Тухтӑрсем чан ҫапаҫҫӗ. Чӑваш Енре токсикологи уйрӑмне бензинпа наркӑмӑшланнӑ ачасене нумай илсе килеҫҫӗ. Ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнчен пуҫласа ҫӗртмен 6-мӗшӗччен Шупашкарти ача-пӑчасен 4-мӗш пульницине 7 ачана илсе килнӗ. Пурте нефть продукчӗсемпе наркӑмӑшланнӑ.
Ведомствӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, пур тӗслӗхре те ку ӑнсӑртран пулнӑ. Нумайӑшӗ бензина тата ытти ҫунтармалли-сӗрмелли хатӗре пластик кӗленчесенче — лимонад савӑчӗсенче — упрать. Ачасем ҫав шӗвеке лимонад тесе шухӑшлаҫҫӗ те ӗҫеҫҫӗ. Ара, пӗчӗк ачасем шӑрӑхра ӑш хыпнине чӑтаймаҫҫӗ-ҫке — алла мӗн лекет, ҫавна ӗҫеҫҫӗ. Чылай тӗслӗхре организма 1–2 сыпкӑм бензин лекнипе наркӑмӑшланнӑ.
ЧР Сывлӑх министерствин пай пуҫлӑхӗ Нина Емельянова каланӑ тӑрӑх, ку йӑлтах — аслисен тимсӗрлӗхне пула. Вӑл Чӑваш Енри пульницӑсене ҫулсерен 30 пин ачана илсе килнине палӑртнӑ: пӗрисем суранланнӑ, теприсем наркӑмӑшланнӑ… Танлаштармашкӑн: республикӑра пӗтӗмпе 240 пин ача пурӑнать.
Медиксем тӗрлӗ сиенлӗ шӗвексене ачасем тытайман вырӑнта упрама чӗнсе калаҫҫӗ. Астӑвӑр: бензина организм хӑвӑрт ҫӑтать, ҫавӑнпа инкек курасси те инҫех мар.
Шупашкарта каллех пӑтӑрмах пулнӑ. Ачасем нумай хутлӑ ҫурт чӳречисенчен ӳкни ЧР следстви комитетне пӑшӑрхантармаллипех пӑшӑрханатарать. Ара, кунашкал тӗслӗх Чӑваш Енре тӑтӑшах пулать-ҫке-ха.
Хальхинче 10-мӗш хутран ҫулталӑкри хӗрача ӳкнӗ. Ку ӗҫ ӗнер Ярмӑрккӑ урамӗнчи пӗр ҫуртра пулнӑ. Пӗчӗкскер ҫавӑнтах вилнӗ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫывӑрма выртас умӗн ашшӗ-амӑшӗ пӳлӗме уҫӑлтарма шухӑшланӑ. Москитлӑ сетка вырнаҫтарнӑ чӳречене уҫнӑ. Аслисем пӳлӗмре 1,5 ҫулти тата 3-ри ачана хӑварнӑ, хӑйсем тӗпеле кайнӑ. Кӗҫӗнреххи чӳрече янахӗ ҫине хӑпарнӑ, москитлӑ сетка ҫине таяннӑ та аялалла ӳкнӗ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Халӗ ӑна уҫӑмлатаҫҫӗ. Следстви комитечӗ ашшӗ-амӑшне тимлӗрех пулма ыйтать. Пӗчӗккисене пӳлӗмре пӗччен хӑварма юрамасть.
Ҫӗрпӳ хулинче кӗҫех ҫӗнӗ ача пахчи уҫӑлӗ. Унӑн алӑкне Республика кунӗ умӗн уҫма палӑртнӑ. Хальлӗхе «Кӑнтӑр» микрорайонта вырнаҫнӑ 7-мӗш ача пахчинче ӗҫ хӗрӳ пырать.
Ҫурт тӑвӑм мӗнле пынипе нумаях пулмасть Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Артамонов паллашнӑ. Ҫывӑхри лаптӑка хӑтлӑх кӗртнӗ: газон курӑкӗ акнӑ, тротуар плиткине хунӑ, ача-пӑча лапамӗ тунӑ.
Пӗчӗкскерсене ҫӗнӗ ҫуртра чылай лайӑххи кӗтет. Кунта музыка, ташӑ, спорт енӗпе хатӗрленмешкӗн пӳлӗмсем пулӗҫ, вӗсене ҫӗнӗ оборудованипе тивӗҫтерӗҫ.
Халӗ строительствӑна вӗҫлеме хатӗрленеҫҫӗ. Ача пахчин ятне чӑвашла парсан тем пекехчӗ.
Шупашкар хулинче пурӑнакан пӗр арҫыннӑн ҫул ҫитмен икӗ ачишӗн тупӑшӑн пӗрре-тӑваттӑмӗш пайӗ чухлӗ уйӑхсерен укҫа куҫарса пымалла пулнӑ. Мӗншӗн пӗрре-тӑваттӑмӗш пайӗ пирки хальхинче пуҫ ватмӑпӑр-ха (ара, ик ачашӑн, шучӗпе, тупӑшӑн пӗрре-виҫҫӗмӗш пайӗ чухлӗ тӳлемелле-ҫке-ха. Тен, тепре ҫемье ҫавӑрса унта та ача-пӑчаллӑ пулма ӗлкӗрнӗ-тӗр хайхи этем. Е, чим-ха, тен, икӗ хӗрарӑма алимент тӳлемелле пулнӑран-ши?..)
Алиментне вара ашшӗн йӑпӑр-япӑр кӑларса хурас килмен — ӗҫӗ суд приставӗсем патнех ҫитнӗ. Вӑхӑтра тӳлемесен РФ Пуҫиле кодексӗн 157-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе явап тыттарса е ӗҫлесе юсанмалла, е хупса хумалла тӑвасси пирки асӑрхаттарнӑ.
Арҫын ӑнланнӑҫи пулнӑ — укҫа хӗсӗккипе кӑна парӑмпа татӑлса пырайман тесе ӗнентернӗ. Ӳлӗмрен кашни уйӑхӑн 10-мӗшӗ тӗлне алимент тӳлесе тӑма шантарнӑ. Анчах... пӗр хӑлхаран кӗрет тепринчен тухса каять теҫҫӗ-и-ха ун йышшисем пирки? Такси водителӗнче ӗҫлекенскер кӗҫех 110 пин тенкӗ парӑм пухса та янӑ. Анчах алимент шыракан амӑшӗсенчен пӗри приставсене ачан ашшӗ Таиланда канма кайма (тепӗр ҫынтан нимӗн те пытараймӑн) кайма пуҫтарӑнни пирки систернӗ.
Ҫӗр ҫинче тӗрлӗрен кӗнчеле тесе ахальтен каламан пуль ҫав. Акӑ, Чӑваш Енри 33 ҫулти хӗрарӑм юлташ хӗрарӑмӗпе эрех ӗҫнӗ, унтан хайхисем патӗнчех ҫывӑрма юлнӑ. Ҫӗрле вара хӗрӗнкӗ хӗрарӑм кил хуҫин 5 ҫулхи хӗрӗ патне ҫулӑхма тытӑннӑ пулать.
Ҫулӑхнӑ тесе айӑплаканни хӑй апла тытман тесе хирӗҫлет иккен-мӗн те, ҫапах та тӗпчевҫӗсем ҫыпӑҫнах тесе ҫирӗплетнӗ. 5 ҫулхи ача ыйхӑ тӗлӗшпе аташманах пуль тесси кӑна юлать-тӗр ӗнтӗ.
33-ри хӗрарӑм еплине кура (кунта сӑмах ун пирки калакан характеристикӑсем пирки пырать-тӗр) айӑплава чи пӗчӗк вӑхӑтран та сахалтарах палӑртмалла йышӑнни пирки пӗлтерет республика прокуратури. Хӗрарӑма пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 3 ҫуллӑха ямалла тунӑ, ирӗклӗхе 1 ҫуллӑха хӗсме йышӑннӑ. Айӑплав хальлӗхе вӑя кӗмен-ха. Вӑл суд йышӑнӑвӗ пирки аппеляци ҫӑхавӗ ҫырмалли вӑхӑт иртсен кайсан кӑна саккунлӑ пулӗ.
Патӑрьел районӗнчи Сӑкӑт шкулӗн 1–4-мӗш класӗсенчен вӗренсе тухнӑ хӗрачасемпе арҫын ачасем каникулӑн малтанхи уйӑхне шкул ҫумӗнче уҫӑлнӑ «Хӗвелпи» лагере ҫӳреме пикеннӗ. Унта вӗсем ирхи 8 сехет ҫурӑ тӗлне пуҫтарӑнаҫҫӗ. Малтанах ачасем линейкӑна тӑраҫҫӗ, унтан ирхи хусканусем тӑваҫҫӗ.
Ирхи апат хыҫҫӑн тӗрлӗ конкурс, вӑйӑ, ӑмӑрту иртет. Кӑнтӑр апачӗ хыҫҫӑн юрӑ-ташӑ, клуб сехечӗсем йӗркелеҫҫӗ.
Ачасемпе пӗрлех вожатӑйсем (вӗсем — 7, 8-мӗш класра вӗренекен хӗрачасем), воспитательсем (кусем — шкулта вӗрентекенсем) кунӗпех пӗрле. Пурте вӗсем вӑхӑт кӑсӑклӑ, сисӗнмесӗр ирттӗр, лагерь кунӗсем асра юлччӑр тесе тӑрӑшаҫҫӗ тесе ӗнентерет Патӑрьел районӗнчи Сӑкӑт ял тӑрӑхӗ.
Сӑнсем (20)
«Ачалӑхшӑн, ачалӑх ячӗпе» ыркӑмӑллӑх марафонне пӗтӗмлетсен ҫапла шухӑшласа май килет. Унӑн вӑхӑтӗнче кӑҫал 9,5 миллион тенкӗ укҫа пухӑннӑ. Тӗрӗссипе, пурте укҫан хывман-ха: урӑхла майпа пулӑшакан та (кам, калӑпӑр, хӳтлӗх кирлӗ ачасене канма кайма путевка уйӑрса) пулӑшнӑ. Ҫапах та маларах асӑннӑ 9,5 миллион тенкӗрен пысӑк пайне «кӗмӗлпе» уйӑрнӑ. Пӗлтӗр ыркӑмӑллӑх акцине хутшӑннисем 8,3 миллиона яхӑн тупра пухайнӑ.
Кӑҫал укҫа-тенке СМС-хыпар ярса та хывма туса панӑччӗ. Анчах техника сӑлтавне пула чӑрмавсем сиксе тухнӑ иккен. Ҫапла вара ҫӗнӗлӗхпе пин ҫын ытла усӑ курас тенӗ тӗк, пӗр 600-шӗ кӑна укҫа куҫарайнӑ. Кашни ҫынран капла майпа пӗр 50 тенке яхӑн куҫнине шута илсен тупри нумаях та мар тейӗн. «Мӗн чухлӗ пухӑнни мар, пулӑшас текенсем пурри аван», — тет ыркӑмӑллӑх фончӗн республикӑри уйрӑмӗн ертӳҫи Юрий Кислов. СМС-хыпар урлӑ кӑна мар, акцие хутшӑнакансен йышӗ те кӑҫал ӳснӗ иккен.
Марафона вара савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура Кӳкеҫре хупнӑ. «Ҫулталӑк меценанчӗ» медальпе Республикӑри стоматологи поликлиникин тӗп тухтӑрне Вячеслав Бычкова чысланӑ. Унта тӑрӑшакансем 321,6 пин тенкӗ куҫарса панӑ.
Ҫӗртмен 2-мӗшӗнче Элӗк районӗнче «Элӗкри пӗчӗк мисс» конкурс иртнӗ. Кунсӑр пуҫне районта Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли куна халалланӑ мероприяти те пулнӑ. Арҫын ачасемпе хӗрачасем валли конкурссем, спорт ӑмӑртӑвӗсем хатӗрленӗ.
«Элӗкри пӗчӗк мисс» конкурса 7 хӗрача хутшӑннӑ. Вӗсем пурте Элӗкри шкул ачисем: Анастасия Архипова, Серафима Захарова, Юлия Иванова, Валерия Лазарева, Анна Семёнова, Арина Сорокина, Ольга Шорникова.
Хӗрачасен 4 конкурса парӑнтарма тивнӗ. Чи малтанах вӗсем хӑйсем пирки, ҫемйи, ӗмӗчӗсем ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Пултарулӑх конкурсӗнче юрланӑ тата ташланӑ. Интеллектуаллӑ конкурсра пӗчекскерсем сӑвӑ илемлӗ вуланӑ, юрланӑ. Юлашкинчен хӗрачасем хӑйсем хатӗрленӗ хитре тумӗсене кӑтартнӑ.
Пӗчӗкскерсене пултарулӑх ушкӑнӗсем хавхалантарнӑ: Йӑлкӑшри ача пахчин ушкӑнӗ, «Хӗвел» ача пахчин ташӑ ушкӑнӗ, Мария Ефимовӑн шоу-балечӗ…
Хӗрачасене тӗрлӗ номинацире палӑртнӑ. «Сӑпайлӑ мисс» — Юлия Иванова, «Мисс артистка» — Серафима Захарова, «Йӑл-кулӑ мисӗ» — Арина Сорокина, «Ытарайманлӑх мисӗ» — Валерия Лазарева, «Модница мисс» — Ольга Шорникова, «Граци мисӗ» — Анастасия Архипова, «Черченлӗх мисӗ» — Анна Семёнова.
Чӑваш Республики ача-пӑча вилесси енӗпе ытлах палӑрмасть. Вӑл ку енӗпе — ӑнӑҫлисен йышӗнче. Республика Атӑлҫи федераци тӑрӑхӗнче — 1-мӗш, Раҫҫейре 3-мӗш вырӑн йышӑнать.
Чӑваш Республикин Элтеперӗ ирттернӗ черетлӗ ларура Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлмелли кун тин иртнӗ май шӑпӑрлансем вилесси пирки ыйту хускатнӑ.
ЧР сывлӑх министрӗ Алла Самойлова пӗлтернӗ тӑрӑх, ятарлӑ мерӑсем йышӑнни кӑҫалхи кӑрлач-ака уйӑхӗсенче ача вилессине чакарма май панӑ. 0-17 ҫулсенчисен йышӗнче ку кӑтарту, пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, 22,9% чакнӑ. Тин ҫуралнисен йышӗнче вара ку 28,3% чакнӑ.
Шӑпах ҫаксем республикӑна ку енӗпе ӑнӑҫлӑ ӗҫлекенсен тӑрӑх йышне кӗме май панӑ. Анчах, Алла Самойлова министр каланӑ тӑрӑх, лӑпланса лармалла мар. Кунашкал тӗслӗхсем ҫав-ҫавах пур.
Ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗ тӗлне пушарта 6 ача ҫунса вилнӗ, шывра 2 шӑпӑрлан путнӑ. Кӑҫал ҫӳллӗшӗнчен 7 ача ӳкнӗ. Алла Самойлова ачасем вилессинче ытларах ашшӗ-амӑшӗ айӑплине палӑртнӑ: вӗсен тӗпренчӗкӗсене пӑхсах тӑмалла-ҫке-ха.
ЧР Элтеперӗ ача вилесси енӗпе кӑтарту лайӑхланнине кура лӑпланмаллла маррине пӗлтернӗ, ку енӗпе яваплӑ ҫынсен хушма мерӑсем йышӑнмаллах.
Халӗ ют чӗлхерен илнӗ сӑмахсем анлӑ сарӑлчӗҫ те, чи малтанах квест тенин пӗлтерӗшне уҫса памалла-тӑр. Компьютер вӑййи ӑнлавпа ҫӳрет-ха вӑл. Чӑваш Республикин ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗ «Тӑван енӗм — мӑнаҫлӑхӑм манӑн» квест-вӑйӑ ирттерме шут тытнӑ.
Пуҫарӑва вулавӑшра ӗҫлекенсем Культура ҫулталӑкне халалланӑ. Вӑл ҫак уйӑхӑн 1-мӗшӗнчен пуҫланнӑ та уйӑхӑн 19-мӗшӗ таран пырӗ. Ӑна йӗркелекенсем квест-вӑйӑ ачасемпе ҫамрӑксен таврапӗлӳлӗхпе ҫыхӑннӑ пӗлӗвне аталантарма пулӑшасса шанаҫҫӗ. Ку вӑл тӑван тӑрӑха юратма та хавхалантарӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Квест-вӑййа 5–9-мӗш классенче вӗренекен ултӑ ҫынтан тӑракан ушкӑнсене хутшӑнма чӗнеҫҫӗ. Ушкӑнӑн капитан та суйлама тивӗ. Ушкӑнсене йӗркелессишӗн вулавӑшра ӗҫлекенсем, педагогсем, ашшӗ-амӑшӗ яваплӑ. Вӑййа хутшӑнма заявка тӑратмалла. Тупӑшӑва хутшӑнакансен хуравлама тивекен ӗҫсемпе маларах асӑннӑ вулавӑшӑн «Тӑван енӗм — мӑнаҫлӑхӑм манӑн» республикӑри квест-вӑйӑ» страницинче паллашма пулать.
+7.3 °C