Сайта кӗр | Регистраци | Сайта кӗрсен унпа туллин усӑ курма пулӗ
 +3.6 °C
Ҫилсӗр ҫирӗк тӑрри те хумханмасть.
[ваттисен сӑмахӗ]
 

Аçтахар Плотников: Ӑрӑмҫӑ-арамузда-орамазда-орамазчи

Аçтахар Плотников16.04.2016 10:444333 хут пӑхнӑ

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр. Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

 

Ӑрӑмҫӑ — ӑрӑм тума, вӗрме-сурма, сиплеме-сыватма, тепӗр чухне усал ӗҫшӗн сиен тума та пултаракан ҫын, вырӑсла ӑна чылай чухне «колдун» сӑмахпа куҫараҫҫӗ. Ӑрӑмҫӑ сӑмах ӑҫтан пулса кайнӑ-ши?

Авалхи чӑвашсем хӑйсен тӗнӗпе пурӑннӑ. Вӗсен тӗнӗ чылай енчен чи авалхи чаплӑ та аслӑ тӗнсенчен пӗринпе, Заратуштрана (Зорастра) пуҫҫапса пурӑнакансен тӗнӗпе, ӑна урӑхла вута пуҫҫапакансен е арсен тӗнӗ, теҫҫӗ. Ҫав тӗнӗн тӗп шухӑшӗ — пурнӑҫ тытӑмӗ усалпа ырӑ кӗрешнинче пулнине ӑнлантарни. Ҫавна май Заратуштра тӗнӗнче ырӑ турӑсем те, усал турӑсем те пулнӑ. Вӗсенчен пӗри — Арамузда е Орамазда, ӑна пуҫҫапаканнине орамазчи (арамасчи) тенӗ. Арамузда турӑ ӑстасене пӑхса тӑнӑ, чирлӗ ҫынсене сыватнӑ, юратакан хӗрупраҫа каччине хӑй енне ҫавӑрма пулӑшнӑ, ҫав хушӑрах ҫынна усал тӑвакансене яланах инкек кӳнӗ. Арамуздан мӑчаварӗ (жрецӗ) — арамасчи, вӑл турӑ ырлӑхне е усалне ҫынсем патне ҫитернӗ, урӑхла каласан, шӑп та лӑп пирӗн ӑрӑмҫӑсем (ӑрӑмӑҫ) туса пынӑ ӗҫе тытса тӑнӑ. Эппин, пирӗн ӑрӑмҫӑ — Арамазда мӑчаварӗ.

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

Комментариле

Сирӗн ятӑp:
Анлӑлатса ҫырни:
B T U T Ячӗ1 Ячӗ2 Ячӗ3 # X2 X2 Ӳкерчӗк http://
WWW:
ӐӑӖӗҪҫӲӳ
Пурӗ кӗртнӗ: 0 симв. Чи пысӑк виҫе: 1200 симв.
Сирӗн чӑвашла ҫырма май паракан сарӑм (раскладка) ҫук пулсан ӑна КУНТАН илме пултаратӑр.
 

Эсир усӑ курма пултаракан Wiki тэгсем:

__...__ - сӑмаха каҫӑ евӗр тӑвасси.

__aaa|...__ - сӑмахӑн каҫине тепӗр сӑмахпа хатӗрлесси («...» вырӑнне «ааа» пулӗ).

__https://chuvash.org|...__ - сӑмах ҫине тулаш каҫӑ лартасси.

**...** - хулӑм шрифтпа палӑртасси.

~~...~~ - тайлӑк шрифтпа палӑртасси.

___...___ - аялтан чӗрнӗ йӗрпе палӑртасси.

Orphus

Ытти чӗлхесем

Баннерсем

Шутлавҫӑсем