Нумаях пулмасть Шупашкарта фанфурик сутакан автомат тупнине пӗлтернӗччӗ. Ку ыйтӑва ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви татса пама шантарнӑ. Эпӗ илтнӗ тӑрӑх, автомата тӗп тунӑ.
Анчах ҫак кунсенче Шупашкарта тепӗр фанфурикомат тупнӑ. Хальхинче ӑна Тимофей Кривов урамӗнче асӑрханӑ. Ӑна 6-мӗш ҫурт ҫывӑхӗнче вырнаҫтарнӑ.
Ахӑртнех, ӑна нумаях пулмасть лартнӑ. Ӗмӗрӗ кӗске пулнӑ унӑн. Утӑ уйӑхӗн 28-мӗшӗнче полици ӗҫченӗсем Шупашкар хула администрацийӗпе пӗрле организмшӑн сиенлӗ шӗвек сутакан фанфурикомата тӗп тунӑ.
Мӗнпе сиенлӗ-ха ҫак шӗвек? Вӑл сывлӑха хавшатать, пуҫ мимин ӗҫ-хӗлне пӑсать. Ӑна ӗҫсен ҫын пуҫне те ҫухатма пултарать.
Шупашкар хула администрацийӗ хӑш-пӗр аптекӑпа меморандум алӑ пуснӑ. Унпа килӗшӳллӗн, аптекӑсем «фанфурик» сутмаҫҫӗ.
Ҫав вӑхӑтрах Шупашкарта «фанфурик» сутакан банкомат лартнӑ. Настойка ӗҫме юратакан хаваслӑ ушкӑн ун умне пухӑнма ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ.
Темӗнле предприниматель ҫак банкомата Граждан урамӗнчи 48-мӗш ҫурт умне лартнӑ. Унӑн хӑтланӑвӗ ЧР Сывлӑх сыхлавӗн ӗҫченӗсене те питӗ тӗлӗнтернӗ. «Про Город» журналисчӗ кун пирки систериччен вӗсем кун пирки пачах пӗлмен.
Малтанах эрех ӗҫме юратакан ҫынсем банкоматпа мӗнле усӑ курмаллине ӑнкарман. Укҫа яма хӑнӑхнӑ халӗ, хаваспах «фанфурик» туянаҫҫӗ. Укҫана ятарлӑ шӑтӑка ярсан кӗленче аялалла ӳкет.
Министерство ку пулӑма айккинче хӑварманнине пӗлтернӗ. Чи малтанах вӗсен ҫакӑ интереслӗ: усламҫӑ автомата стена ҫине вырнаҫтармашкӑн мӗнле ирӗк илнӗ?
Чӑваш Енӗн Элтеперӗ ҫумӗнчи сусӑрсен ыйтӑвӗпе ӗҫлекен канаш ларӑва пухӑннӑ. Ӑна республикӑн ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Сергей Димитриев ертсе пынӑ.
Ларура «Доступная среда» (чӑв. Меллӗ вырӑн) федераци программи епле пурнӑҫланса пынине тишкернӗ. Ку ыйтупа маларах асӑннӑ министрӑн ҫумӗ Елена Сапаркина тухса калаҫнӑ. Тӳре-шара ку программа тӗллевӗпе паллаштарнӑ май вӑл 5 енпе пурнӑҫа кӗрсе пынине палӑртнӑ.
Лару пирки Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче хыпарланинчен республикӑра сусӑрсене кӗрсе тухма пандуссем, лифтсем, алӑпа тытӑнмаллисем тата ытти ҫавӑн йышшисем вырнаҫтарнине ӑнланма пулать. Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче чарӑнусене социаллӑ пӗлтерӗшлӗ объектсен ҫывӑхнерех вырнаҫтарма ӑнтӑлнине те пӗлтернӗ.
Ӗнер Хӗрлӗ Чутай районне «Министерство пуйӑсӗ» пырса ҫитнӗ. Пысӑк портфельлӗ ҫынсем, ӑнланнӑ тӑрӑх, пуйӑспа мар, урапасемпех ыпрса ҫитнӗ.
Акци ятне ҫавӑн пек панӑскере хутшӑннисен йышӗнче Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав, Культура, Ӗҫлев, Транспорт тата Ял хуҫалӑх министерствисенче тӑрӑшакан тӳре-шара пулнӑ. Пуҫлӑхсенчен ҫавӑн пекех Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов, Чӑвашпотребсоюз ертӳҫи Валерий Павлов тата вырӑнти район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, район администрацине ертсе пыракан Александр Башкиров пулнӑ. Вӗсем халӑхпа тӗлпулнӑ, вӗсен ыйтӑвӗсене хуравланӑ тесе ҫырнӑ Хӗрлӗ Чутай район администрацийӗн сайтӗнче.
Ҫынсемшӗн чи пахи — тӗрлӗ тухтӑр тӗрӗслени. «Министерство пуйӑсӗ» акцине ирттернӗ май хӗрлӗ чутайсене ача-пӑча кардиологӗ, невролог, гастроэнтеролог, уролог, акушер-гинеколог, онкомаммолог 8 сехет те 30 минутран пуҫласа 14 сехетчен тӗрӗсленӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти 40-мӗш ача пахчинче шӑпӑрлансем наркӑмӑшланни пирки республикпех калаҫрӗҫ. Халӗ учреждение юсамашкӑн хупнӑ, ачасем унта ҫӳремеҫҫӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 17-мӗшӗнче ача пахчинче 140 шӑпӑрлан пулнӑ. Тепӗр кунхине пульницӑна 16 ачана илсе ҫитернӗ. Аслӑ ҫын та тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Анчах чирлисен йышӗ ӳссех пынӑ. Пӗтӗмпе 85 ҫын тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Вӗсенчен 58-шӗ – ачасем, 27-шӗ аслӑ ӳсӗмрисем.
Роспотребнадзор малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, чӑх какайӗнчен пӗҫернӗ суфлере тата хӗрлӗ кӑшман салатӗнче микроб тупнӑ. Лабораторире 35 сальмонеллез тупса палӑртнӑ. Чашӑк-тирӗк ҫинче пыршӑлӑх патакне тупнӑ. Ку чашӑксене йӗркеллӗ ҫуманнине, апат-ҫимӗҫе тивӗҫлипе хатӗрлеменнине ҫирӗплетет.
Ку лару-тӑрӑва ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви сӑнасах тӑрать. Халӗ наркӑмӑшланнӑ ачасем хӑйсене йӗркеллӗ туйма тытӑннӑ.
Республика кунне Шупашкарта кӑна мар, пӗр-пӗр районта та йӗркелесси тахҫанах ырӑ йӑлана кӗчӗ. Кӑҫал вӑл Элӗк районӗнче пулчӗ.
Уява хатӗрленнӗ май элӗксем самай тӑрӑшнӑ. Ҫав шутра района пыракан ҫула ҫине тӑрса юсанине те палӑртмалла. Унта ҫав кун пулса курнисем пӗлтернӗ тӑрӑх, тӳре-шара, ҫав шутра Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та, вӑл тӑрӑха пырса ҫитнӗ ҫӗре асфальт хытса илеймен имӗш. Юрӗ, ку вӑл тем мар тейӗпӗр: чи пахи — ҫулӗ вырӑнтисем валли юлать.
Уявсенче тӗрлӗ объект хута ярасси пирки сӑмах пуҫартӑмӑр та, Республика кунӗнче Элӗк районӗнчи Йӑлкӑш ялӗнче фельдшерпа акушер пункчӗ те уҫнӑ. Ку пулӑма республикӑн Патшалӑх Канашӗн вице-спикерӗ Николай Малов пысӑка хурса хакланӑ май ФАП ял ҫыннисемшӗн тивӗҫлӗ парне тесе палӑртнӑ.
Шӑла ҫирӗплетме услам ҫу пулӑшать. Куллен тасатса тӑнипе, тухӑр патне кайса тӗрӗслеттерсе тӑнипе пӗрлех куллен мӗн ҫини те сывлӑха витӗм кӳрет. Сиен кӳрекен апат-ҫимӗҫ те пур. Шӑлшӑн сахӑр песукӗ тата сахӑр песукӗллӗ, йӳҫӗ ҫимӗҫ, газлӑ тата спортсменсем ӗҫекен шыв сиен кӳрет.
Тухтӑрсем шӑлшӑн усӑллӑ тесе пилӗк ҫимӗҫ пирки калаҫҫӗ: кунта ыхра, гвоздика, куркума, симӗс чей тата услам ҫу кӗрет.
Юлашкинчен каланине маларах чӗрешӗн тата юн тымарӗсемшӗн сиенлӗ тесе шухӑшланӑ. Халӗ вара ӑсчахсем услам ҫу усси пирки калаҫма тытӑннӑ. Вӑл организмшӑн пӗтӗмӗшле лайӑх. Унсӑр пуҫне шӑла та ҫирӗплетет. Ҫак ҫимӗҫре тутлӑхлӑ япаласем нумай, A, D, E, K2 ҫура ирӗлекен витаминсем пур. Кунта курӑкпа тӑрантарнӑ ӗне сӗтӗнчен туни пирки каланине палӑртмалла. Услам ҫура кальци тата линолевӑй кислота пур. Ҫимӗҫе кирек епле апата та хушма юрать, анчах ӑна ытлашши ирӗлтерсе ямалла мар.
Шупашкарти Гладков урамӗнче вырнаҫнӑ Республикӑри ача-пӑча пульници умӗнче Станислав Николаев ача-пӑча хирургне халалласа ӗнер бронза палӑк уҫнӑ.
Станислав Николаев тухтӑр ача-пӑча хирургинче тарӑн йӗр хӑварнӑ. Вӑл 1950 ҫулта Шупашкар районӗнчи Анаткас Тӑрӑн ялӗнче ҫуралнӑ. Хусанти медицина институтӗнчи педиатри факультетӗнчен вӗренсе тухнӑ. Пӗр вӑхӑт вӑл Республикӑри клиника пульницинче хирурги уйрӑмне ертсе пынӑ, Республикӑри ача-пӑча пульницинчи пӗрремӗш хирурги уйрӑмӗн заведующийӗнче ӗҫленӗ.
Станислав Николаевӑн ывӑлӗ Николай Николаев та халӗ — республикӑри паллӑ хирург тата Чӑваш Енӗн Патшалӑх канашӗн депутачӗ. Вӑл Федерацин ортопедипе травматологи центрӗ уҫӑлнӑранпах унта тӗп врачра тӑрӑшать.
Итали нейрохирургӗ Серджио Канаверо ҫитес ҫулхи Сурхури тӗлӗнче Раҫҫей программисчӗсенчен пӗрин пуҫне ылмаштарса лартасшӑн.
Тӗнчере халиччен туман операцие пурнӑҫлас ҫак ҫутӑ ӗмӗт мӗнпе вӗҫленессине калама хӗн. Чӑваш халӑх сайчӗ кун пирки пуҫласа пӗлтернӗ чух Италири клиникӑсенчен пӗринче ӗҫленӗ хирург 30 ҫулти Валерий Спиридонова урӑх пуҫ лартса парасшӑннине, каччӑ хӑй кун пирки унран скайп урлӑ ыйтнине асӑннӑччӗ-ха. Аса илтеретпӗр, донор пуҫа клиника вилӗмӗ тӳссе ирттернӗ ҫынӑнне е вӗлермелле айӑпланӑ ҫынӑнне касса илмелле теҫҫӗ.
Хирург ҫӗҫҫи айне пуҫ кастарма выртма хатӗр каччӑ ҫурӑм амиорофийӗ текен усал чирпе мӗн пӗчӗкрен аптӑрать иккен. Тӗлӗнмелле операцие нейрохирург Германире ирттерессине пӗлтернӗ. Пуҫ вырӑнне пуҫ лартасси 36 сехет таран тӑсӑлмалла.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пӗр ача пахчинче шӑпӑрлансем наркӑмӑшланнӑ. Вӗсене пульницӑна илсе ҫитернӗ.
Ачасемпе пӗрле аслӑ ӳсӗмри пӗр ҫын та лекнӗ. Пӗтӗмпе 13 ача наркӑмӑшланнӑ. Ку 40-мӗш ача пахчинчи пӗр корпусра пулнӑ.
Ача пахинче ун чухне 147 шӑпӑрлан пулнӑ. Эрнекун, канмалли кунсенче пульницӑна наркӑмӑшланнӑ ачасене илсе килме тытӑннӑ. Халӗ вӗсен пурнӑҫӗ хӑрушлӑхра мар. Ку лару-тӑрӑва ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Алла Самойлова сӑнаса тӑрать.
Халӗ ача пахчине хупнӑ. Унта следовательсем ӗҫлеҫҫӗ. Ачасем килте лараҫҫӗ. Хӑшӗ-пӗрине урӑх ача пахчине ӑсатнӑ.
+9.3 °C