Ял хуҫалӑхӗ енӗпе ӗҫлӗнӗ чи лайӑх муниципалитетсене палӑртнӑ. Вӗсем – Красноармейски, Шупашкар тата Муркаш округӗсем.
Чи лайӑххисене палӑртнӑ чухне ял хуҫалӑхӗнче ӗҫлекенсен йышне, суту-илӳри тупӑша, тыр- пул тухӑҫне, выльӑх-чӗрлӗх йышне шута илнӗ. Сӗт суса, аш туса илессине те шута илнӗ.
Ҫак виҫӗ муниципалитета 150-шар пин тенкӗ парӗҫ. Ку, укҫапа территорисене хӑтлӑлатӗҫ.
Чӑваш патшалӑх аграри университечӗн студенчӗ Никита Громов Пӗтӗм тӗнчери «Агроинновации: путь к устойчивому развитию» конкурсра ҫӗнтернӗ. Вӑл купӑстана амантмасӑр пуҫтармалли хатӗр шухӑшласа кӑларнӑ.
Никитӑн проекчӗ хальхи технологисем ял хуҫалӑхӗнчи ӗҫ тухӑҫлӑхне ӳстерме пулӑшнине кӑтартать.
Кӑҫал ҫанталӑк тыр-пула, пахча ҫимӗҫе пухса кӗртме май парать.
Ял хуҫалӑхӗнче кӗрхи ӗҫсен статистики аван. Паянхи кун тӗлне ҫӗрулмин 83 процентне кӑларнӑ - 87,5 тонна «иккӗмӗш ҫӑкӑр» пухса кӗртнӗ. Пахча ҫимӗҫе лаптакӑн 75 проценчӗ ҫинчен пуҫтарнӑ. Пӗтӗмпе 11,9тонна
Шупашкарти элеватор ҫӑнӑх авӑртакансен конкурсӗнче каллех ҫӗнтернӗ. Предприяти «Лучшая мельница России» (чӑв. Раҫҫейри чи лайӑх арман) статуэткӑна тивӗҫнӗ. Сумлӑ ҫак наградӑна элеватор тӑххӑрмӗш ҫул тивӗҫет иккен.
Шупашкарти элеватор «Чӑвашҫӑкӑрпродукт» акционер обществин филиалӗ шутланать. Унта ҫулсерен 200 пине яхӑн тонна тырӑ тирпейлеҫҫӗ, 140 пин тонна ытла продукци туса кӑлараҫҫӗ. Предприяти ҫӑнӑхпа Чӑваш Ене тивӗҫтернипе пӗрлех продукцие ҫӗршыври 17 региона тата Узбекистана, Казахстана, Таджикистана ӑсатать.
Чӑваш Енре уҫма палӑртнӑ «Пехет» агромаркет Раҫҫейӗн наци центрӗн Чӑваш Енри филиалӗ пулса тӑрӗ. Ҫакӑн пирки республикӑн Правительствинчи канашлура сӳтсе явнӑ.
Аса илтерер: асӑнӑ агромаркетра республикӑра туса илекен ял хуҫалӑх продукцине сутма пуҫласшӑн. Вӑл Шупашкарти «Каскад» суту-илӳ центрӗн аялти хутӗнче ӗҫлӗ.
«Унта Чӑваш Енри ӳсӗмпе паллаштарма меллӗ пулӗ. Тӗрлӗ мероприятипе те курава та унтаирттерме май килӗ», — тенӗ республика Элтеперӗ Олег Николаев.
Шупашкарти Чӑваш патшалӑх аграри университечӗ ҫумӗнчи компетенци центрӗ хӑмла татса типӗтмелли «Аван» ятлӑ машина хута янӑ.
Чӑваш Енӗн патшалӑх телерадиокомпанийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, хамӑр тӑрӑхра пуҫтарнӑ техника 3 гектар ытла лаптӑкран тухӑҫ пухма май парӗ. Центрти специалистсем харпӑр хӑй технологисене ӗҫе кӗртессипе те хастар. Симӗс ылтӑн речӗсене касмалли хатӗрсем, касӑсене кӑпкалатса удобрени хывмалли агрегат та кунта шутласа тупниех. Машинсем опыт ирттерекен лапамсенче хӑйсене тивӗҫлипе кӑтартса панӑ. Малашне центрти ӑслӑлӑх ӗҫченӗсем заводсемпе те ҫыхӑну йӗркелесшӗн.
Чӑваш Енре салат ҫулҫи туса илме тытӑнасшӑн. Теплицӑсем Етӗрне округӗнче пулӗҫ. Унта ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов ҫитсе курнӑ.
«Позитив» компани 4 гектар ҫӗр ҫинче теплица тӑвасшӑн. Кӑҫал 2400 тӑваткал метрне ҫаврӑнӑша кӗртме палӑртнӑ. Унта салат ҫулҫи кӑна мар, каярахпа хӑяр, помидор та лартса ӳстерме палӑртнӑ. Тен, пурӑна киле ытти пахча ҫимӗҫ те пулӗ.
Продукцие ҫавӑнтах упаковка туса лавккасене ӑсатӗҫ. Палӑртмалла: унччен республикӑра ҫавӑн чухлӗ салат никам та ҫитӗнтермен.
Тӑвайра пурӑнакан Евгений Школьников мӑшӑрӗпе Зинаидӑпа пахчара арпус ӳстернӗ. Сахал мар – 100 ытла!
Евгенйи – 72 ҫулта. Школьниковсем 11-мӗш ҫул ӗнтӗ арпус туса илеҫҫӗ. Кӑҫал вӗсем 160 хунав лартнӑ. Вӗсене малтан килте ӳстереҫҫӗ, ҫӗртме пуҫламӑшӗнче пахчана тухса лартаҫҫӗ, кун сиктерсе шӑвараҫҫӗ – ҫапла арпус тӗрӗс-тӗкел ӳсет, нимӗнле удобрени те кирлӗ мар. Кӑҫал Школьниковсен чи пысӑк ҫимӗҫӗ 10-11 килограмм тайнӑ.
Арпуссӑр пуҫне вӗсем дыня, хӗвел ҫаврӑнӑш, улмуҫҫи, иҫӗм ҫырли, ытти ҫимӗҫе ӳстереҫҫӗ. Палӑртмалла: нумаях пулмасть Школьниковсем пӗрлешнӗренпе 50 ҫул ҫитнӗ. Евгений – ЧР тава тивӗҫлӗ таврапӗлӳҫи, 7 кӗнеке авторӗ. Зинаида пурнӑҫ тӑршшӗпе экономистра ӗҫленӗ.
Ял хӑй тӗллӗн ӗҫлекенсене хыснаран укҫа парса пулӑшаҫҫӗ. Заявкӑсене ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗччен йышӑнӗҫ. Заявкӑсене Чӑваш Енӗн Инвестпорталӗнче пухаҫҫӗ. Кун пирки республикӑн ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов хӑйӗн Телеграм-каналӗнче пӗлтернӗ.
Федераци шайӗнчи пулӑшӑва илес кӑмӑллисен заявкисене суйласа илсе пӗтернӗ, республикӑри пулӑшупа усӑ курас текенсем кая юлман-ха.
3 пуҫ таран ӗне туянакансене пӗр пуҫшӑн 70 пин тенкӗ таран саплаштарӗҫ, качакасемпе сурӑхсемшӗн — пӗр пуҫшӑн 5 пин тенкӗ. Ӗнене пӗтӗлентернӗшӗн, ял хуҫалӑх культурин вӑрлӑхне тӗрӗсленӗшӗн, техника туяннӑшӑн, минераллӑ удобрени илнӗшӗн те тӑкакӑн пӗр пайне саплаштараҫҫӗ.
Шӑмӑршӑ тӑрӑхӗнче саранча пур. Асӑннӑ хурт-кӑпшанкӑн тӗсӗсенчен пӗри, Итали прусӗ, ял хуҫалӑх культурисене тапӑннӑ. Сӑтӑрҫӑна Россельхозцентрӑн Чӑваш Енри специалисчӗсем тупса палӑртнӑ.
Ку сӑтӑрҫӑ кирек епле ял хуҫалӑх культурине те тапӑнать, хӑвӑрт ҫисе ярать иккен.
Ҫавна май специалистсем Шӑмӑршӑ, Улатӑр, Патӑрьел тата Елчӗк районӗсенчи ял хуҫалӑх ҫӗрӗсене, кӗтӳ кӗтмелли вырӑнсене тӗрӗслеме хушнӑ, лаптӑксене им-ҫам сапмалла.
+20.3 °C