ансамблӗ черетлӗ концерт лартнӑ. Хальхинче — тӑван тӑрӑхра мар, кӳршӗсем патӗнче. Мари Элти Моркински районта «Морко сем» хӑйсем тӗллӗн юрлакансен фестиваль-конкурсӗ иртнӗ те шӑпах ҫавӑнта хутшӑннӑ та «Телей».

Фестивальтен чатукассисем дипломпа тата парнепе таврӑннӑ. Ӑна вӗсем вокалпа хор ӳнерне аталантарнишӗн тата конкурса хутшӑннишӗн тивӗҫнӗ.

«Ҫармӑс ҫипуҫӗ хӑнана чӗнет» ятпа Йошкар-Олара наци костюмӗн пӗтӗм тӗнчери конкурсӗ иртнӗ. Унта 12 регионти ӑстасем пырса ҫитнӗ. Халӑх йӑли-йӗркине упраса хӑварас тата чӗртсе тӑратас тӗллевпе йӗркелекен конкурса пирӗн патран та хутшӑннӑ: Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ, Раҫҫей художникӗсен союзӗн членӗ Татьяна Петрова модельер; йывӑҫран тӗрлӗ кӳлепе касса илемлетекен тата наци пуканисем ӑсталакан маттурсем — Петрпа Нина Наумовсем; Шупашкарти ӳнер училищин преподавателӗ Ирина Шонова; И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн студенткисем Валентина Ивановӑпа Юлия Григорьева тата Кӳкеҫри «Паха тӗрӗ» фирма хутшӑннӑ.

Пирӗн маҫтӑрсем этнографи тумтирне юсаса ҫӗнетсе, ӑна хатӗрлес йӗркене ылмаштарса кӑтартнӑ. «Хальхи вӑхӑтри сцена тумтирӗ» номинацире II степеньлӗ диплома Татьяна Петрова тата «Паха тӗрӗ» фирма ҫӗнсе илнӗ. Асӑннӑ предприяти пирки каласан, конкурсра ҫӗнтерӳҫӗ ӗҫе Анастасия Андреева тӗрленӗ, модель авторӗсем — Ольга Ландышевӑпа Надежда Канашина. Пукане ӑсталакан Нина Наумовӑна вара конкурсӑн ятарлӑ дипломӗпе хавхалантарнӑ.

Малалла...