Аслӑ Елчӗк масарне тирпейлеҫҫӗ

Авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен тытӑнса Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗк ял тӑрӑхӗнче тавралӑха тасатассипе уйӑхлӑх ирттерессине пӗлтернӗ. «Кӗркунне пуҫтарса хӑварсан ҫуркунне ҫӑмӑлтарах пулӗ», — теҫҫӗ вӑл тӑрӑхрисем.

Ӗнер аслӑ елчӗксем тавралӑха тирпейлеме тухнӑ. Унта вырӑнти ял тӑрӑхӗнче ӗҫлекенсем, культурӑра тӑрӑшакансем хутшӑннӑ. Вӗсем ҫӑва территорине пуҫтарнӑ. Шалтине кӑна мар, тулаш енчен те. Йӗри-тавралли ҫӳп-ҫапа пухса вӗсем тиесе кайнӑ. Ляпун вӑрманне такамсем йӑлари хытӑ каяша пырса тӑкнине пуҫтарса тасатнӑ.

Сӑнсем (6)

«Чӑваш вӑрманне» пуҫтарӑннӑ ачасем

Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнчи канмалли кунсенче Кайӑксене сӑнамалли пӗтӗм тӗнчери кунсем иртнӗ. Акцие ҫынсем яланах йышлӑ хутшӑнаҫҫӗ-мӗн. Халиччен ҫунатлӑ туссемпе кӑсӑкланманнисем те ҫав вӑхӑтра кайӑксене хаваспах сӑнаҫҫӗ, вӗсен хисепне ҫырса пыраҫҫӗ.

Шӑмӑршӑ районӗнчи ачасен «Экоҫутӑ» экологи пӗрлешӗвӗ те акцие хутшӑннӑ. Вӗсен пуҫарӑвне вырӑнти «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗ кӑмӑлтан йышӑннӑ. Бинокль тата фотоаппарат илсе ачасем шырава тухса кайнӑ.

Кайӑксене сӑнама 25 ача хутшӑннӑ. Аслисем ертсе пынипе вӗсем вӑрмана каякан ҫул ҫинче тата вӑрман хӗрринче вырнаҫнӑ. Миҫе кайӑк курнине вӗсем шутласа ҫырса пынӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти йывӑҫ кӳлепесенчен пӗри

Кӗҫнерникун Ҫӗнӗ Шупашкарти Тӗкӗрҫ (Ельниковски) текен катара экологи сукмакӗ уҫӑлнӑ. Анчах ӑна хальлӗхе официаллӑ лару-тӑрура уҫман иккен-ха.

Хӑйне евӗр пулӑма, тунтикун, юпан 6-мӗшӗнче, палӑртӗҫ. Экологи ҫулне ҫума Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийнче тӑрӑшакан тӳре-шара тата Шупашкарти ГЭСра тар тӑкакансем ҫитмелле-мӗн.

Йывӑҫран тунӑ кӳлепесем катана уҫӑлма пырса ҫӳрекенсене хӑйсен илемӗпе савӑнтарӗҫ. Хайхисем пӗтӗмпе вуннӑ ытла. Вӗсене бензинпа ӗҫлекен пӑчкӑпа касса кӑларса хатӗрленӗ. Хӑйсен ҫакӑн пек пултарулӑхне кӑтартма тӗчен тӗрлӗ кӗтесӗнчи (ҫапла каласан та юрать, мӗншӗн тесен хамӑр ҫӗршыврисем кӑна мар, ютран килнисем те пур) ӑстасем пухӑннӑ. Ҫавсем хушшинче — Украинӑри, Белоруҫ Республикинчи, Германинчи, Казахстанри маттурсем. Вӗсем ӑсталанӑ та ҫакӑн пек илеме.

Сӑнсем (4)

Хальхи вӑхӑтра йывӑҫ-тӗм лартма ҫанталӑкӗ те лайӑх тӑрать. Кашни ҫыннӑн хӑйӗн пурнӑҫӗнче пӗрер йывӑҫ та пулин лартмаллах тесе шухӑшлакансем алал кӗреҫе тытма ӳркенмеҫҫех.

Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар ялӗнчи информаципе культура центрӗнче ӗҫлекенсем йывӑҫ лартма тухнӑ. Хӑйсем кӑна мар-ха. Вырсарни шкулӗнче вӗренекен ачасемпе пӗрле. Хӗрачасемпе арҫын ачасемпе Алексей пачӑшкӑ та ҫуммӑн тӑрса ӗҫленӗ. Аслисем шӑтӑк туса пынӑ, ачасем — лартса тата шӑварса. Пӗтӗмпе 40-е яхӑн хурӑн хунавӗ лартнӑ.

Сӑнсем (18)

Пӗрисем вараланӑ хыҫҫӑн теприсене тирпейлесе ҫӳресси кӑмӑллах мар та, анчах нимӗн те тӑваймӑн. «Симӗс хула» обществӑлла экологи организацийӗ ҫавӑн пек ырӑ ӗҫ пурнӑҫлать те. Авӑнӑн 30-мӗшӗнче вӑл «Пӗчӗк юханшывсен таса пуласлӑхӗ» проекта пурнӑҫласа «Ҫырансене хӳтӗлетпӗр» акци ирттерет.

Ҫав кун хастарсем Шупашкарти Трусиха тата Кӑкшӑм юханшыв ҫыранӗсене тирпейлӗҫ. Акцие кӑмӑл пуррисене пурне те йыхравлаҫҫӗ. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ: 8-927-867-61-38 е alekseev-fedor@mail.ru электрон почтӑпа ҫырса яма юрать.

Екатерина Кныш тунӑ сӑн

Вырсарникун, авӑнӑн 21-мӗшӗнче Екатерина ҫемйипе мари вӑрманне кӑмпа пуҫтарма кайнӑ. Темиҫе сехетрен вӗсем ҫуннӑ шӑршӑ туйнӑ. 8-ти Андрей ҫулӑм тухнине асӑрханӑ.

Ҫав кун ҫанталӑк ӑшӑ тӑнӑ. Ывӑлӗ пушар пирки пӗлтерсен аслисем ӑна сӳнтерме тытӑннӑ. Машинӑран 2 литр шыв, ҫулӑм сӳнтермелли хатӗр илсе килнӗ. Пушара икӗ сехете яхӑн сӳнтернӗ. Ҫак ӗҫе 4-ри Ксюша та хутшӑннӑ.

Пушара сӳнтерсен те вӗсем ҫаврӑнса утман. Вӗсем Таир кӳлӗ патне кайнӑ, шыв илсе килнӗ. Пушар тухнӑ вырӑна каллех таврӑннӑ. Ҫулӑм тӗппипех сӳннине ӗненсен ҫеҫ вӗсем киле кайнӑ.

Ҫав кун ҫемье карҫынкка тулли кӑмпа татнӑ кӑна мар, вӑрмана пушартан та хӑтарнӑ.

Чӑваш Енре экологи уйӑхӗ малалла пырать. Иртнӗ канмалли кунсенче хулара пурӑнакансем парксене тасатма тухнӑ. Мӗн тӗлӗнмелли, ҫынсем хӑйсем хыҫҫӑн ҫӳп-ҫап сахал мар хӑвараҫҫӗ. Трактор тӑвакансен культура керменӗ хыҫӗнче ав 2 сехетре 24 кубла метр ҫӳп-ҫап пуҫтарнӑ. Вӑл 3 КамАЗа вырнаҫнӑ.

Пӗтӗм Раҫҫейри «Блогерсем — ҫӳп-ҫапа хирӗҫ» акци тӑваттӑмӗш ҫул иртет. Ӑна Сергей Доля блогер пуҫарнӑ. Чи кӑсӑкли — пӗрремӗш ҫул ҫӳп-ҫап питӗ нумай пулнӑ. Кӑҫал кӑштах чакнӑ.

Культура керменӗнчи вӑрмана тасатмашкӑн 300 яхӑн ҫын пынӑ. Вӗсем — студентсем, шкул ачисем, предприяти ӗҫченӗсем. Пӗтӗмпе вӗсем 6 тонна ҫӳп-ҫап пухнӑ. Чи асли 72 ҫулта пулнӑ.

Акци тӑваттӑмӗш ҫул иртет пулин те ҫынсем хӑйсем хыҫҫӑн ҫӳп-ҫап хӑварма пӑрахмаҫҫӗ.

Йӗкел пухнӑ вӑхӑтра

Кӗркуннехи вӑрманта ҫав тери хитре. Йӗри-тавра хӗрлӗ, сарӑ ҫулҫӑсем выртаҫҫӗ. Ҫул хӗрринчех ватӑ юман ӳсет. Йывӑҫ айӗнче — мӗн чӳхлӗ йӗкел! Эпир, Ҫӗнӗ Шупашкарти виҫҫӗмӗш шкулта виҫҫӗмӗш «г» класра вӗренекен ачасемпе, йӗкел пуҫтарма тухрӑмӑр. Тӗкӗрҫ ращщинче ӗҫлекенсем йӗкел пуҫтарма чӗнсе акци-конкурс иртереҫҫӗ. Ҫав конкурса хутшӑнса, лайӑх ҫанталӑкпа килленсе, эпир шӑматкунхи куна усӑллӑ ирттертӗмӗр тесе шутлаҫҫӗ ачасемпе вӗсен вӗрентекенӗ.

2010 ҫулта ҫуннӑ вӑрман вырӑнне хунавсем лартас ӗҫ ҫӗнӗрен пуҫланнӑ. ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак акцие организацисем, ҫынсем хастар хутшӑнаҫҫӗ.

Нумаях пулмасть Ҫурҫӗр поселокӗнче ҫынсем Шупашкар вӑрман хуҫалӑхӗн ӗҫченӗсемпе пӗрле 180 ҫӗпӗр кедрӗ лартнӑ. Ҫавӑн пекех вӗсем ҫӑка, вӗрене лартнӑ.

ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫапла майпа кӑҫал пуҫӑннӑ ӗҫе малалла тӑснӑ. Аса илтерер: ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче те ҫуннӑ вӑрман вырӑнӗнче хунавсем лартнӑ. Ҫавӑн пекех Пӗтӗм Раҫҫейри йывӑҫ лартмалли кун Атӑл леш енче кедр аллейи чӗрӗлнӗ.

Вӑрнар районӗнчи 62 ҫулти пӗр хӗрарӑм вӑрманта хӑрӑк хурӑн касма ирӗк илнӗ. Йывӑҫа касма ятарласа ҫынсем тытнӑ. Анчах хайхискер лешсене чипер кашлакан хурӑнсенех касма хушнӑ. Ҫамрӑк мар хӗрарӑм ҫапла пуҫтахланни Нурӑсри вӑрман хуҫалӑхне 27 пин тенкӗлӗх шар кӳнӗ тесе шутласа каярах кӑларнӑ.

Ку фактпа пуҫиле ӗҫех пуҫарса янӑ. Судра хӗрарӑм хӑйӗн айӑпне йӑлтах йышӑннӑ. Ун пирки ырӑ характеристикӑсем пуррине тата шар кӳнин пӗр пайне судченех тӳлесе татма ӗлкӗрнине шута илсе пӗрремӗш инстанцири тӳре 7 пин тенкӗлӗх штрафланипе ҫырлахас тенӗ.