Валем Ахун (Валентин Осипович Максимов) (1930-2007) – чӑваш поэчӗ, писателӗ, куҫаруҫи, фольклорисчӗ, СССР писательсен союзӗн пайташӗ, Митта Ваҫлейӗн премийӗн лауреачӗ. Вӑл ҫуралнӑранпа

паян, авӑн уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, 90 ҫул ҫитнӗ. Вӑл Тутарстанри Пӑва районӗнчи Кипеккассинче ҫуралнӑ.

В. Ахун И.Я. Яковлев Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче (халӗ – уриверситечӗ) вӗреннӗ. 1956 ҫулта ӑна хастар ялкор тесе Пӑвари район хаҫатне ӗҫе илнӗ. Кайран вӑл Елчӗкри район хаҫатӗнче, «Вузовец» хаҫатӑн яваплӑ секретарӗнче, «Трактор» хаҫатра секретарьте, «Пионер сасси» хаҫатра пай пуҫлӑхӗнче, Чӑваш кӗнеке издательствинче аслӑ редакторта ӗҫленӗ.

Литература ӗҫӗпе Валем Ахун иртнӗ ӗмӗрӗн 50-мӗш ҫулӗсен пуҫламӑшӗнче аппаланма пуҫланӑ: очерксем, калавсем тата сӑвӑсем ҫырнӑ, чӑваш халӑхӗн сӑмахлӑхне пухнӑ. Вырӑс, беларуҫ, азербайджан, тутар, турккӑ тата ытти чӗлхерен чӑвашла куҫарнӑ.

Валем Ахунӑн тӗп кӗнекисен шутӗнче ҫаксем: «Ҫула тухатӑп эп ирех... », «Урхамахӑм чӗнет инҫете», «Чӗвӗл-чӗвӗл чӗкеҫӗм», «Хӑтлӑ ҫурт», «Хӳкле кӗвви», «Шурӑ акӑш» тата ыттисем.

Степан Лашман (Авксентьев) прозаик, драматург, куҫаруҫӑ ҫуралнӑранпа паян, ҫурла уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, 125 ҫул ҫитрӗ.

Вӑл 1895 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Шӑмӑршӑ районӗнчи Патирек ялӗнче ҫуралнӑ. 1986 ҫулхи чӳкӗн 28-мӗшӗнче Шупашкарта ҫӗре кӗнӗ. Степан Лашман Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче тата унти строительство земство шкулӗнче вӗреннӗ. Чӗмпӗртр ҫутӗҫ комиссиариатӗнче инструктор, «Ҫӗнӗ пурнӑҫ» хаҫат редакторӗ, Шупашкарти «Канаш» хаҫат, «Тӑван Атӑл» журналсенче тӑрӑшнӑ, ТАСС корреспонденчӗ пулнӑ. Чӑваш радиовне йӗркелекенӗсенчен пӗри. Учитель пулса та ӗҫленӗ вӑл. Сӑвӑсем, пьесӑсем, калавсем ҫырнӑ. Унӑн 15 ытла кӗнеке пичетленнӗ.

Степан Лашман. nasledie.nbchr.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Ҫурла уйӑхӗ сумлӑ ҫынсен юбилейӗсемпе пуян. Вӗсем хушшинче халӗ пурӑнаканнисем те, пирӗнтен уйрӑлнисем те пур. Кун пирки Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен правленийӗн ертӳҫи Лидия Филиппова писательсен мессенджерсенчен пӗринчи ушкӑнӗнче аса илтернӗ.

Сӑмахран, Борис Чиндыков ҫыравҫӑ, сӑвӑҫ, драматург тата куҫаруҫӑ ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Геннадий Дегтярёв чӗлхеҫӗ ҫурла уйӑхӗн 2-мӗшӗнче 60 ҫул тултарнӑ. Геннадий Атрашкин ҫыравҫӑ ҫурлан 9-мӗшӗнче 60 ҫул, Александр Ильин сӑвӑҫ ҫурлан 16-мӗшӗнче 75 ҫул, Левтина Марье ҫыравҫӑ ҫурлан 22-мӗшӗнче 75 ҫул, Петӗр Яккусен сӑвӑҫ тата чӗлхеҫӗ ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче 70 ҫул тултарӗҫ.

Степан Лашман чӑваш ҫыравҫи, сӑвӑҫи, драматургӗ ҫуралнӑранпа ыран, ҫурла уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, 125 ҫул ҫитӗ. Василий Андреев (01.08.1960-05.05.2002) чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ ҫуралнӑранпа ҫурлан 1-мӗшӗнче 60 ҫул пулнӑ.

Шупашкарта Хветӗр Уяра халалланӑ урам пур-и? Пулӗ, анчах вӑл урӑхларах янӑрать: Федор Уяр.

ЧР Профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлӗхӗ урам ятне «Хведер Уяр урамӗ» тесе пама ыйтнӑ, ҫак ӗҫе хӑвӑртлатма сӗннӗ. Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 75 ҫул ҫитнине халалланӑ ҫулталӑкра ҫак ӗҫе туса ӗлкӗресшӗн.

Хветӗр Уяр урамӗ «Байконур» микрорайонта пулӗ ахӑртнех. Е ҫак ята «Хӗвеллӗ» микрорайонти, Ҫурҫӗр поселокӗнчи пӗр урама парӗҫ.

Ҫавӑн пекех ятсен резервне Аркадий Айдака, Валерий Емдюкова кӗртнӗ. Шупашкарта Чӑваш автономийӗ 100 ҫул тултарнӑ ятпа хисепленекен проспект та пулма пултарӗ.

Чӑваш кӗнеке издательствинче ҫамрӑк авторсен хайлавӗсен «Пирӗшти патне янӑ ҫыру» кӗнеки пичетленнӗ. Ҫӗнӗ кӑларӑма вӑтам ҫулсенчи шкул ачисем валли хатӗрленӗ. Кӗнекене пухса хатӗрлекенӗ – Ольга Васильева, редакторӗ – Ольга Федорова, художникӗ – Ирина Калентьева.

Ҫӗнӗ кӗнекене 11 авторӑн: Нина Царыгинан, Екатерина Кошелеван, Ольга Австрийскаян, Инесса Шашкинан, Анастасия Владимирован, Валентина Селенинан, Ирина Кошкинан, Мальвина Петрован, Анастасия Данилован, Екатерина Устинован, Олеся Михайлован — калавӗсем, юмахӗсем тата халапӗсем кӗнӗ.

Хайлавсенчен чылайӑшӗ республика шайӗнче иртнӗ тӗрлӗ конкурсра ҫӗнтернӗ. Сӑмахран, «Букварьтен – илемлӗ литературӑна ҫити», «Ҫӗнӗ ятсем уҫатпӑр», «Ҫӗнӗ хум» ятлисенче.

Илпек Микулайӗ. enc.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗ ҫыравҫӑсен вил тӑприсене йӗркене кӗртӗ. Кун пирки пӗрлешӗвӗн правленийӗн ертӳҫи Лидия Филиппова мессенджерсенчен пӗринчи ҫыравҫӑсен ушкӑнӗнче пӗлтернӗ.

Ӳрӗк калем ӑстисем хальлӗхе сакӑр ҫын тупӑннӑ. Вӗсем утӑ уйӑхӗн 8-мӗшӗнче 10 сехетре Шупашкарти Богдан Хмельницкий урамӗнчи 1-мӗш ҫӑва ҫинче пуҫтарӑнӗҫ. Кӑмӑл пуррисене Петӗр Хусанкай вил тӑпри патӗнче кӗтеҫҫӗ.

Лидия Филиппова хыпарланӑ тӑрӑх, Шупашкар хула администрацийӗн ертӳҫисем чӑваш ҫыравҫисен (Шелепин, Иван Мучин, Ивникӑн, Тӑхтин тата ыттисен те) вил тӑприсене тирпейлесе тасатма ирӗк панӑ. Ӗҫ хатӗрсемпе «Хулари ритуаллӑ пулӑшу» акционерсен обществи тивӗҫтерӗ. «Пирӗнтен – перчатке, ӗҫлеме тухни тата ӗҫлес килни», – тесе ҫырнӑ Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен правленийӗн ертӳҫи.

gatd.archives21.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен правленийӗн ертӳҫи Лидия Филиппова калем ӑстисен мессенджерсенчен пӗринчи ушкӑнӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Чӑваш автономи облаҫне туса хунӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ май» юбилей медалӗпе ҫыравҫӑсене те чыслама йышӑннӑ. Республика ертӳҫин тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев хушӑвӗ ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнчех тухнӑ-ха. Хыпара халь тин пӗлтернӗшӗн тем мар тесе шухӑшлатпӑр, мӗншӗн тесен юбилей медалӗпе наградӑланин пӗлтерӗшӗ вӑхӑт иртнӗ тесе сумне чакармасть.

Юбилей медальне ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнчи хушупа тивӗҫнисен ретӗнче ҫаксем: Денис Гордеев, Анатолий Кибеч, Алексей Леонтьев,  Ева Лисина,  Петр Маркин, Виталий Родионов, Раиса Сарби, Юрий Семенов (Сементер), Светлана Смирнова (Азамат).

Ҫемье, юрату тата шанчӑклӑх кунӗ умӗн Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗ «Писательские семьи Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енри ҫыравҫӑсен ҫемйисем) акци ирттерет.

Вулавӑшра пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗр ҫемьере темиҫе ҫын ҫыравҫӑ тӗл пулакан тӗслӗхсем сахал мар. Чӑваш литературинче Яков тата Мария Ухсай, Леонид Агаков тата Александра Лазарева, Иоаким Максимов-Кошкинский тата Тани Юн, Юхма Мишши тата Роза Шевлепи, Валерий тата Ольга Туркайсем, Олег тата Римма Прокопьевсем тата ыттисем пур.

Утӑ уйӑхӗн 4-8-мӗшӗсенче «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи «Интересно о чувашском» (чӑв. Чӑвашсемпе ҫыхӑннӑ кӑсӑклӑх) тата «Национальная библиотека Чувашской Республики» (чӑв. Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗ) страницӑсенче ҫыравҫӑсен ҫемйисемпе паллаштаракан постсем вырнаҫтарӗҫ. Акци вӑхӑтӗнче «Семейный портрет. Ольга и Валерий Тургай» (чӑв. Ҫемье портречӗ. Ольга тата Валерий Туркай) онлайн-тӗпел иртмелле. Ӑна утӑ уйӑхӗн 8-мӗшӗнче 10 сехетре Наци вулавӑшӗн «Ютубри» каналӗнче кӑтартӗҫ.

Утӑ уйӑхӗн 9-мӗшӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче Ольга Любимова художникӑн графика ӗҫӗсен куравӗ уҫӑлӗ. «Линия пера» (чӑв. Калем йӗрӗ) куравра художник тӗрлӗ авторӑн, ҫав шутра поэтсемпе писательсен, ӗҫӗсене хӑйӗн графикипе пуянлатнӑ. Альбина Любимова Наапет Кучак, Раиса Сарби, Альбина Юрату, Алла Медведева, Алман Тимофеев, Сабир Рустамханлы, Нина Абрамова, Ольга Любимова, Дмирий Вонави, Александр Артемьев, Константин Иванов, Зоя Сывлӑмпи, Рита Арти, Лариса Цингвинцева, Виктор Чугаров, Артем Геб, Геннадий Айги, Людмила Николаева тата ытти авторпа ӗҫленӗ. Курава художник хӑйӗн тӗрлӗ вӑхӑтри 30-а яхӑн ӗҫне тӑратӗ.

«Ачисем патне ҫитрӗ тет амӑшӗн чунӗ,

Итлесе тӑчӗ тет пӗр кана алӑкран.

Куҫҫульпех йӗрсе ячӗ тет амӑшӗн чунӗ

Хваттерте ун чӗлхи, ун сӑмахӗ ҫукран».

Ку йӗркесем — Юрий Сементерӗн «Амӑшӗн чунӗ» сӑввинчен. Ӑна тата ыттисене те вуларӗҫ паян Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗ чӑваш халӑх поэчӗн «Ҫӗнтерӳ кунӗпе» кӗнекин хӑтлавне онлайн-мелпе ирттернӗ май.

Юрий Сементер калеме паян та алӑран яман. Вӑл Чӑваш кӗнеке издательствипе туслӑ ҫыхӑну тытать. Тӗрлӗ халӑх хайлавӗсене чӑвашла куҫарать. Сӑмах май каласан, вӑл «День Победы» юрра чӑвашла куҫарнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Юрий Сементерпе йӗркеленӗ паянхи калаҫӑва тӗнче тетелӗнче пӑхакансем хушшинче юратнӑ поэт кам тесе ыйтакан та тупӑнчӗ. Халӑх поэчӗ чӑваш поэчӗсене: Константин Иванова, Ҫеҫпӗл Мишшине, Петӗр Хусанкая, Яков Ухсая — килӗштернине пӗлтерчӗ.

Кӗнеке хӑтлавне Чӑваш Енри профессионал писательсен союзӗн ертӳҫи Лидия Филиппова, Чӑваш кӗнеке издательствин редакторӗ Галина Матвеева, Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗн ӗҫченӗ Ольга Тимофеева хушӑнчӗҫ