Пирӗн республикӑра кӑҫал та Пукане театрӗсен фествиалӗсем иртӗҫ. Кун пирки Телеграмри «Пуринчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан» пабликра пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче ҫулсеренех «Юмахсен каруҫҫелӗ» тата «Пӗрешкел пулма кирлех мар» пӗтӗм тӗнчери фестивальсем ирттерет. Кӑҫал вӗсем Шупашкарӑн 555 ҫулхи юбилейне халалланӑ мероприятисемпе пӗр вӑхӑта килӗҫ — ҫурла уйӑхӗн 16-19-мӗшӗсенче пулӗҫ.
Фестивальсене ҫӗршыври 15 регионтан пултарулӑх ушкӑнӗсем килсе ҫитӗҫ: Мускавран, Белгородран, Владимиртан, Волгоградран, Ростовран, Чӗмпӗртен, Ярославльтен, Краснодартан, Пушкӑртстанран, Мари Элтен; Мордва, Тутар, Удмурт Республикисенчен. Унсӑр пуҫне Азербайджанран тата Казахстанран.
110 пин ытла чӑваш пурӑнакан Пушкӑрт ҫӗрӗнче мӗнпур ентеше пӗрлештерекен «Уяв» тӑваттӑмӗш хут иртни ҫинчен «Чӑваш Ен» патшалӑх телерадиокомпанийӗн журналисчӗ Алексей Енейкин эфирта хыпарланӑ.
Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, «Авӑркас ҫӗрӗ чӑвашсем йышлӑ пурӑнакан районсенчен пӗри шутланать. Унта кашни виҫҫӗмӗш ҫын чӑвашла калаҫать».
Пушкӑртстанра тӑван чӗлхепех хаҫатсем тухаҫҫӗ, шкулта ачасем чӑвашла вӗренеҫҫӗ. Авӑркас районӗнче Чӑваш культурин центрне тума пуҫланӑ. Икӗ ҫулта пӗрре Уяв ирттереҫҫӗ.
Патӑрьел тӑрӑхӗнче ҫак кунсенче Пӗтӗм тӗнчери Кокель пленэрӗ иртет. Вӑл утӑ уйӑхӗн 4-мӗшӗнче уҫӑлнӑ, ыран вӗҫленӗ.
Пленэра Чӑваш Енри ҫеҫ мар, ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи (Мордва, Тутарстан, Пушкӑртстан, Мари Эл республикисенчи, Мускаври тата Хабаровск тӑрӑхӗнчи, Беларуҫри художниксем килсе ҫитнӗ. Вӗсем Турхан тӑрӑхӗнчи илеме хут ҫине куҫараҫҫӗ.
Кун пек пленэр 17-мӗш хут иртет. Турхан ялӗ — чӑвашсен профессиле сӑнарлӑ ӳнерне пуҫарса яракан Алексей Кокелӗн тӑван ялӗ.
Шупашкарти яхта клубӗ патӗнче шывра ишсе ҫӳрекен хӑна ҫурчӗсене илсе пырса вырнаҫтарнӑ. Атӑл юханшывӗ ҫине вырнаҫтарнӑ ҫав ҫуртсене хаклама республика Элтеперӗ Олег Николаев та пырса ҫитнӗ.
«Шыв ҫинчи хӑна ҫурчӗсем республикӑра кирлӗ пулас пирки иккӗленместӗп. Ку ен аталанма пуҫлать ҫеҫ-ха. Хаусботсем пурри туристсене илӗртӗ, Чӑваш Енри ҫӗнӗ шыв маршручӗсене тӗпчеме пулӑшӗ», — тенӗ Олег Николаев.
Шыври хӑна ҫурчӗсене кирек кам та кайса курма пултарать.
Хаусбот-ҫуртсене Ҫӗмӗрлери ятарлӑ завочӗ туса кӑларнине Чӑваш халӑх сайчӗ унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Ҫӗнӗ йышши продукцие туянас кӑмӑллисем халех пур иккен. Вӗсемпе пуричнен ытла Тутарстанпа Пушкӑртстанра кӑсӑкланаҫҫӗ.
Оренбург облаҫӗнчи Ҫирӗклӗ Тук В. Иванов-Паймен ячӗллӗ вӑтам шкулти ача-пӑчан «Шурӑмпуҫ» вокал ушкӑнне асӑннӑ тӑрӑхри чӑвашсен наципе культура автономийӗ ҫумӗнче йӗркеленӗ. Илемлӗх ертӳҫи — Ирина Клочкова.
Ача-пӑча коллективне «Нарспи» халӑх фольклор коллективӗн спутникӗ шутланать.
Ача-пӑчан ансамблӗн репертуарӗ чӑваш халӑх юррисенчен тӑрать. Ачасем Оренбург, Самар облаҫӗсенчи, Пушкӑртстанри, Тутарстанри тата Крымри мероприятисене хутшӑннӑ. Вӑл Шупашкарти Акатуя та килӗ.
Республика кунӗнче Шупашкара Пушкӑртстан Республикинчи Пишпӳлек районӗнчи «Асанне арчи» наци культура центрӗ ҫумӗнчи «Ҫеҫпӗл» фольклор коллективӗ килсе ҫитӗ. Унӑн ертӳҫи — Людмила Григорьева.
Фольклор коллективне 2020 ҫулта йӗркеленӗ. Ушкӑна ҫӳрекенсем халӑхӑмӑрӑн йӑли-йӗркине упраса хӑварассипе тӑрӑшаҫҫӗ. Вӗсем тӗрлӗ юрӑ-ташша, вӑййа аван пӗлеҫҫӗ, фольклор экспедицийӗсене хутшӑнаҫҫӗ. Коллектив репертуарӗнче — авалхи чӑваш халӑх юррисем.
«Ҫеҫпӗл» фольклор коллектив «Мӑнкун», «Питрав», «Сурхури», «Нартукан», «Улах», «Ниме», «Акатуй», «Ҫимӗк» этнокультура уявӗсене пӗрмай хутшӑнать.
Ҫертме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Республика кунӗнче, Шупашкарти Хӗрлӗ тӳремре пӗтӗм чӑвашсен XII Акатуйӗ иртӗ. Ҫурхи ака-суха ӗҫӗ вӗҫленнине халалланӑ уява Чӑваш Енри тата ҫӗршывӑмӑрӑн тӑхӑр регионӗнчи чи лайӑх коллективсем килсе ҫитӗҫ. Уяв 17 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Программӑна вӑйӑ карти илемлетӗ, авалхи чӑваш халӑх юррисем янӑрӗс. Профессилле пултарулӑх коллективӗсем халӑхӑмӑрӑн авалхи йӑли-йӗркине кӑтартӗҫ. Ҫав шутра —Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ, Чӑваш патшалӑх академи симфони капелли, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ пулӗҫ.
Мускаври, Питӗрти, Пушкӑртстан, Мари Эл тата Тутарстан республикисенчи; Ленинград, Мурманск, Оренбург, Чӗмпӗр облаҫӗсенчи коллективсем пулӗҫ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев аякри чӑвашсене чыслама йышӑннӑ. Ун пек документа вӑл иртнӗ эрнерех алӑ пуснӑ.
«Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе Мускаври «Чӑваш культурин обществи» организацин председательне Лира Смирновӑна чысланӑ.
Пушкӑртстанри Пелепей районӗнчи чӑвашсен наципе культура автономийӗн председательне Владимир Яковлева «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ят панӑ.
Чӑваш кӗнеке издательстви Пушкӑртстанӑн тӗп хулинче иртекен Пӗтӗм тӗнчери II «Китап-байрам» ярмӑрккӑна хутшӑнать.
Вӑл паян, ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, уҫӑлнӑ, ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнче вӗҫленӗ.
Чӑваш кӗнеке издательстви 200 ытла кӗнекепе паллаштарать, ҫав шутра – ача-пӑча, илемлӗ, ӑслӑлӑх, краеведени тата ытти литература. Вӗсен чӑвашлисем те, вырӑслисем те пур. Кӗнекесене 1000 ытла тенкӗлӗх туянса тепӗр кӗнекене парнелӗҫ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Турхан сӑмахӗ» кӗнеке пичетленсе тухнӑ. Асӑннӑ ӗҫ асӑннӑ издательство ирттерекен «Чӑваш романӗ» конкурсра ҫӗнтернӗ. Роман авторӗ – Аркадий Русаков.
Аркадий Никандрович Пушкӑртстанра пурӑнать. Унӑн хӑш-пӗр хайлавӗ маларах Чӑваш кӗнеке издательствинче пичетленнӗ.
Кӗнеке чӑваш халӑхӗн XVI ӗмӗр вӗҫӗнчи – XVII ӗмӗр пуҫламӑшӗнчи пурнӑҫӗпе паллаштарать.
+17.3 °C