Чӑваш Ен ҫӑлавҫисем вӑрманта ҫухалнӑ арҫынна шыраҫҫӗ. ЧР ИӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Атӑл леш енне шур ҫырли пуҫтарма кайнӑ та килне таврӑнман.
Ҫӑлавҫӑсем ӑна унти шурлӑхлӑ вырӑнта эрне шыраҫҫӗ ӗнтӗ. Анчах хальлӗхе усӑсӑр.
51 ҫулти арҫын Сосновка поселокӗнчен. Вӑл ҫухалнӑранпа 9 кун иртнӗ ӗнтӗ.
Республикӑри тепӗр 3 ҫын та чутах шурлӑхлӑ вырӑнта ҫухалман. Хайхискерсем шур ҫырли пухма кайсан хӑйсемпе пӗрле кӗсье телефонӗ ҫеҫ илнӗ. Вӗсем ҫухалса кайнӑ. Хӗрарӑмсем киле таврӑнмасан тӑванӗсем пӑлханса ӳкнӗ. Вӗсене шырама ҫӑлавҫӑсем тухнӑ. Анчах, телее, хӗрарӑмсем хӑйсемех палланӑ ҫул ҫине тухса киле таврӑннӑ.
Сосновка поселокӗнче вӑрман касакансен хушшинче конкурс иртнӗ. Кӑҫалхипе ӑна саккӑрмӗш хут йӗркеленӗ.
Конкурса Чӑваш Енри чи маттур ҫынсем хутшӑннӑ. Ҫавӑн пекех кӳршӗ облаҫсемпе республикӑсенчен килнӗ. Йывӑҫ касма ҫӑмӑлах мар-мӗн. Пӗр сантиметр та пулин йӑнӑшсан «брак» пулать.
Конкурса 11-ӗн хутшӑннӑ. Вӗсем мӗнле ӗҫленине тӳперен те сӑнанӑ. Конкурсҫӑн йывӑҫа касни кӑна ҫителӗксӗр. Унӑн ӑна палӑртнӑ вырӑн ҫывӑхнерех ӳкермелле пулнӑ.
Йывӑҫ касакансен ӗҫӗ хӑрушӑ та. Вӑл пурнӑҫшӑн чи хӑрушӑ профессисен шутне кӗрет. Шахтерсемпе минерсемпе танах. Йывӑҫ касакансем хӑйсен ӗҫӗнче вӑйран ытларах ӑс кирлине палӑртаҫҫӗ.
Конкурс пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн, чи лайӑххи Артем Шашков пулнӑ. Вӑл пирӗн республика чысне Хусанта иртекен пӗтӗм Раҫҫейри конкурсра хӳтӗлӗ.
Йӑлӑмра паянтан спорт туризмӗ енӗпе тренировкӑсем пуҫланнӑ. Унта пуҫтарӑннисем хӑйсен ӑсталӑхне ҫӗртмен 24-мӗшӗчченех туптӗҫ.
Вӗренӳпе тренировка пухӑвне пырса ҫитнисем Союзлӑ патшалӑхӑн турист слетне кайма хатӗрленеҫҫӗ. Мероприяти ҫӗртмен 27-мӗшӗнчен тытӑнса утӑн 2-мӗшӗччен пымалла. Вӑл Курск облаҫӗнче иртӗ.
Чӑваш Енӗн пӗрлештернӗ ушкӑнӗ Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш тата Шупашкар хулисенчи 12 туристран тӑрать. Вӗсене ӑсталӑха Ҫӗнӗ Шупашкарти А.И. Андрианов ячӗллӗ ача-пӑчапа ҫамрӑксен пултарулӑх центрӗн хушма вӗрентӗвӗн педагогӗ Андрей Ширшов хӑнӑхтарать.
Тренировка кунсерен иртмелле. Ун вӑхӑтӗнче туристсем тактикӑпа техника тата техника хӑнӑхтарӑвӗсене пурнӑҫлӗҫ. Физкультура занятийӗсем те пулӗҫ.
Ӗнер, ҫӗртмен 2-мӗшӗнче, Атӑл леш енче «Буревестник» кану уйлӑхӗнче «Ҫамрӑксен хули» канашлу уҫӑлнӑ. Вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗччен тӑсӑлӗ.
Канашлу ӗнер савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӑлнӑ. Унта Михаил Игнатьев мӑшӑрӗпе Лариса Юрьевнӑпа, Леонид Черкесов, Алена Аршинова хутшӑннӑ.
Канашлу йӗркелӳҫи Станислав Трофимов кӑҫалхи программа пуян пуласса шантарнӑ. Усламҫӑсем, политика тата общество ӗҫченӗсем, журналистсем, депутатсем ҫамрӑксемпе лекцисем, ӑсталӑх класӗсем ирттерӗҫ.
Канашлура кашниех хӑйӗн проекчӗпе паллаштарма, инвестор е команьон тупма пултарать. Кӑҫал унта 2000 яхӑн яш-хӗр хутшӑнӗ. Вӗренӳ лапамӗсем пилӗк енпе ӗҫлӗҫ.
Уйлӑхра пресс-центр, Wi-Fi, тренажер залӗ, кафе ӗҫлеҫҫӗ. Ҫамрӑксем палаткӑсенче пурӑнаҫҫӗ, кӑвайт ҫинче хӑйсем тӗллӗн апат пӗҫереҫҫӗ.
Паян 12 сехетре Атӑл леш енче «Буревестник» кану бази патӗнче юр ҫуна (снегоход) ҫулне саванӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Чи малтанах трассӑна «Экстрим» спорт клубӗн профессионалӗсем тӗрӗсленӗ.
Трасса пӗтӗмпе 45 ҫухрӑмлӑ. Вӑл икӗ маршрутран тӑрать: 35 тата 10 ҫухрӑмлисенчен. Ҫул тӑршшӗпе ятарлӑ паллӑсем вырнаҫтарса тухнӑ. Вӗсем мӗнле хӑвӑртлӑхпа пымаллине, ҫул мӗнле пулнине тата ыттине кӑтартаҫҫӗ.
Унтах автопарковка, канмалли пункт, хывӑнмалли пӳлӗм, снегоходсене лартмалли вырӑн пур.
Хула администрацинче пӗлтернӗ тӑрӑх, трасса хӗл тӑршшӗпех ӗҫлӗ.
Шупашкар хула администрацийӗнче ӗҫлекенсем Австрири консалтинг компанийӗн элчисемпе тӗлпулса хулари туризма аталантарасси пирки калаҫнӑ.
Хулари тӳре-шарапа Австрири компани ертӳҫи Кристофер Хинтереггер тӗл пулнӑ. Ют ҫӗршыв специалисчӗн шухӑшӗпе, Шупашкарта ытларах юханшыв туризмне аталантармалла. Ҫавӑн пекех кӳлмеке тата Атӑл леш енне тимлӗх уйӑрмалла.
Кристофер Хинтереггер шухӑшӗпе, Атӑл леш ӗнӗ Чӑвашри халӑх канмалли вырӑн пулмалла. Анчах Шупашкарти туризм сферине тӗплӗн тишкермелле, приоритечӗсемпе стратегие палӑртмалла. Кун валли 4-6 уйӑха яхӑн кирлӗ.
Малашне хула чиновникӗсем Австри специалисчӗ сӗнӗвне тӗплӗн тишкерме тытӑнӗҫ.
Ҫурлан 16-мӗшӗнчен тытӑнса юпан 1-мӗшӗччен пирӗн республикӑра хӑмӑр упа йышне шутланӑ. Ку ӗҫе сунар лаптӑкӗсемпе усӑ куракансемпе федераци пӗлтерӗшӗллӗ уйрӑмах сыхламалли ҫут ҫанталӑк территорийӗсен служби пурнӑҫланӑ.
Ҫак чӗрчун йышне ятарлӑ методикӑпа палӑртаҫҫӗ иккен. Меслетсенчен пӗрин шутӗнче малти ура лаппин виҫи тӑрӑх хакланине кӗртмелле.
Ҫапла вара хӑмӑр упа тӑватӑ муниципалитет территорийӗнче пурӑннине пӗтӗмлетнӗ. Ҫавсем пурте Йӑлӑма тата Сӑр тӑрӑхне кӗреҫҫӗ. Хӑмӑр упа шучӗ 12 пуҫ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан ҫак чӗрчун йышӗ 2 пуҫ чакнӑ. Тата вӗсем пурӑнакан вырӑн та сахалланӑ. Пӗлтӗр упа 5 муниципалитетра пурӑннӑ тӑк, халь тӑватӑ ҫӗрте кӑна юлнине каларӑмӑр ӗнтӗ.
Хӑмӑр упана тытма юрамасть, ӑна Чӑваш Енӗн Хӗрлӗ кӗнекине кӗртнӗ.
Вырсарникун, авӑнӑн 21-мӗшӗнче Екатерина ҫемйипе мари вӑрманне кӑмпа пуҫтарма кайнӑ. Темиҫе сехетрен вӗсем ҫуннӑ шӑршӑ туйнӑ. 8-ти Андрей ҫулӑм тухнине асӑрханӑ.
Ҫав кун ҫанталӑк ӑшӑ тӑнӑ. Ывӑлӗ пушар пирки пӗлтерсен аслисем ӑна сӳнтерме тытӑннӑ. Машинӑран 2 литр шыв, ҫулӑм сӳнтермелли хатӗр илсе килнӗ. Пушара икӗ сехете яхӑн сӳнтернӗ. Ҫак ӗҫе 4-ри Ксюша та хутшӑннӑ.
Пушара сӳнтерсен те вӗсем ҫаврӑнса утман. Вӗсем Таир кӳлӗ патне кайнӑ, шыв илсе килнӗ. Пушар тухнӑ вырӑна каллех таврӑннӑ. Ҫулӑм тӗппипех сӳннине ӗненсен ҫеҫ вӗсем киле кайнӑ.
Ҫав кун ҫемье карҫынкка тулли кӑмпа татнӑ кӑна мар, вӑрмана пушартан та хӑтарнӑ.
2010 ҫулта ҫуннӑ вӑрман вырӑнне хунавсем лартас ӗҫ ҫӗнӗрен пуҫланнӑ. ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак акцие организацисем, ҫынсем хастар хутшӑнаҫҫӗ.
Нумаях пулмасть Ҫурҫӗр поселокӗнче ҫынсем Шупашкар вӑрман хуҫалӑхӗн ӗҫченӗсемпе пӗрле 180 ҫӗпӗр кедрӗ лартнӑ. Ҫавӑн пекех вӗсем ҫӑка, вӗрене лартнӑ.
ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫапла майпа кӑҫал пуҫӑннӑ ӗҫе малалла тӑснӑ. Аса илтерер: ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче те ҫуннӑ вӑрман вырӑнӗнче хунавсем лартнӑ. Ҫавӑн пекех Пӗтӗм Раҫҫейри йывӑҫ лартмалли кун Атӑл леш енче кедр аллейи чӗрӗлнӗ.
Иртнӗ шӑматкун ҫӗршыв шӑматкунлӑха тухнӑ. Регионсенче ҫурлан юлашки шӑматкунӗнче «Симӗс Раҫҫей» экологи шӑматкунлӑхне иккӗмӗш ҫул ирттереҫҫӗ.
Республикӑра акцие 20 ытла ҫын хутшӑннӑ. Йӗркелӳҫӗсем вара унта хутшӑнакансен йышӗ икӗ хут нумайрах пуласса шаннӑ. Анчах ҫанталӑк ура хунӑ-мӗн. Ҫавӑнпа чи хастаррисем килнӗ. Вӗсем икӗ ушкӑна пайланнӑ. Пӗрисем «Чӑваш Ен» санаторире пуҫтарнӑ, теприсем Изъяр кӳлӗ патне кайнӑ.
Кӑҫалхи шӑматкунлӑха ют ҫӗршыв ҫыннисем хутшӑннӑ. Акӑ Таня Фраундорфер Австрире пурӑнать. Вӑл Чӑваш Ене волонтерсен «Содружество» ценрӗ пулӑшнипе килнӗ.
Акцие Францирен, Италирен те килнӗ. ЧР ҫутҫанталӑк министрӗн ҫумӗ Владимир Курчин пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем умӗнче пите хӗретме тивнӗ. Ара, вӗсем патӗнче кунашкал шӑматкунлӑхсем ирттермеҫҫӗ, мӗншӗн тесен ҫынсем ҫӳпӗлемеҫҫӗ-мӗн.
+14.3 °C