Иртнӗ эрнекун К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрне Раҫҫей тава тивӗҫлӗ, Чӑваш халӑх артистки Валентина Трифонова сцена искусствине кӑмӑллакансене пуҫтарчӗ. Юбилей каҫне пултарулӑх ушкӑнӗсем, уйрӑм артистсем, культура ӗҫӗн ветеранӗсем хутшӑнчӗҫ.
…Экран ҫинче чылай ҫул каялла куракансене пӑлхантарнӑ сӑнарсем пӗрин хыҫҫӑн тепри улшӑнса пыраҫҫӗ. Акӑ ытарайми Сафия («Алхасуллӑ ҫамрӑклӑх», А. Абдулин), тӳрӗ кӑмӑллӑ, ачаш Ахахпи («Сан ятупа», П.
Малалла...
Таврапӗлӳ кӗтесӗ
Ака уйӑхӗн пӗр кунӗнче Ҫӗнӗ Ачча ялӗ ҫумӗнчи ана ҫинче тимӗр сухапуҫ кӑкарнӑ «Фордзон-Путиловец» трактор кӗрлеме пуҫланӑ. Ял ҫыннисем чӑтаймен, «хурҫӑ ута» курма ушкӑнӗпех укӑлчаран тухса тӑнӑ.
– Хайхи трактор тени пӗкӗ ҫӳллӗш кӑна, анчах ҫурпилӗке туххӑмрах ҫавӑрса хучӗ, – тӗлӗнсе сӑмахланӑ шурсухалсем. – Лашапа кунӗпех тертленсен те ку каҫалӑка сухаласа пӑрахаймастӑн.
Трактортан кӑкарнӑ сухапуҫ ҫинче ҫап-ҫамрӑк хӗрача ларса пыни те вӗсене шалт тӗлӗнтернӗ:
– Ак япала, ку пике хамӑр ялсемех иккен, Шалтикасри Йӑванӑн хӗрӗ Евруҫ, кӑҫал кӑна Канашри машинӑпа трактор станцийӗнче плугарьсен курсӗнчен вӗренсе тухрӗ.
2005 ҫулхи ута уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче мана А.Н. Николаев-Аслут журналистика ветеранӗпе курса калаҫма тӳр килнӗччӗ. Ҫавӑн чухне вӑл С.А. Артемьев учитель-фронтовикпа туслӑ пулнине пӗлтӗм. «Кун пирки асаилӳ ҫырсан аванччӗ», – терӗм ӗҫтешпе сывпуллашнӑ чух. Тепӗр кунах вӑл телефонпа шанкӑравларӗ, «заданине» пурнӑҫлани ҫинчен пӗлтерчӗ. Анчах вӑл асаилӳ мар, вырӑсла тӗрленчӗк ҫырнӑ иккен. Унти хӑш-пӗр фактсене тӗрӗслес тӗллевпе алҫырӑвне ялти юлташсене вулаттартӑм.
Таврапӗлӳҫӗ кӗтесӗ
«Раҫҫей патшалӑхне пӗр ҫирӗм ҫул лӑпкӑн аталанма май туса парсан ӑна эсир паллаймӑр та…» Ҫапла хӑюллӑн ҫирӗплетсе каланӑ Раҫҫей империйӗн правительствине ХХ ӗмӗр пуҫламӑшӗнче ертсе пынӑ П.А. Столыпин хӑй пуҫласа янӑ реформӑсем пурнӑҫа кӗрессе ҫирӗп шанса. 1906 ҫулхи чӳкӗн 9-мӗшӗнче тухнӑ саккунпа килӗшӳллӗн ҫӗр ӗҫлесе пурӑнакансене хӑйсем усӑ куракан ана-ҫарана харпӑрлӑха куҫарма ирӗк панӑ. Анчах пысӑк улшӑнусем «ҫӳлтен» килнӗ пулин те хура халӑх ӗмӗртен килекен йӗркесене пӑрахӑҫа кӑларма васкаман.
Астӑвӑм
Чӑваш халӑх ҫыравҫи, драматург, Чӑваш театрне йӗркелекенсенчен пӗри тата сиплевҫӗ П.Н. Осипов ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш академи драма театрӗнче паллӑ турӗҫ.
Петр Николаевич пурнӑҫӗнче тӗлӗнмелле самантсем чылай пулнӑ. Вӑл илемлӗ сӑмах вӑйӗпе чӑвашсене чӑмӑртанма чӗнекен, вӗсен сывлӑхне упракан пулма ҫӗр ҫине килнӗ. Ҫакна палӑртрӗҫ юбилей каҫӗнче тухса калаҫакансем.
П.
Искусство тата вӑхӑт
Мускаври «Центрнаучфильм» киностуди ӳкернӗ «Дело его жизни» документлӑ фильма иртнӗ ӗмӗрӗн 70–80 ҫулӗсенче ҫӗршыври кинотеатрсемпе клубсенче час-часах кӑтартнӑ, аслӑ тата вӑтам шкулсенче усӑ курма ун копийӗсене ансӑр пленка ҫине куҫарнӑ. Педагогика ветеранӗсен тӗлпулӑвӗсенче, юбилей каҫӗсенче те ӑна хапӑл тусах ҫавӑрттарнӑ. 20 минута пыракан картинӑна чӑвашсен ҫӗнӗ ҫырулӑхӗ 100 ҫул тултарнине халалланӑ, унта Иван Яковлев пурнӑҫӗн тӗрлӗ тапхӑрсене, вӑл тунӑ ӗҫсен историлле пӗлтерӗшне кӗскен те витӗмлӗн уҫса кӑтартнӑ.
Чӑваш Республика культурин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, «Татмӑш ен» халӑх ансамблӗн ертӳҫи В.К. Дмитриев палӑртса хунӑ калаҫӑва пуҫласа яриччен ҫӳлӗк ҫинчен хуткупӑсне илчӗ те кӑмӑла ҫӗклекен кӗвӗ калама тытӑнчӗ. Пӳлӗме уҫӑ варкӑш вӗрсе кӗчӗ тейӗн ҫав. Эх, мӑнтарӑн хуткупӑсӗ! Ахальтен мар ӑна уяв чунӗ теҫҫӗ. Тӗлӗнмелле мар-и, йывӑр шухӑшсене вӑл туххӑмрах сирсе ярать, ал-урана ҫӑмӑллӑх кӳрет иккен. Виталий Кузьмич «маншӑн пулсан хуткупӑс» каларӑша та хӑйне май ӑнлантарать.
Валерий Алексин
«Эпӗ кӗнекешӗнех килнӗ пулӗ ҫак тӗнчене. Ӑна хаклама тата ӗмӗрлӗх упрама. Тата ӑна кам та пулин хапсӑнасран сыхласа пурӑнма…» Ҫапла ҫырнӑ чӑваш халӑх ҫыравҫи Хветӗр Уяр хӑйӗн ӗҫӗ-хӗлне кун-ҫул тӳпинчен хакласа. Ҫак йӗркесене автор хӑй пирки анчах мар, хӑйӗн аслӑ хӗрӗ пирки те каланӑ пулас. Луиза Федоровнӑн пӗтӗм пурнӑҫӗ кӗнеке ҫӳлӗкӗсем хушшинче иртнӗ теме пулать. Миҫе ҫухрӑм утнӑ-ши вӑл кӗнеке урамӗсемпе? Ҫак ҫул, тен, инҫет Сахалина кайса килме те ҫитӗ.
Ҫӗрпӳри культурӑпа ҫутӗҫ училищине хӗрлӗ дипломпа пӗтерсен вӑл Ленинградри библиотека институтне вӗренме кӗнӗ.
«Тутарстанри Сиктӗрме ялӗнче ирттерекен чӑваш культурин уявне ҫулсеренех хӑна нумай килет, кӑҫал та 15 пинрен кая мар пуҫтарӑнмалла». Ҫапла пӗлтерчӗ «Татаринформ» агенство ятарласа ирттернӗ пресс-конференцире. Калама кӑна ҫӑмӑл: пин ҫурӑ та мар, вун пилӗк пин-ҫке! Кун чухлӗ халӑха кӗтсе илсе вырнаҫтарма, юрлама-ташлама, канма лайӑх майсем туса парас тесен хуҫасен самаях пилӗк авма тивет.
Пирӗн «Икарус» пилӗк сехет чупнӑ хыҫҫӑн ирхине ҫичӗ сехет тӗлне анлӑ ҫултан пӑрӑнса Сиктӗрмери культура ҫурчӗ умне ҫитсе чарӑнчӗ.
Ӑсталӑхпа чӑнлӑх
Чӑваш кӗнеке издательствинче ҫак кунсенче вырӑссен аслӑ поэчӗ А.С. Пушкин ҫуралнӑранпа 225 ҫул ҫитнине халалласа «Я помню чудное мгновение…» «Асрах асамлӑ ҫав самантӑн…» сӑвӑсен пуххи вырӑсла тата чӑвашла пичетленсе тухрӗ. Кӗнекене пухса хатӗрлекенӗ тата чӑвашла куҫараканӗ — Василий Кошкин-Кервень.
— Паллӑ ӗнтӗ, чаплӑ поэтӑн асамлӑн кашласа ларакан «вӑрманӗнче» анлӑ ҫулсемпе лайӑх такӑрланӑ сукмаксем кӑна мар, тӗрлӗрен вӗтлӗхсемпе чӑтлӑхсем те чылаях.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (01.05.2025 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 753 - 755 мм, 7 - 9 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
Валентина Трифонова: «Театр ман чунра, юнра…»
+9.3 °C