Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисен строительствине халалланӑ пӗрлехи информаци ресурсӗ ҫулталӑк вӗҫлениччен ӗҫлесе кайӗ. Аса илтерер: ЧР Элтеперӗ Олег Николаев 2021 ҫула шӑпах ҫак хӳтӗлев чиккисене чавнӑ ҫынсен паттӑрлӑхне халаллама йышӑннӑ.
Сайта йӗркелесе пыракана конкурс ирттерсе палӑртӗҫ. Саккас параканӗ – ЧР Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерстви.
Ҫӗнӗ проект ҫак хӳтӗлев чиккисене чавнӑ ҫынсен паттӑрлӑхне асра тытма пулӑшӗ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, вӑл 10 пайран тӑрӗ. Пӗри медиацентр пулӗ. Унта галерейӑна, хыпарсене, тӗп мероприятисем пирки информаци вырнаҫтарӗҫ. Сайта кӗрекенсен те сӑнӳкерчӗксем, видео вырнаҫтарма май пулӗ. Хӳтӗлев чиккисене чавнӑ ҫынсем уйрӑм пайра пулӗҫ.
Сайтра истори факчӗсемпе, архив докуменчӗсемпе паллашма май пулӗ.
ЧР Культура министерстви Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене чавнӑ ҫынсене халалласа фильм ӳкермешкӗн 1,2 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Хальлӗхе ӑна «Сӑр тата Хусан чиккисем: халӑх паттӑрлӑхӗ» ят панӑ.
Фильм 25 минута тӑсӑлмалла. Ҫавӑн пекех акӑлчанла титр пулмалла. Фильма историе тӗпе хурса ӳкерӗҫ. Картинӑра экспертсем, окоп чавакансем пулмалла. Кунсӑр пуҫне кино ӳкерекенсем квадрокоптерпа усӑ курмалла, «таймлапс», «слоумо» пулмалла.
Подрядчике суйламалли конкурс раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче иртет. Ҫӗнтерӳҫӗн ҫитес ҫулхи ака уйӑхӗн 1-мӗшӗ валли фильм ӳкермелле, прокат удостоверенине илмелле.
Авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнче ирхине икӗ пулӑҫ Улатӑр районӗнчи Иваньково-Ленино ялӗ ҫывӑхне Сӑр юханшывне пулӑ тытма кайнӑ. Анчах хайхискерсем каялла таврӑнман, вӗсене шырама пуҫланӑ. Киммине тепӗр ирхине тупнӑ, вӑл ҫаврӑнса ӳкнӗ.
Нумаях пулмасть, юпа уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, ирхине Улатӑр районӗнче юханшывра арҫын виллине тупнӑ. Вӑл – ҫав пулӑҫсенчен пӗри.
Вилене тӳрех судмедэкспертизӑна панӑ. Унӑн кӗлетки ҫинче пусмӑрласа вӗлернӗ йӗр ҫук. Арҫын тумпа пулнӑ, докуменчӗсене те ҫумрах тупнӑ.
Тепӗр пулӑҫа халӗ те шыраҫҫӗ
Авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗнче пӗр арҫын Етӗрне районӗнче Сӑр юханшывӗнче ир-ирех пулӑ тытнӑ. Сехет йӗппи 5 сехет ҫеҫ кӑтартнӑ. Унччен те пулман – пулӑҫ шывра темӗн ишнине асӑрханӑ. Упа иккен!
Арҫын упа ишнине видео ӳкернӗ те ӑна «Контактра» халӑх тетелне лартнӑ. Пулӑҫ каланӑ тӑрӑх, упа ватӑ курӑнман.
Сӑмах май, нумаях пулмасть Чӑваш Енре питӗ пысӑк кӑмпа тупнӑ. Вӑл 23 килограмм тайнӑ. Кӑмпа ҫимеллиех пулнӑ.
Кӳршӗ республикӑри, Мари Элти, арҫын Сӑр юханшывӗнче рак тытнӑ. Ҫак чӗрчуна нумай тытнӑ арҫынна транспорт полицийӗн ӗҫченӗсем тупса палӑртнӑ, раксене вара каялла шыва янӑ.
32 ҫулти арҫынна Сӑр юханшывӗн 15-15-мӗш ҫухрӑмӗнче асӑрханӑ. Вӑл – Мари эл ҫынни. Хайхискер саккуна пӑсса раксем тытнӑ. Пӗтӗмпе – 1372 рак.
Арҫыннӑн рак тытмалли 20 хатӗр пулнӑ. Вӗсем раксене харӑсах нумаййӑн пӗтӗрмелли хатӗр шутланаҫҫӗ. Арҫын ҫак чӗрчунсене тытса патшалӑха 315560 тенкӗ тӑкак кӳнӗ. Арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Куншӑн тӗрмене 2 ҫул таран хупма пултараҫҫӗ.
Канмалли кунсенче Шупашкарти «Ҫӗнтерӳ» паркӗнче Сӑр чиккине чавнӑ ҫынсене халалланӑ палӑкӑн пӗрремӗш чулне вырнаҫтарнӑ. Ку мероприятие ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев, ЧР культура министрӗн ҫумӗ Ольга Ярилова хутшӑннӑ.
Ҫак вырӑна ахальтен суйламан. Паркра вӑрҫӑ астӑвӑмӗ упранать. Ҫитес ҫул республикӑра Сӑр тата Хусан чиккисене чавнӑ ҫынсене халалланӑ ҫулталӑк пулӗ. «Тӗпчемен япалана тӗпчемелле. Ҫакна тума пире ҫӗршыв президенчӗ тӗллесе ярать», - тенӗ Олег Николаев.
Палӑртмалла: ҫак чикӗсен тӑршшӗ 300 ҫухрӑмпа танлашнӑ, ку ӗҫе 171450 хӗрарӑмпа ҫамрӑк хутшӑннӑ.
Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене чавнӑранпа 80 ҫул ҫитет. Ҫавна май Чӑваш Енре медаль ҫирӗплетесшӗн. Вӑл патшалӑх наградисен йышне кӗмӗ, хавхалантармалли ҫеҫ пулӗ. Хушу проектне Чӑваш Енри нормативлӑ актсен порталӗнче пичетленӗ.
ЧР Министрсен Кабинечӗн астӑвӑм медалӗн эскизне хатӗрлес енӗпе конкурс ирттермелле. Медале хатӗрлеме хыснаран хушма укҫа уйӑрма тивӗ.
Палӑртса хӑварар: ҫитес ҫул пирӗн республикӑра Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене тунӑ ҫӗрте хастарлӑх кӑтартнӑ ҫынсене халаллӗҫ.
«Хӗрачана ҫӑлӑр, вӑл шыв айне каять!» - Ҫӗмӗрлере Сар юханшывӗ хӗрринче канакансем ҫапла кӑшкӑрнине илтнӗ. Дмитрий Галкин тӳрех сиксе тӑнӑ та шыва чӑмнӑ.
Сӑрта юхӑм вӑйлӑ, ачана шалалла та шалалла илсе кайнӑ. Хӗрачана ҫӑлма амӑшӗ, асламӑшӗ те ишнӗ. Анчах вӗсем ӗлкӗреймесен те пултарнӑ. Дима ача патне ишсе пынӑ, вӑл вӑхӑталла пӗчӗкскер шыв айне кайнӑ. Каччӑ ӑна хыпашласа тупнӑ та ҫыран хӗррине илсе тухнӑ. Юрать, хӗрача шыв ҫӑтса ӗлкӗреймен.
Кирлӗ пулсан Дмитрий ӑна пӗрремӗш медпулӑшу парӗччӗ, мӗншӗн тесен вӑл – пулас онколог. Телее, ачана пулӑшу кирлӗ пулман. Амӑшӗпе асламӑшӗ ачана ҫӑлнӑшӑн каччӑна тав тунӑ.
Паян Дима ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать, 21 ҫулти каччӑна хула администрацийӗ Тав хучӗ панӑ.
Транспорт полицийӗн ӗҫченӗсем Сӑр юханшывӗнче рак тытакан браконьера тытса чарнӑ. Арҫын саккуна пӑсни паллӑ.
57 ҫулти арҫын Ҫӗмӗрле хулинче пурӑнать. Хайхискер Сӑр юханшывӗ хӗрринче саккуна пӑсса рак тытнӑ. Транспорт полицийӗ ӑна тытса чарсан 575 рак туртса илнӗ. Унӑн ҫак чӗрчуна тытмалли хатӗр те пулнӑ. Ӑна тата тытса илнӗ.
Ҫӗмӗрле ҫынни 575 рак тытса шыв биологи ресурсӗсене 132 пин те 250 тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ. Раксене каялла шыва янӑ. Арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ӑна 2 ҫул таран ирӗксӗр хӑварма пултараҫҫӗ.
Сӑмах май, раксене кӑҫалхи кӑрлачран пуҫласа утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗччен тытма юрамасть.
Пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Сӑр юханшывӗнче, Пӑрачкав районӗнче, пулӑҫ ҫухалнӑ. Кун пирки мӑшӑрӗ Виктория пӗлтернӗ, пулӑшу ыйтнӑ.
Ҫӗмӗрлере пурӑнакан 37 ҫулти Анатолий Владимирович Погодин пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче пулла кайнӑ. Вӑл Пӑрачкав районнех ҫитнӗ. Мӑшӑрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, унӑн машинине, япалисене тата телефонне ҫыран хӗрринче тупнӑ. Хӑй вара ҫук, ун пирки нимӗн те пӗлмеҫҫӗ.
Анатолий Погодина полици шырать. Вӑл 170-175 сантиметр ҫӳллӗш, тӗреклӗ хул-ҫурӑмлӑ, ҫӳҫӗ ҫутӑрах, кӗске. Уйрӑм паллӑ пур: хырӑмӗ ҫинче турӑ палли пур.
+0.3 °C