Аçтахар Плотников: Пуласлӑхсӑр ялсем

Аçтахар Плотников01.08.2007 19:254459 хут пӑхнӑ

Утӑ уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, отпускӑн юлашки кунӗнче эпӗ Сӗнтӗр юханшыв тӑрӑхӗнче пулса куртӑм. Ку фотосессине эпӗ Г. Дегтярёвпа пӗрле тухрӑм — вӑл мана ҫак тӑрӑхри таса ҫӑлкуҫра ҫӑвӑнма илсе кайрӗ. Кунхинче вара эпӗ пӗрремӗш хут чӑвашсен пӗтнӗ тата пӗте пуҫланӑ ялӗсене куртӑм. Тӗрӗсрех каласан эпӗ ун пек ял патӗнче унчен те пулса курсаччӗ-ха... анчах та ун чухне пӗтнӗ ял ӑҫта ларнине пӗлме ҫукччӗ — ял вырӑнӗнче нимӗн те юлманчӗ (сӑмах май каласан леш ялӗ те Муркаш районӗнчечӗ).

Пӗрремӗш ял — Петровка ялӗ пулчӗ. Ку яла колхозсем тума пуҫланӑ вӑхӑтра никесленӗ иккен... Каярахпа вара ӑна «неперспективная деревня» тесе пӗтерме шутланӑ. Ҫыннисене урӑх ялсене пурӑнма куҫарнӑ. Ялӗнче халӗ йывӑҫсем кӑна лараҫҫӗ — кунта тахҫан ял пулни ҫинчен пӗлтереҫҫӗ. Йывӑҫҫисем вара аякранах куранаҫҫӗ. Ялӗнче пӗр пӳрт вырӑнӗ кӑна сыхланса юлнӑ — хапха тата ҫурт ишӗлчӗкӗсене шыраса тупма пулать.
Иккӗмӗш ялӗ витӗр тухмарӑмӑр — айӑккинчен иртсе кайрӑмӑр. Ку Пӑшатановка ялӗ. Ку яла та «пуласлӑх ҫук» тесе пӗтерме тытӑннӑ — ҫыннисене урӑх ялсене куҫара пуҫланӑ. Анчах куҫарса пӗтерме ӗлкереймен — пӑтранчӑк самана пуҫланнӑ. Халӗ ялӗнче пурӑнаҫҫӗ, телефон та пур терӗҫ.
Виҫҫӗмӗш ялӗ вара — Макҫикасси. Ялӗ Сартон сӑрчӗ патӗнче вырнаҫнӑ. Шӑпи Пӑшатановка пекех — пӗтерме пуҫланӑ та пӗтерсе ӗлкереймен. Ку ял витӗр утса тухмалла пулчӗ те акӑ мӗн куртӑм. Ял темле «пуласлӑхсӑр» пулсан та аталанать. Ҫӗнӗ ҫурт куртӑм, куҫса пӗтеймен ҫынсем яла илемлетеҫҫӗ — картисене хитрелетеҫҫӗ, ялта типтерлӗ. Ҫынсем урамра курӑнаҫҫӗ (эпир канмалли кунта кайман). Вырӑссен ялӗсемпе танлаштарсан — ку ял пуласлӑхӗ тем чухлӗ лайӑхрах курӑнать. Тата яла ҫул та кӗртеҫҫӗ.

Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

[Комментариле]