«Анне, эпӗ ҫул ҫинче инкеке лекнӗ», - ҫапла каласа улталасси анлӑ сарӑлнӑ. Хӗрлӗ Чутай районӗнчи арҫын та ҫак ӗҫе хутшӑннӑ. Халӗ вӑл колонире 4 ҫул ирттерӗ.
Вӑл кун пек майпа тупӑш тумаллине тӗнче тетелӗнче пӗлнӗ. Пӗлтӗр ҫӗртмен 25-28-мӗшӗсенче хайхи арҫын Шупашкарти 60-87 ҫулсенчи ҫынсене улталаса вӗсенчен 3,5 миллион ытла тенкӗ йӑкӑртса тухса кайнӑ. Вӑл виртуаллӑ хуҫи пӗлтернипе ҫынсем патне кайса укҫа илсе тухса кайнӑ. 10 процентне хӑйне илнӗ.
Шупашкар хулинче пурӑнакан 56 ҫулти арҫын 2,5 миллион тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ. Йӑлтах — ҫынна шаннипе.
Арҫын йӗрке хуралҫисене пӗтернӗ тӑрӑх, пуш уйӑхӗнче ун патне Мускаври право хуралӗн тытӑмӗнче ӗҫлекен ҫын (шӑнкӑравлаканни хӑйӗнпе ҫавӑн пек паллаштарнӑ) ҫыхӑнни ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Хӗрарӑм унран тӗнче тетелӗ урлӑ медицина таварӗ туяннипе кӑсӑкланнӑ. Арҫын илнине пӗлтерсен сутуҫӑна явап тыттарассине, фирма клиенчӗсене ҫур миллион тенкӗ компенсаци тӳлессине пӗлтернӗ.
Арҫынтан тӗрлӗ сӑлтав тупса икӗ уйӑх хушши укҫа ыйтнӑ, ҫывӑх вӑхӑтра ун патне инкассатор машини ярса пама шантарнӑ, вӑл вара компенсаци укҫине тавӑрса парӗ тесе ӗнентернӗ.
Арҫын тусӗсемпе пӗлӗшӗсенчен 2,5 миллион тенке яхӑн кивҫен илсе палламан ҫынсем каланӑ счётсем ҫине куҫарса янӑ. Ултавҫӑсен капкӑнне лекнине вӑл хӑйӗнчен тата тепӗр ҫур миллион тенкӗ ыйтсан тӗшмӗртсе илнӗ.
Шупашкар хулинчи банкоматсенчен пӗрин умӗнче арҫын ют хӗрарӑмӑн телефонне туртса илнӗ. Ҫук-ха, усал шухӑшпа мар. Айван хӗрарӑма пулӑшас тенипе...
Шупашкарта пурӑнакан 54 ҫулти хӗрарӑм патне ултавҫӑсем шӑнкӑравланӑ, банк ӗҫченӗ хӗрарӑм ячӗпе кредит илнӗ, укҫана хӑрушсӑр счет ҫине куҫармалла тесе ӗнентернӗ. Ҫапла тӑвас тесен ятарлӑ приложени вырнаҫтарса укҫана урӑх счет ҫине куҫарма сӗннӗ. Хӗрарӑм апла тӑвайманнине пӗлтерсен кредит картти ҫинчи укҫана илсе урӑх счет ҫине куҫарма каланӑ.
Хӗрарӑм банкоматсенчен пӗрин патне ҫул тытнӑ. Унта вӑл телефонти сасса хыттӑн илтӗнмелле ярса калаҫнӑ, ултавҫӑ каланине пурнӑҫлама тытӑннӑ.
Ҫавна илтнӗ пӗр арҫын хӗрарӑмӑн телефонне туртса илнӗ те монолога чарса лартнӑ, хӑй ҫийӗнчех пакунлисем патне шӑнкӑравланӑ.
Ӗнер Шупашарта пурӑнакан 58 ҫулти арҫын полицие пырса хӑйне улталани пирки каласа кӑтартнӑ. Темиҫе кун каялла ун патне пиччӗшӗ шӑнкӑравланӑ. Чӑннипе вара вӑл пачах ют ҫын пулнӑ. Хайхискер кӑшӑлвирусран сипленпе укҫа ыйтнӑ. Ку ӑна 24 пин тенкӗ куҫарса панӑ.
65 ҫулти хӗрарӑм та "пиччӗшне кӑшӑлвирусран сипленме" х28 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Икӗ тӗслӗхӗнче те палламан ҫын хӑйне Сергей тенӗ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарти ҫынсене ултавҫӑсем шӑнман пӑр ҫине лартса яраҫҫӗ кӑна. Кӑҫал 4 уйӑхра полицие унашкал 620 яхӑн заявлени панӑ.
Ҫак тапхӑрта Шупашкар ҫыннисем ултавҫӑсене 170 миллион тенкӗ куҫарса панӑ. Шар курнисен йышӗнче – 126 пенсионер, 49 студент, декрет отпускӗнче ларакан 9 хӗрарӑм.
Палӑртмалла: 2021 ҫулта Шупашкар ҫыннисем палламан ҫынсене 300 ытла пин тенкӗ куҫарса панӑ. Пӗлтӗр вара – 327 миллион тенкӗ.
Вӑрнар районӗнче пурӑнакан 53 ҫулти хӗрарӑм, шкулта вӗрентекенре ӗҫлекенскер, палламан ҫынна шанса укҫасӑр юлнӑ.
Ун патне мессенджерта палламан ҫын шӑнкӑравланӑ. Унӑн ячӗпе такам кредит илесшӗн-мӗн. Хайхи арҫын хӗрарӑма дистанци мелӗпе пӑхса тӑма май пур приложени лартма сӗннӗ. Вӗрентекен мӗн каланине пурнӑҫланӑ та телефонпа пӗр хушӑ усӑ курман.
Каҫхине хӗрарӑм кун пирки упӑшкине каласа панӑ. Лешӗ тӳрех ултавҫӑсем пирки шутласа илнӗ. Вӗсем счечӗсене тӗрӗсленӗ. Унтан 230 пин тенкӗ ҫухалнӑ. Ҫитменнине, ултавҫӑсем хӗрарӑм ячӗпе 1700 тенкӗ кредит илнӗ.
Шупашкарта пурӑнакан 89 ҫулти кинемей те ултавҫӑсен серепине лекнӗ. Вӑл пӗтӗм уҫине палламан ҫынна куҫарса панӑ. Укҫине вара вӑл самаях пухнӑ - 1,5 миллион тенкӗ.
Ун патне банк ӗҫченӗ шӑнкӑравланӑ имӗш. Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, такам кинемейӗн счечӗпе усӑ курасшӑн. Палламан ҫын ватӑскере ҫав нӗрсӗре тытма пулӑшмашкӑн ыйтнӑ. Кинемейӗн укҫине урӑх счет ҫине куҫармалла-мӗн. Пӗтӗм укҫине куҫарса парсан тин ватӑ ҫын ултавҫӑпа калаҫнине ӑнланнӑ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Вӑрмар районӗнчи ҫамрӑк фермера шӑнман пӑр ҫине лартса хӑварнӑ ултавҫӑсене тытса чарнӑ. Вӗсем - Ҫыр Чаллӑри икӗ арҫын. Хайхскерсем ытти регионти ҫынсене те улталанӑ.
Акӑ мӗн пулса иртнӗ: кӑҫал нарӑс уйӑхӗнче 26 ҫулти фермер тӗнче тетелӗнчи пӗлтерӳ урлӑ удобрени туянас тенӗ. Вӑл сутуҫа 440 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Лешӗ кун хыҫҫӑн ҫыхӑнӑва тухма пӑрахнӑ. Фермер укҫасӑр та, удобренисӗр те тӑрса юлнӑ.
Ҫыр Чаллӑри 25-ри тата 26 ҫулти арҫынсем тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑмӑн телефонӗ ҫинче реклама тухма пуҫланӑ. Пӗрре вӑл ӑна хупас тесе тӑнӑ та ун патне палламан арҫын шӑнкӑравланӑ. Вӑл пысӑк энергокомпанирен имӗш. Хайхискер инвестици хывма сӗннӗ. Икӗ кун ӳкӗтлесен хӗрарӑм килӗшнӗ - 1 пин куҫарнӑ. Ун хыҫҫӑн ун патне 8 пин куҫнӑ. Кун хыҫҫӑн хӗрарӑм ҫав ҫын ултавҫӑ мар тесе вӑл мӗн каланине пурнӑҫланӑ, темиҫе кредит илнӗ.
Тупӑш 300 пине ҫитсен хӗрарӑм ӑна илме шутланӑ. Анчах страховка тӳлемелле имӗш. Хӗрарӑм пӗлӗшӗнчен 1 млн та 630 пин кивҫен илнӗ, ӑна куҫарса панӑ. Ҫапла вӑл ултавҫӑсене 4 миллион та 200 пин панӑ.
Шупашкарти арҫын патне мессенджерта "банкӑн хӑрушсӑрлӑх службин ӗҫченӗ" шӑнкӑравланӑ. Хайхискер такам унӑн ячӗпе кредит илме пуҫланине пӗлтернӗ. Вӑл ӑна кредита маларах илме, укҫана хӑрушсӑр счет ҫине куҫарма сӗннӗ. Ҫавӑнтах "йӗрке хуралҫи" калаҫӑва хутшӑннӑ, информацие ют ҫынсем пӗлнине каланӑ.
Арҫын телефон номерне ведомство сайтӗнчипе танлаштарнӑ. Унтан кредит илнӗ. Укҫана куҫарма кайсан хайхискер йӗрке хуралҫине тӗл пулма сӗннӗ. Лешӗ ӗҫ нумай тесе килӗшмен.
Кун хыҫҫӑн арҫын иккӗленме тытӑннӑ, сайтри номерпе шӑнкӑравланӑ. Вӑл тинех ултавҫӑсемпе калаҫнине ӑнланнӑ. Хайхискер палламан ҫынна чутах 1 миллион та 782 пин тенкӗ куҫарса паман вӗт.
+12.3 °C