Юпа уйӑхӗн 29-мӗшӗ Инсультпа кӗрешмелли пӗтӗм тӗнчери кун шутланать. 2006 ҫулта календаре кӗртнӗ ҫав кун республикӑри пульницӑсенче профилактика кунӗсем иртмелле.

Васкавлӑ пулӑшу пульницинче 8 сехетрен 12-ччен «хӗрӳ лини» йӗркеленӗ. 41-04-17 номерпе шӑнкӑравласа вӑл е ку ыйтӑва уҫӑмлатма май килӗ. Унпа паян шӑнкӑравлама пулать. Юпан 29-мӗшӗнче Уҫӑ алӑксен кунӗ иртмелле. Ҫынсене унти тухтӑрсем йышӑнӗҫ.

Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницинчи Сывлӑх центрӗнче юпан 27, 28, 29-мӗшӗсенче чире палӑртма скрининг-диагностика ирттереҫҫӗ. Унта кирек кама та йышӑнасса шантараҫҫӗ.

Юпан 28-мӗшӗнче тухтӑрсем МТВ-центра ҫитсе 12 сехетрен пуҫласа 14 сехетчен скрининг-диагностика тата грипран вакцинаци ирттерӗҫ.

Чӑваш Енре 50 ытла ҫын норовируспа чирленӗ. Ку – кӑҫалхи 9 уйӑхри кӑтарту. Тухтӑрсем сывлӑх тӗлӗшпе тимлӗрех пулма ыйтаҫҫӗ.

Ку вирус Чӑваш Енре 2011 ҫултах палӑрнӑ. Кӑҫал Шупашкарта пурӑнакан 45 ҫын уна чирленӗ. Патӑрьел районӗнче – 6 тӗслӗх. Тухтӑрсем асӑрхаттараҫҫӗ: норовирус ерет. Вӑл – пыршӑлӑх инфекцийӗ. Пӗрремӗш хутчен ӑна АПШри Норволк хулинче 1972 ҫулта тупса палӑртнӑ.

Юлашки ҫулсенче Раҫҫейре ку вируспа ҫынсем ытларах аптӑраҫҫӗ. Вӑл ҫуман пахча ҫимӗҫ, улма-ҫырла, чашӑк-тирӗк урлӑ ерет. Пӗр-пӗрне алӑ тытсан та вӑл организма лекет. Кун пек чухне кӑмӑл пӑтранать, хӑстарать, вар витти пуҫланать, ӳт температури ӳсет.

Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫри васкавлӑ пулӑшура ӗҫлекен хӗрарӑмсем чирлисем патне кайма кӗтсе ларнӑ вӑхӑтра авкаланса та хуҫакаланса ташланине, ҫав видео халӑх тетелне лекнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Кӗтмен-туман ҫӗртен аптӑраса ӳкнисене хӑвӑрттӑн пулӑшма хатӗр профессие суйланӑскерсене шансон шӑрантаракан Катерина Голицынан «Какая дама пропадает» юрри килӗшнӗ.

Черчен чунлӑ хӗрарӑмсене унта чуна тивмелле сӑмахсем пур: «Красива, умна, но только одна, одна на свете. Свободная, как птица. Себе-то цену знаю. У всех на виду, по жизни иду, но пропадаю. А целый мир еще не знает, какая дама пропадает!». Чӑвашла каласан, хӗрарӑмӗ хитре, ӑслӑ тет, анчах пӗччен. Хӑй тата кайӑк пекех ирӗклӗ. Пӗтӗм ҫын умӗнче тӗнче тӑрӑх утса пынӑ чухнех пӗтетӗп тет.

Ҫак сӑмахсен тарӑн пӗлтерӗшне ӑнланса илейменнисене юрӑҫ: «Оглянитесь вокруг, и поймете вы вдруг, что я — одна такая!» — тесе калать. Тепӗр майлӑ каласан, суккӑр арҫынсене ҫаврӑнса пӑхма ыйтать. Лешсем, хайхи тӑнкӑр-тӑнкӑр этемккесем, мӗн тери чаплӑ хӗрарӑм пӗтнине пӗлмеҫҫӗ те курӑнать.

Малалла...

Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫри васкавлӑ пулӑшура ӗҫлекен хӗрарӑмсем Катерина Галицына юррипе авкаланса ташланӑ. Видео халӑх тетелне лекнӗ. Ӗҫ тумтирӗпе пулнӑран тухтӑрсем службӑра пулнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Ҫынсене васкавлӑ пулӑшма хатӗр тухтӑрсенчен пӗри, ҫӳллӗ кӗлӗллӗ хитре пушмак тӑхӑнни, самай хуҫкаланать. Тепӗр ӗҫтешӗ те унпа ташлать. Виҫҫӗмӗшӗ видео ӳкерет. Хӑйсен ташшине пысӑка хурса хакланӑ май видеона курсан пурте тӳнсе кайӗҫ тесе калаҫҫӗ. Видео ӳкеренни: «Секси-хырӑмӑрсене кӑтартӑр», — тесе сӗннӗрен тухтӑрсенчен пӗри тумтирне ҫӗклесе хырӑмне кӑштах кӑтартса илет. Видеоролик вӗҫӗнче хӗрарӑмсем: «Секси скорой помощи, кугесинская подстанция!» (чӑв. Васкавлӑ пулӑшу сексийӗ, Кӳкеҫ подстанцийӗ!) — тени илтӗнет.

Нумаях пулмасть Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев сывлӑхшӑн уйрӑмах пӗлтерӗшлӗ эмелсемпе тивӗҫтерессине епле йӗркеленипе тата хаксемпе паллашнӑ. Ҫак тӗллевпе вӑл «Фармаци» патшалӑхӑн унитарлӑ предприятийӗн 6-мӗш аптекинче пулнӑ.

Аптека тӗрлӗ препаратпа пуянни палӑрнӑ. Курупкисем пӗри тепринчен чипер. Пӗр чиртенех сиплекен эмел хакӗ ӑна кам туса кӑларнине кура уйрӑлса тӑрать. Хамӑр ҫӗршывра кӑларнисем ют ҫӗртен кӳрсе килнисенчен йӳнӗрех пулин те теприсем хаклинех туянма ӑнтӑлаҫҫӗ иккен. Кун пирки Элтепере аптекӑра ӗҫлекен пӗлтернӗ.

Республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗ Алла Самойлова ӗнентернӗ тӑрӑх, вӗсен пахалӑхӗ пӗрешкел, анчах кашни препарат тӗрлӗ ҫынна тӗрлӗ витӗм кӳме пултарать. Министр хӑй хамӑр ҫӗршывра туса кӑларнине илес шухӑшлӑ.

Чӑваш Енри Хӗрарӑмсен канашӗ РФ Президенчӗн Владимир Путинӑн хушӑвӗпе ирттерекен конкурсра ҫӗнтернӗ. Вӗсем 2,2 миллион тенке тивӗҫнӗ.

Кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут иртнӗ конкурс ҫӗнтерӳҫи юпан 18-мӗшӗнче паллӑ пулнӑ. Канашӑн усал шыҫӑпа кӗрешекен юхӑмӗ 2,2 миллион тенке тивӗҫнӗ.

Организаци усал шыҫӑпа чирлекен хӗрарӑмсене пулӑшать. Хӗрарӑмсен канашӗ ятарлӑ сайтсенче тӑванӗсем валли вӗренӳ программисене хатӗрлет.

Конкурсра тивӗҫнӗ укҫа-тенке чирлӗ хӗрарӑмсене чирленӗ вӑхӑтра тата хыҫҫӑн психологи тӗлӗшӗнчен пулӑшмалли проекта пурнӑҫа кӗртнӗ ҫӗрте тӑкаклӗҫ.

Ҫак уйӑхра Чӑваш Енре кӑкӑр ракӗпе кӗрешмелли уйӑхлӑх иртет. Ӑна юпа уйӑхӗнче ҫулсерен ирттерессине Сывлӑх сыхлавӗн пӗтӗм тӗнчери организацийӗ йӗркеленӗ.

Кӑкӑр шыҫҫине пула сахал мар хӗрарӑм куҫне хупнине кура мероприятин тӗллевӗ шутӗнче чире вӑхӑтра палӑртасси те. Этемлӗхӗн черчен ҫуррийӗ кӑкӑр шыҫҫипе, ытти онкологи чирӗпе танлаштарсан, ытларах аптӑрать. Пирӗн республикӑра ку амакпа ҫулсерен 400-е яхӑн хӗрарӑм чирлет. Кунтан та хӑрушӑраххи — чирлекенсен йышӗ ҫулсерен ӳссе пыни.

Республикӑри онкологи диспансерӗнче уйӑхӗпех тӗрлӗ мероприяти иртмелле. Паян унта ятарлӑ конференци ӗҫлӗ. Юпан 17-мӗшӗнче 13 сехетре пациентсен шкулне йыхравлаҫҫӗ. Кӑкӑр валли туса кӑларакан хальхи вӑхӑтри протезсем, аялтан тӑхӑнмалли ҫипуҫпа паллаштарӗҫ. Юпан 28-мӗшӗнче 13 сехетре кӑкӑр шыҫҫине епле уйӑрмаллине вӗрентӗҫ. Тепӗр кунхине, 8 сехетрен пуҫласа 13 сехетчен, Уҫӑ алӑксен кунне йӗркелӗҫ.

Хӗле хирӗҫ гриппа чирлекенсен йышӗ ӳссе пырать. Хальлӗхе тухтӑрсем чан ҫапмаҫҫӗ пулин те сисчӗвленмелли сӑлтав пур. Республикӑра 7 пин ытла ҫын чирленӗ. Ытти ҫулпа танлаштарсан, кӑтарту пысӑкрах.

Иртнӗ эрнери кӑтартупа танлаштарсан вара хисеп чакнӑ — 5,4 процент сахалрах. Ытларах Шупашкарта тата Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакансем чирлеҫҫӗ. 17 ҫул тултарман ачасем сахал мар: чирлисен 72,5 проценчӗ.

Лабораторире 9 ҫынна тӗрӗсленӗ. Вӗсенчен 3-шӗн — парагрипп вирусӗ, пӗрин — аденовирус.

Чирлес мар тесен тухтӑрсен сӗнӗвӗсене шута илмелле. Сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнмалла, урамра уҫӑлса ҫӳремелле. Ҫын кӗпӗрленекен вырӑнтан пӑрӑнма тӑрӑшмалла. Хамӑра хамӑр упрамаллах…

Чӑваш Ене 23,5 миллион тенкӗ килӗ. Ку укҫа халӑха эмелпе тивӗҫтермешкӗн кайӗ.

Укҫа-тенке сусӑрсене эмелпе, сиплӗ апат-ҫимӗҫпе тата ыттипе тивӗҫтермешкӗн уйӑраҫҫӗ. Раҫҫейре пӗтӗмпе ку тӗллевпе хыснаран 3,8 миллиард тенкӗ уйӑрнӑ. Ку хушӑва Дмитрий Медведев премьер-министр алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Укҫа-тенке регионсен хушшинче пайлӗҫ.

Чӗмпӗр облаҫне — 28,4, Тутарстана — 114,2, Чулхула облаҫне 57,1, Мӑкшӑ Республикине — 14,3, Мари Республикине 11,3 миллион тенкӗ уйӑрса панӑ.

Сӑмах май, Чӑваш Енре 85,4 пин сусӑр ҫын пурӑнать. Вӗсенчен 26,5 пинӗшӗ эмел илмешкӗн ҫӑмӑллӑхсене тивӗҫӗ.

Юпа уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Психика сывлӑхӗн пӗтӗм тӗнчери кунӗ пулӗ. Ҫавна халалласа республикӑра паян тӗрлӗ мероприяти ирттернӗ. Вӗсенчен пӗрине И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн тӗп корпусӗ тӗлӗнче йӗркеленӗ.

«Психологический десант: время избавиться от стресса» (чӑв. Психологи десанчӗ: стресран хӑтӑлма вӑхӑт) ятлӑ акци 11 сехет те 30 минутран пуҫласа 13 сехетчен тӑсӑлнӑ. Ун вӑхӑтӗнче кирек кам та кӑмӑл-туйӑма еплине, астуса юласлӑха тата ыттине тӗрӗслеттерме пултарнӑ.

Медицина психологӗ пур сывлӑх сыхлав учрежденийӗсенче паян ирхи 10 сехетрен 13 сехетчен психика сывлӑхне ҫирӗплетмелли тренингсем йӗркеленӗ. Унта пациентсем кӑна мар, тухтӑрсем те хутшӑннӑ.

Ыран 10 сехетрен пуҫласа 12 сехетчен Республикӑри психиатри пульницин диспансери уйрӑмӗсенче Уҫӑ алӑксен кунӗ иртмелле.