Авӑн уйӑхӗнчи кӑтартусене шута илсе кӗпӗрнаттӑрсен танлаштарӑмне хатӗрленӗ. Хальхинче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев миҫемӗш вырӑна лекнӗ-ха?

Хальхинче Михаил Васильевич ултӑ йӗрке аяларах аннӑ. Вӑл 85 йӗркерен 77-мӗшне йышӑннӑ. Атӑлҫи федераци округӗнчи регионсен пуҫлӑхӗсен хушшинче Михаил Игнатьев ҫаплипех юлашки вырӑнта-ха. Элтепер пирки массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче 3627 хутчен асӑннӑ.

Мускав мэрӗ Сергей Собянин унчченхи пекех малти вырӑна йышӑннӑ. Иккӗмӗш йӗркере – Чечня Республикин пуҫлӑхӗ Рамзан Кадыров. Виҫҫӗмӗш йӗркене Свердловск облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Евгений Куйвашев йышӑннӑ.

Сӑмах май, кунашкал танлаштарӑма кашни уйӑхрах хатӗрлеҫҫӗ.

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев шкул ачисене Правительство ҫуртӗнче йышӑннӑ. Сакӑр арҫын ача пуҫтарӑннӑ унта. Пурте вӗсем — шкулта вӗренекенскерсем. Пӗвӗпе пӗчӗк ҫеҫ пулсан та вӗсем паттӑрла ӗҫ тума ӗлкӗрнӗ. Тӑвас тесе те туман ҫак утӑма ачасем. Инкеке лекнине асӑрханӑ та часрах пулӑшма ӑнтӑлнӑ. Кайран ҫеҫ хӑйсем мӗн тунине тӗшмӗртнӗ вӗсем.

Акӑ, Тӑвай районӗнчи Тӗмер шкулӗнче 6-мӗш класра вӗренекен Сергей Юзуков кӑҫалхи утӑ уйӑхӗнче хӑйӗнчен пӑр ҫул кӗҫӗнрех ачана шывра путасран ҫӑлнӑ. Хӑраса ӳкнӗ ача асли ҫӑлма ишсе пырсан ун ҫине сиксе ларнӑ, иккӗшӗ те путас хӑрушлӑх сиксе тухнӑ. Анчах пӗр ҫул аслӑраххи ҫухалса кайман — кӗҫӗннине лӑплантарнӑ, алӑран тытма сӗннӗ. Ҫапла вӗсем ҫыран хӗрне ишсе тухнӑ.

Паян Михаил Игнатьев хӑюлӑхпа паттӑрлӑх кӑтартнӑ ачасене сехет парнеленӗ.

Сӑмах май каласан, ачасене паян, ҫӗршывӑн гражданла оборона тытӑмне йӗркеленӗренпе 85 ҫул ҫитнӗ кун, йыхравланӑ.

Чӑваш Енре усламҫӑсене сехӗрлентермеҫҫӗ. Ҫак тӗп шухӑша палӑртнӑ республикӑна ертсе пыракансем усламҫӑспмпе паян ирттернӗ канашлура.

«Бизнеса аталанса пыма кирлӗ условисем йӗркелесси – Чӑваш Енӗн патшалӑх политикин приоритетлӑ ыйтӑвӗсенчен пӗри шутланать», — тесе каланӑ тӗлпулура Михаил Игнатьев Элтепер. «Пирӗн тӗллев – сирӗн пуҫаруллӑ ӗҫсене пурнӑҫа кӗртсе пыма витӗм кӳресси», — сӑмахне малалла тӑснӑ тесе каланӑ Элтепер.

Паян пирӗн республикӑра пӗчӗк тата вӑтам предприятисен шучӗ 45 пин ытла. Вӗсем республикӑра тӑрӑшакансенчен пӗрре виҫҫӗмӗш пайне ӗҫ вырӑнӗсемпе тивӗҫтереҫҫӗ.

Усламҫӑсемпе ирттернӗ тӗл пулӑва республика прокурорӗ, надзор енӗпе тӑрӑшакан ытти органсен пайташӗсем, министрсем хутшӑннӑ.

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарӑн ҫӗнӗ пуҫлӑхне — Депутатсен пухӑвӗн ертӳҫине Евгений Кадышева яваплӑ должноҫе йышӑннӑ ятпа саламланӑ.

Паянтанпа мэра суйланнӑ Евгений Кадышев И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче ӑслӑлӑх енӗпе проректорта ӗҫлет.

1962 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Шупашкарта ҫуралнӑ. Хӑй халь тимлекен аслӑ шкулта вӗреннӗ. Шупашкарти Чапаев ячӗллӗ савутра электромонтертан ӗҫ биографине пуҫланӑскер каярах ЧПУра ассистент, аслӑ преподаватель, доцент, профессор пулса тӑрӑшнӑ.

Михаил Игнатьев Евгений Кадышева хула ҫыннисен шухӑш-кӑмӑлне тӗпе хурса ӗҫлеме ырӑ сунса каланӑ. Тӗл пулура Элтепер ӗҫ тӑвакан влаҫ тата муниципалитет пӗр шухӑшлӑн ӗҫлемеллине те палӑртса хӑварнӑ.

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев килес ҫул Республика кунне уявласси ҫинчен хушу кӑларнӑ. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, республикӑн тӗп уявне Шупашкарта тата Красноармейски районӗнче палӑртӗҫ.

Чӑваш Республикин ҫуралнӑ кунне кӑҫал Улатӑр районӗнче палӑртнӑччӗ. Унта йывӑҫран тӗрлӗ кӳлепе касса кӑларакансем те пуҫтарӑннӑччӗ.

Уява ирттерекен муниципалитетсене хыснаран 10 миллион тенкӗ уйӑрса парӗҫ. Вӑл тупрана районсенчи ялсене илем те хӑтлӑх кӳме тӑкаклӗҫ.

Сӑмах май каласан, Шупашкар районӗ те Акатуя юлашки ҫулсенче тӗрлӗ ял тӑрӑхӗнче йӗркелет. Ку йӑлана Георгий Егоров пуҫлӑха ларсан пуҫарса янӑччӗ. Уяв ирттерме унта та район хыснинчен укҫа уйӑраҫҫӗ. Кӑҫал Янӑш ял тӑрӑхне 10 миллион тенкӗ панӑччӗ. Вӑл укҫа унти ялсене хӑтлӑлатма кайнӑччӗ.

Паян К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ черетлӗ, ҫапах та ыттисенчен уйрӑлса тӑракан сезона уҫрӗ. Артисчӗсем те ытти чухнехиллех выляҫҫӗ-ха, спектакле лартаканнисем те яланхиллех тӑрӑшнӑ-ха. Тӗп расналӑхӗ — А. Островский пьеси тӑрӑх Хусанта лартнӑ «Хӑв пурӑнас килнӗ пек ан пурӑн» спектакльтен театр летопиҫне пуҫарнӑ культура тата ӳнер учрежденийӗ хӑйӗн асамлӑ чаршавне хальхинче ҫӗрмӗш сезон уҫни. Хальхинче куракана «Вӗри юнлӑ ҫемҫе чун» спектакль кӑтартрӗҫ.

Театра килекенсене ҫак ятпа хаваслӑ сӑнарсем урамранах кӗтсе илчӗҫ.

Юбилейлӑ сезона Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та килсе ҫитрӗ. Спектакль умӗн вӑл театрӑн артисчӗсене хисеплӗ ят панине ӗнентерекен паллӑсене пачӗ. Аса илтерер, Сергей Иванова маларахах Чӑваш халӑх артисчӗ ята пама йышӑннӑччӗ, Аркадий Андреева — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ.

Ытти ҫулти ырӑ йӑлана малалла тӑсса кӑҫал та Шупашкарта кӑна мар, республикипех «Кӗр парнисем» ярмӑрккасем ӗҫлеҫҫӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен тата муниципалитетсен ертӳҫисемпе тунтикунсерен ирттерекен планеркӑра республикӑн вице-премьерӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов хуласенче «Кӗр парнисем» ярмӑрккасем ӗҫлени пирки каланӑ. Анчах, Николай Коновалов журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, хаксем пӗлтӗрхинчен самай пысӑкрах.

Хаксем мӗншӗн пысӑкраххине планеркӑра тишкермен-ха, анчах ӗҫҫине хӑвӑртлатмалли пирки калаҫнӑ. Ҫанталӑк паян уяр та, ыран темле пулӗ. Кӗркунне енне сарӑ хӗвеле кӗтсе лараймӑн. Вырмана хӑвӑртрах вӗҫлес тесен кӳршӗллӗ хуҫалӑхсен пушӑ вырма техникипе те ҫине тӑрса усӑ курмаллине палӑртнӑ.

Ҫак уйӑхӗн 21-22-мӗшӗсенче Шупашкарта Алюмини кӑларакансен, унпа тивӗҫтерекенсен тата усӑ куракансен ассоциацийӗн анлӑ канашлӑвӗ иртет. Чӑваш Енӗн Элтеперӗн пресс-служби паян пӗлтернӗ тӑрӑх, пухӑннисем алюминие хӗртсе ҫыпӑҫтарассипе ӗҫлекен ятарлӑ центрсем хута ярассине сӳтсе явнӑ. Мероприятие Чӑваш Республикин Правительствин Пысӑк залӗнче йӗркеленӗ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тимӗрсенчен чи ӑнӑҫли тата экологи енчен таси алюмини тесе палӑртнӑ, «Унпа кирек епле тытӑмра та усӑ курма пулать», — тесе каланӑ.

Канашлӑва пухӑннисем Шупашкарти «Ҫеҫпӗл» предприятире пулса унти ӗҫпе паллашнӑ.

Ыран семинар И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче малалла ӗҫлӗ, унта та специалистсем отрасльти ҫивӗч ыйтусене сӳтсе явӗҫ.

Чӑваш Енӗ Министрсен Кабинечӗн паянхи ларӑвӗнче эрех-сӑра ваккӑн сутасси пирки деклараци тӑратассине патшалӑх тӗрӗслесе тӑрас ыйтӑва хускатнӑ. Республикӑн Экономика министерстви ҫак йӗркене ҫирӗплеттересшӗн.

Декларацие тӑратманшӑн пӗлтӗр 41 усламҫӑна явап тыттарнӑ, кӑҫал — 9-шне. Должноҫри ҫынсене 5—10 пин тенкӗлӗх штрафлама юрать, организацисене — 50—100 пин тенкӗлӗх.

Республикӑн Патшалӑх Канашӗн Ертӳҫи Валерий Филимонов Раҫҫейре эрех ӗҫесси кашни ҫын пуҫне паян ҫулталӑкра 15,3 литрпа танлашнине палӑртнӑ май ку енӗпе квотӑсем палӑртмалла мар-ши тесе ыйтнӑ. Анчах Владимир Аврелькин министр эрех-сӑра сутассипе чару палӑртаймассине пӗлтернӗ, мӗншӗн тесен ку ыйтӑва федераци шайӗнче татса памалла.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та сӑмах алкоголь рынокне легализацилес енӗпе ҫине тӑрса ӗҫлемеллине палӑртнӑ. Чару вара ырри патне ҫитермест.

Авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ирхи 6 сехетре Чӗмпӗр облаҫӗнче Чӑваш Енрен килекен автобуса чарнӑ. Унпа ачасене «Атӑлҫи зарници» ҫарпа спорт вӑййисене илсе кайнӑ.

ҪҪХПИ ӗҫченӗсем автобуса тӗрӗсленӗ. Транспорт юсавсӑр пулнӑ-мӗн. Юрать, ҫул ҫинче пӑтӑрмах сиксе тухман. Автобус юсавсӑр пулнӑшӑн кам яваплӑ? Конкурс ирттернӗ, тупӑшӑва кайма автобус тара илнӗ. Эппин, сӑлтавӗ мӗнре? Конкурс документацине тӗрӗс мар хатӗрленӗ е усламҫӑсем явапсӑр пулнӑ?

Ку ыйту тавра ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ирттернӗ канашлура та калаҫнӑ. ЧР вӗренӳ министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Сергей Кудряшов пӗлтернӗ тӑрӑх, юсавсӑр автобус вырӑнне урӑххине янӑ.