Шупашкарта харӑсах темиҫе вырӑнта «Светофор» магазин уҫӑлни чылаях пулмасть-ха. Маларах хӑшӗсем ырӑпах асӑнакан ҫав лавккара юлашки вӑхӑтра 200 тенкӗрен кая мар тавар илмелле йышӑннӑ. Пӗрисем кун пек ыйтнине кура тухса кайнӑ, теприсем тӗрӗслӗх шырама тытӑннӑ. Юлашкинчен асӑннисем Роспотребнадзорӑн пайӗсене ҫӑхавлама тытӑннӑ.
Сӑмах май каласан, ку сеть лавккисем федерацин 20 ытла регионӗнче ӗҫлеҫҫӗ иккен, пурӗ 300 ытла точка уҫнӑ.
«Йӳнӗ таварсен лавкки» тесе хӑйне рекламӑлакан Шупашкарти «Светофорта», акӑ, 200 тенкӗрен каярах суммӑлӑх (ытти хуласенче ку виҫе 500 тенкӗпе те танлашать) сутмаҫҫӗ.
Сахалтан та ҫавӑн чухлӗ суммӑлӑх тавар туянма хисетни, Роспотребнадзор управленийӗн сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, саккуна пӑсни пулать, ун пек тума пӗр саккун та ирӗк памасть.
Кӑҫал «карчӑк ӑшшине» кӗтсе илеймерӗмӗр-ха. Ҫанталӑк сивӗ те ҫумӑрлӑ тӑрать. Республикӑра ӑшӑ парас ыйтӑва сӳтсе явма тытӑннӑ.
Ҫанталӑк темиҫе кун 8 градус ҫеҫ ӑшӑ тӑрсан хваттерсене ӑшӑпа тивӗҫтерӗҫ. Ку тапхӑра мӗнле хатӗрленни паллӑ. Чӑваш Енӗпе илес тӗк 96–99 процент хатӗр. Авӑн уйӑхӗ валли ку кӑтарту лайӑх.
Алексей Ладыков юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне ӗҫе вӗҫлессине каланӑ. Синоптиксем авӑн уйӑхӗнче ӑшӑ пуласса шантармаҫҫӗ, ҫавна май ӑшӑ парас ӗҫе маларах куҫарма пултарӗҫ.
Канаш ҫеҫ иккӗленӳ кӑларса тӑратать. Унта 112 ҫурта «Промтрактор-Вакун» савут котельнӑйӗ ӑшӑтнӑ. Анчах пӗлтӗр вӑл ку ӗҫе тумассине пӗлтернӗ. Правительство икӗ ҫӗнӗ котельнӑй хӑпартма палӑртнӑ. Ӑна юпан 3-мӗшӗ тӗлне вӗҫлемелле. Ӑшша юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗччен яма шантараҫҫӗ.
Шупашкарта хӑйне евӗр светофорсем лартма пуҫланӑ. Вӗсем — ура айӗнче. Кунашкал светофорсене ятарласа телефона «путнӑ» ҫынсем валли хатӗрленӗ.
Пӗрремӗш светофора Президент бульварӗнче, 5-мӗш гимнази ҫывӑхӗнче, вырнаҫтарнӑ. Вӑл мӗнлерех ӗҫлет-ха? Ятарлӑ брусчаткӑсене ретпе хунӑ. Вӑл ахаль светфорпа пӗрле ӗҫлет. Ун ҫинче хӗрлӗ ҫутӑлсан — вӑл та ҫаплах, симӗс-тӗк — унта та ҫак тӗсех.
Ҫапла тунин усси пурах тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ура айӗнчи ҫутӑ телефонра чакаланса пыракан ҫынсен тимлӗхне вӑратать. Ку ҫул-йӗр ҫинче инкек пулас хӑрушлӑха чакарать.
Пӑрачкав тата Улатӑр районӗсене аптӑратнӑ Африка мурне сиплеме пулмасть, унран прививка та ҫук. Халӗ ку мура сарӑлма парас мар тесе нумай тӑрӑшаҫҫӗ. Чӑваш Ене кӳрсе килекен тата кунта сутӑнакан сысна ашне тӗплӗн тӗрӗслеҫҫӗ.
Халӗ 4 районти аш-какай ҫеҫ хӑрушсӑр шутланать: Сӗнтӗрвӑрри, Куславкка, Вӑрмар, Шупашкар районӗсенче. Шупашкарти лавккасенче сысна какайне сахалрах сутаҫҫӗ.
Шупашкар хула администрацийӗн тата выльӑх чирӗсемпе кӗрешекен станцин ӗҫченӗсем рейд йӗркеленӗ, Шупашкарти пысӑк суту-илӳ точкисене ҫитнӗ.
Пӗр супермаркетра кунта туса илнӗ сысна ашӗ пачах сутман. Ӑна ют тӑрӑхран илсе килеҫҫӗ. Тепӗр лавккара Чӑвашри какай пулнӑ. Унччен ӑна Муркаш районӗнчен кӳрсе килнӗ. Халӗ вӑл 2-мӗш зонӑна кӗнӗрен чарнӑ. Какая Шуланкӑран (Звениговӑран), «Ҫӗрпӳ беконӗнчен» Сӗнтӗрвӑрри районӗ урлӑ илсе килеҫҫӗ.
Паян Шупашкарта шкулти кафе уҫӑлнӑ. Ӑна 59-мӗш вӑтам шкулта ӗҫлеттерсе янӑ.
Шкулти хӑтлӑ кафе тӗллевӗ пирки хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ шкул ачисене кӑсӑклӑ та паллӑ ҫынсемпе тӗлпултарасси тесе ӗнентерет. Унччен столовӑй пулнӑскере дизайнерсем тӑрӑшнипе шкул пахчи евӗр йӗркеленӗ.
Паян шкул ачисем пӗрремӗш хӑнана йышӑннӑ. Вӗсемпе Екатерина Рождественская журналист, фотохудожник тата тӑлмачӑ курнӑҫнӑ.
Екатерина Рождественская — иртнӗ ӗмӗрӗн утмӑлмӗш ҫулӗсенчи паллӑ поэтӑн Роберт Рождественский хӗрӗ. Фотограф тата журналист хрантсус тата акӑлчан чӗлхисенчен куҫарать. «Частная коллекция» (чӑв. Уйрӑм ҫын пуххисем) ярӑмпа кӑларнӑ илемлӗ хайлавсенчи сюжетсене фотоӳкерчӗк урлӑ сӑнланипе те вӑл хӑйне валли ят-сум ҫӗнсе илнӗ.
Шупашкарта «Тухья» музей комплексӗ тума палӑртнӑ. Вӑл «Шупашкар 500 ҫуллӑх» паркра вырнаҫмалла.
«Этно Чӑваш Ен» инвестици проекчӗ пирки калаҫу тахҫантанпах тӑсӑлать. Ӑна пуҫарнӑ Марина Федорова проекта чӑвашлӑхпа, тата тӗрӗсрех каласан, амазонкӑсемпе, ҫыхӑнтарасшӑн.
Аса илтеретпӗр, ку проект икӗ пайран тӑрать: Шупашкар районӗнчи Кӑшавӑш тӑрӑхӗнчи «Ясна» экоялтан тата «Шупашкара 500 ҫул» культурӑпа кану паркӗнче тӑвакан «Амазони» этнокомплексран. «Амазонинче» «Шывармань» ятлӑ администраципе кану комплексӗ тӑвассине палӑртса хунине те эпир маларах пӗлтернӗччӗ.
Халӗ комплекс проектне тата улшӑну кӗртесшӗн. Йывӑҫ Кремль тӑвас шухӑша пӑрахӑҫланӑ. Марина Федорова каланӑ тӑрӑх, ӑна тума та кӑткӑс, унпа тӗлӗнтерме те, тытса тӑма та йывӑр. Кремль вырӑнне «Тухья» музей тӑвасшӑн.
Степа Клубок ҫынсене пӗрре мар тӗлӗнтернӗ. Хальхинче вӑл Анне палӑкӗ ҫине хӑпарса сӑн ӳкерӗннӗ.
21 ҫулти каччӑ хальхи технологисемпе усӑ курса ҫипрен пусма ӑсталанӑ. Анне палӑкӗ ҫине хӑпарнине видео ҫине ӳкернӗ. Вӑл унта ҫурла уйӑхӗн 14-мӗшӗнчех ирхи 4 сехетре хӑпарнӑ. Анчах кун пирки авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче ҫеҫ пӗлнӗ. Вӑл видеона тӗнче тетелне кӑларса хунӑ.
Каччӑна альпинистсем пулӑшман. Вӑл хӑранине пытарман. Вӑл Анне палӑкӗ ҫине 11 минутра хӑпарнӑ. Хӑй тунӑ пусма, телее, ӑна чӑтнӑ, татӑлман.
Степа Анне палӑкӗн аллине тытса курнӑ, унта ларнӑ. Сӑнав йӗркеллех иртнӗ, анчах ку ӗҫе ҫынсем сивлеҫҫӗ.
Степа ҫынсене малашне те тӗлӗнтересшӗн. Асӑрханӑр: ку сӑнава тума юрамасть: вӑл пурнаҫшӑн хӑрушӑ.
Авӑнӑн 13-мӗшӗнче Чӑваш Енре «Уҫӑ тӳпе айӗнчи кино» акци старт илнӗ. Ӑна пурнӑҫа кӗртмешкӗн ЧР Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн 100 пин тенкӗ грантне панӑ.
Фестиваль виҫӗ эрнене тӑсӑлӗ. Вӑл Чӑваш Енри 5 район-хулара пулӗ: Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта, Вӑрмар, Ҫӗмӗрле, Куславкка районӗсенче.
Акци Никос Зервасӑн «Дети против волшебников» фильмне кӑтартнинчен пуҫланнӑ. Ӑна храм ҫывӑхӗнче кӑтартнӑ.
Андрей Федоров блогер фестиваль уҫӑлнӑ ҫӗре ятарласа килнӗ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, чӑннипе унта официаллӑ пресс-релизра кӑтартнӑ пек мар. Кино курма 30 ҫын килнӗ. Инноваци сӗмӗ унта пачах пулман. Йӑлтах совет тапхӑрӗнчине аса илтернӗ. Блогер ҫынсем сивӗ ҫанталӑкра уҫӑ тӳпе айӗнче кино курса шӑнса ларасси пирки иккӗленет. Ара, халӗ кирек мӗнле фильма та килте пӑхма май пур-ҫке-ха.
Фестиваль йӗркелӳҫисем урӑхла шухӑшлаҫҫӗ: проектӑн пуласлӑхӗ пысӑк. ЧР Культура министерствин сайтӗнче те ҫапла ҫырнӑ: «Йывӑр ӗҫ кунӗ хыҫҫӑн уҫӑ сывлӑшра интереслӗ кино курма май пур».
Ултавҫӑсем ҫынсене шӑнман пӑр ҫине лартмалли ҫӗнӗ меслет шыраса тупнӑ. Вӗсенчен тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ икӗ хӗрарӑм шар курнӑ ӗнтӗ.
Авӑн уйӑхӗн 12-мӗшӗнче полицие 73 ҫулти хӗрарӑм килнӗ. Шупашкарта пурӑнаканскер кӑнтӑрла банкра пулнине, унта 90 пин тенкӗ илнине пӗлтернӗ. Киле утнӑ чухне ӑна арҫын хӑваласа иртсе кайнӑ, унӑн пӗр тӗрке укҫа ӳксе юлнӑ. Кинемей ӑна чӗннӗ, анчах лешӗ хӑнк та туман. Тӗркене тепӗр арҫын илнӗ, укҫана пайлама сӗннӗ.
Ҫав вӑхӑтра вӗсем патне леш арҫын таврӑннӑ. Вӑл кинемее тата арҫынна мӗнпур укҫине кӑтартма ыйтнӑ. Вӗсем пӗр пайне хӑйсене илнӗ тесе каланӑ. Хӑйӗн укҫине ҫӑмӑллӑнах паллать-мӗн вӑл: паллӑ тунӑ имӗш. Ҫапла майпа йӗксӗк кинемейӗн укҫине тӗрӗсленӗ чухне «шӳт банкӗ» укҫана чӑн-чӑннипе ылмаштарма ӗлкӗрнӗ. Ҫапла майпа кинемейӗн 67 пин тенкине йӑкӑртнӑ.
Ҫак мелпех Шупашкарта пурӑнакан 63 ҫулти арҫынна улталанӑ. Вӑл каланинчен ҫак ӗҫе ҫав йӗксӗксемех туни паллӑ.
Шупашкарта пурӑнакан темиҫе ҫемье унччен тӗпленнӗ вырӑнтан куҫас килменнипе суд тӑрах ҫӳрет. Кивӗ хваттертех шик шӑхӑрса пурӑнма май килнишӗн мар, ҫӗнӗ ҫӗрти пурнӑҫ условийӗ тивӗҫтерментен ҫапла кутӑнлашаҫҫӗ хӑшӗсем.
Сӑмах май каласан, тӗп хулари Дементьев урамӗнчи 2-мӗш ҫурта кивӗ ҫӗртен куҫарнӑ ҫынсене малтанхи кунсенченех кӑлтӑк ҫине кӑлтӑк канӑҫсӑрлантарма тытӑннине эпир ҫуркунне пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, подъезчӗсенчен пӗри ҫынсем пурӑнма куҫнӑ-куҫман ишӗлме тытӑннӑ, путвалта шыв кӳлленме пуҫланӑ. Кунсӑр пуҫне вентиляци тата лифтсем ӗҫлемен. Халӑха калаҫтаракан ҫак ҫуртпа ун чухне Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗ те кӑсӑкланма тытӑннӑччӗ.
Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков эрнесерен ирттерекен черетлӗ планеркӑра куҫма килӗшмен ҫынсене вӑхӑтлӑх вырӑна куҫарма май пуррине палӑртнӑ. Ишӗлекен тесе йышӑннӑ май унтан ҫынсене куҫарма йышӑннӑ ҫуртсене ӑшӑ памасси пирки пӗлтернӗ.
+19.1 °C