Чӑваш патшалӑх художество музейӗнче Костин пӗртӑвансен сӑнӳкерчӗкӗсен куравӗ уҫӑлнӑ. Унта Костинсем иртнӗ ӗмӗрӗн 20-30-мӗш ҫулӗсенче Чӑваш Енӗн тӗрлӗ кӗтесӗнче тунӑ сӑнӳкерчӗксем вырӑн тупнӑ.
Маргарита Красотина журналист Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, курав кураторӗ — Алексей Киров дизайнер, авалхи сӑнӳкерчӗксемпе портретсене тӗпкенни тата ҫӗнетекенни — Владимир Трофимов краевед тата коллекционер.
Вӗсем Шупашкар районӗнчи Ишекри Костинсен пултарулӑхӗпе художество музейӗнче курав уҫса иккӗмӗш хут ӗнтӗ паллаштараҫҫӗ. Пӗррӗмӗш курава юсаса ҫӗнетнӗ ӳкерчӗксенчен йӗркеленӗ, хальхинче оригиналсене цифрӑласа пластик ҫинче пичетленӗ. Вӗсем — 9×12 виҫеллӗ сӑнӳкерчӗксене 5-6 хут пысӑклата тунӑскерсем. Ҫапла ӑсталама хальхи вӑхӑтри технологисемпе усӑ курнӑ.
Оригиналсем — негативсем мар, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхсен институтӗнче упранакан альбомри сӑнӳкерчӗксем.
Александр тата Георгий Костинсем ҫамрӑклах фотоӗҫпе кӑсӑкланма тытӑннӑ, ку енӗпе вӗсене аслӑ пиччӗшӗ Николай та пулӑшса пынӑ.
Куравра пӗртӑвансен пине яхӑн сӑнӳкерчӗкӗнчен 80-шӗпе паллашма пулать.
Нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче ҫурҫӗр тӗлӗнче Шупашкар районӗнче ҫул ҫинчи инкек пулса иртнӗ. Унта юрҫӳренпе автомобиль ҫапӑннӑ.
Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче малтанласа пӗлтернӗ тӑрӑх, юрҫӳрен хирӗҫ пыракан ҫул ҫине астумасӑр тухса кайнӑ. Унта вӑл «Лада Веста» машинӑпа ҫапӑннӑ. Шупашкар хулинче пурӑнакан 36 ҫулти арҫын инкек вырӑнӗнчех вилнӗ, унӑн пассажирне, Шупашкар районӗнче пурӑнакан 36-ри арҫынна, пульницӑна ӑсатнӑ. Ҫапӑннӑ хыҫҫӑн юрҫӳрен хыпса илнӗ.
Ҫӑмӑл автомобилӗн 22 ҫулти водителӗ аманман. Вӑл Вӑрнар районӗнчен пулни паллӑ. Вӑл хӑрушсӑрлӑх пиҫиххипе ҫыхӑннӑ. Ҫул-йӗр правилине пӑснӑшӑн пӗлтӗр ӑна темиҫе хут та явап тытарнӑ.
Паян ҫурҫӗр иртни пӗр сехетре тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче пулӑшу ыйтса ҫырнӑ. Унта 45 ҫеккунта пыракан видео та вырнаҫтарнӑ.
Пабликра ҫырнӑ тӑрӑх, Шупашкар районӗнчи Ишек ялӗнче пурӑнакан чирлӗ ҫын патне реанимаци машини чӗнсе илнӗ. Ҫул ҫук пирки машина кирлӗ ҫӗре ҫитеймен, вӑл лачакана путса ларнӑ. Тухтӑрсем чирли патне ҫуран утса ҫитнӗ-ха, анчах кайран автомобиле тӗксе (туртса) кӑларасса кӗтме тивнӗ.
Машина пӗр сехет ытла ларнӑ. Ҫав вӑхӑтра вӑл тепӗр ҫын патне кайма пултарнӑ.
Ишек ялӗ пӗчӗк те мар, 100 ытла ҫын пурӑнать тесе пӗлтернӗ.
Чӑвашсен ӑс-тӑнӗнче ҫапларах шухӑш ҫирӗпленнӗ: ӗлӗк, имӗш, чӑвашсем пытанса пурӑннӑ, тӗттӗм пулнӑ, тӗнче курса ҫӳремен. Ҫакна ҫирӗплетес тесе вӗсем чӑваш ялӗсем ҫырмасенче вырнаҫнипе ҫирӗплетме пӑхаҫҫӗ. Мӗншӗн «ҫирӗплетме пӑхаҫҫӗ»? Ара, тимлӗн тишкернӗ хыҫҫӑн ҫак теори чӑл-пар кӑна саланать-ҫке.
Паллах, ҫак шухӑшӑн тымарӗ ытларах пайӗпе совет саманинче ҫуралнӑ пулмалла. Ун чухне совет влаҫӗ, хӑйӗн пахалӑхне тата уссине ҫӗклес тесе патша вӑхӑтӗнчи саманана май ҫитнӗ таран хурлама тӑрӑшнӑ. Вӗсенчен пӗр ҫитӗнӗвӗ вӗсен шучӗпе вара — чӑваша тӗттӗмлӗхрен кӑларни. Имӗш, совет влаҫӗччен пирӗн халӑх хӑраса та пытанса, айван пурнӑҫпа пурӑннӑ.
Ак Хӗветӗр Уярӑн «Таната» романӗнчи «Паллӑ мар инкек» сыпӑкӗнчи пӗр абзацах илес:
«Ҫырма хӗррине кӗтӳ пырайман пулас-ха, шыв тӑп-тӑрӑх. Вӑрмансем хушшинче тура ялсем пуррине Шуркасси ҫыннисем ӗлӗк ҫак шыв тӑрӑх турпас юхса аннипе пӗлнӗ, тет. [Хӗветӗр Уяр. Таната. Паллӑ мар инкек]»
Ҫакна вуланӑ хыҫҫӑн вулаканӑн пуҫӗнче мӗнле шухӑш ҫуралмалла?
Шупашкар районӗнчи Ишек ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ ҫынна район адлминистрацийӗн бюджетне шар кӑтартнӑ тесе явап тыттарӗҫ. Пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, 2008 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнчен пуҫласа 2010 ҫулхи нарӑс уйӑхӗччен ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ (халӗ вӑл вӑл пукана йышӑнмасть ӗнтӗ) ҫӗр лаптӑкӗсем уйӑрса пани ҫинчен калакан суя документсем хатӗрленӗ. Пурӗ ултӑ хутчен. Вӗсене вӑл хӑйӗн паллаканнисене тыттарнӑ. Ҫав документсене тӗпе хурса лешсем ҫӗре харпӑрлӑха илнӗ. Ҫапла вара район хыснине 184 пин тенкӗлӗх шар кӑтартнӑ.
Тӑкака саплаштарма кирлӗ пулӗ тесе асӑннӑ лаптӑксене халӗ арестленӗ.
Шупашкар районӗнчи Пранькка ялӗнче ҫуралнӑ Станислав Малютин экономика наукисен докторне асра тытса вӑл пурӑннӑ ҫурт ҫинче астӑвӑм хӑми уҫнӑ.
Станислав Малютинпа пӗр вӑхӑтра ӳснисем унӑн нушаллӑ пурнӑҫне аван астӑваҫҫӗ. Пӗчӗклех тӑван амӑшӗсӗр тӑрса юлнӑ вӑл. Вӗренес кӑмӑлӗ пысӑк пулнӑ унӑн. 10 ҫухрӑм ытла инҫӗшре вырнаҫнӑ Ҫӗтӗк пушмак тӑхӑнса Ишек шкулне ҫул такӑрлатнӑ вӑл. Пӗрех пуҫса усман. Вӗренсе ҫын пулма ӑнтӑлнӑ.
Станислав Малютин Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх тата наука-тӗпчев институчӗсенче ӗҫленӗ.
Унӑн асӑну хӑмине вӑл чылай ҫул пурӑннӑ Шупашкарти Афанасьев урамӗнчи 9-мӗш ҫурт ҫине вырнаҫтарнӑ. Экономика докторне хисеплесе ирттернӗ пухӑва АПК ветеранӗсен союзӗн председателӗ Петр Ивантаев йӗркеленӗ.
«Туту ру» ҫулҫӳревсен сервисӗ «Манӑн планета» телеканалпа пӗрле «Раҫҫейри чи интереслӗ ятлӑ ял» конкурс ирттерни пирки хыпарланӑччӗ. Аса илтерер: сасӑлава кӗнӗ списока Шупашкар районӗнчи Ишек (вырӑсла «Ишаки») ялӗ те лекнӗ.
Ку эрнере финала тухассишӗн 10 ял тупӑшнӑ. Конкурсӑн улттӑмӗш финалисчӗ Калуга облаҫӗнчи Мошонки ялӗ пулса тӑнӑ. Уншӑн 5370 ҫын сасӑланӑ. Иккӗмӗш вырӑнта – Воронеж облаҫӗнчи Хренище ялӗ. Ишек ялӗ 3352 сасӑ пухса виҫҫӗмӗш вырӑна тухнӑ.
Конкурс малалла пырать. Финалччен тата тепӗр тӑватӑ сасӑлав иртмелле.
Туту.ру сервис чи хаваслӑ ятлӑ ялсене палӑртать. Халӗ конкурсӑн 6-мӗш раунчӗ пырать. Танлаштарӑма пирӗн ҫӗршыври 10 ял ячӗ кӗнӗ, ҫав шутра — Шупашкар районӗнчи Ишек те (вырӑсла вӑл Ишаки пулать. Ӑна ҫапла каланине илтсен хӑшӗсем ашаксем тесе тӑрӑхлама юратаҫҫӗ. Тӳрккес, хӑлӑхсӑр ҫынна та ҫапла калаҫҫӗ ).
Туту.ру сервис сасӑлавӗ 10 раундпа иртӗ. Хаваслӑ ятлӑ 10 ял конкурсӗнче чи хӑйне евӗррисем кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн вӗҫӗнче палӑрӗҫ.
Шупашкар районӗнчи Ишекре 653 ҫын пурӑнать. Ял калӑпӑшӗ – 1,46 тӑваткал километр.
Ашак тесе вырӑсла куҫакан Чӑваш Енри тепӗр ял Патӑрьел районӗнче вырнаҫнӑ. Вӑл – Чӑваш Ишекӗ. Унта И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн ректорӗнче ӗҫленӗ Лев Кураков ҫуралнӑ.
Утӑ уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, Фотографсен кунӗнче, республикӑри паллӑ фотокорсене сума сӑвас йӑлана Сергей Журавлев фотожурналист 5 ҫул каялла йӑлана кӗртнӗ. Ҫын умӗнче курнӑҫланас тӗллевпе мар. Чунӗ ыйтнипе. Кӑҫал унпа «Хыпар» издательство ҫуртӗнчи ӗҫтешӗсем те пулчӗҫ.
Карачурари 3-мӗш ҫӑва ҫинче ТАСС фотокорӗ Юрий Ананьев, ҫавӑн пекех Валентин Шемаровпа Виталий Исаев ӗмӗрлӗх канӑҫ тупнӑ, Карачурари 1-мӗш масар ҫинче — Иван Никифоров, Георгий Зиньков.
Сергей Витальевич кашни фотокорреспондент ҫинчен темччен каласа кӑтартма пултарать. Георгий Зиньков темле сӑпайлӑ трактористпа сысна пӑхакана та сӑн ӳкерӗнме ӳкӗте кӗртме пултарнӑ.
Явӑшри ҫӑва кивӗ мар пулин те тулсах пыни аван сисӗнет. Унтах Иосиф Дмитриев-Трер режиссер, Геннадий Большаков артист канлӗхне тупнӑ. Сӑмах май, хамӑн тӑван ял ҫыннин, Станислав Малютин профессорӑн, вил тӑпри патӗнчен те иртрӗмӗр. Ҫав масарта Юрий Дмитриева, Семен Игнатьева пытарнӑ. Шупашкар ҫывӑхӗнчи Ишлей ҫӑви ҫине те кӗрсе тухрӗҫ. Унта Шупашкар районӗнчи Ишекре ҫуралнӑ Александр Костин фотокора пытарнӑ (сӑнӳкерчӗкре).
Шупашкар районӗнчи Ишек ялӗнче лавкка ҫуннӑ. Инкеклӗ лару-тӑру министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ пушар мӗнле майпа тата ӑҫтан тухнине тӗпчеҫҫӗ.
Лавкка паян ҫӗрле, ҫур ҫӗр иртни 1.30 сехетре, ҫуннӑ. Лавкка икӗ хутлӑ. Ӑна харпӑр усламҫӑ уҫнӑ. Ҫулӑм суту-илӳ залӗнче алхаснӑ. Унти тавар ҫунса кайнӑ, лавккан стенисемпе маччи сиенленнӗ.
Пушара сӳнтерме Инкеклӗ лару-тӑру министерствин ӗҫченӗсем виҫӗ пушар цистернипе ҫитнӗ.
+13.3 °C