Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗсене ҫурт-йӗрпе тивӗҫтернине тӗрлӗрен йышӑнакансем пуррине пытараймӑпӑр. «Вӑрҫӑ хирӗнче выртса юлнисене нимӗн те лекмен», — тарӑхаҫҫӗ ашшӗсемсӗр ӳснӗ, выҫӑллӑ-тутӑллӑ пурӑннӑ вӑрҫӑ ачисенчен хӑшӗсем. Теприсене вара арҫын пуҫпа хӑйсен ӗмӗрне ирттермелӗх пӳрт лартайманни тӗлӗнтерет-мӗн. Виҫҫӗмӗшсене хӑйсен аслашшӗ-кукашшӗ пурӑннӑ чух ун пек саккун кӑларманни пӑшӑрхантарать. «Саккунне старикӗсем сахалланса юлнӑ хыҫҫӑн йышӑнчӗҫ», — теҫҫӗ ун йышшисем.
Мӗнех, мӗн чухлӗ ҫын, ҫавӑн чухлӗ чӑнлӑх теҫҫӗ те, кашни хӑйне май шухӑшлать-тӗр. Апла-и, капла-и, анчах вӑрҫӑ ветеранӗсемпе вӑрҫӑра вилнӗ салтак арӑмӗсене ҫурт-йӗрпе тивӗҫтермелли саккуна ҫӗршыв шайӗнче йышӑннӑ-тӑк ӑна пурнӑҫа кӗртмеллех ӗнтӗ. Кун пирки Элӗк районӗнче иртнӗ Пӗрлехи информаци кунӗ вӑхӑтӗнче те калаҫнӑ.
Асӑннӑ тӑрӑхра ҫак ҫӑмӑллӑхпа усӑ курмаллисене 194 ҫынна шута илнӗ. Вӗсенчен 184-шӗн ыйтӑвӗ татӑлнӑ. Кам тӳпене кӗрсе ҫурт-йӗр тума хутшӑннӑ, кам хваттер туяннӑ. Хваттер уҫҫи лекессе хальлӗхе Элӗкри тата тепӗр 10 ветеран кӗтет.
Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннисемпе тӑлӑх салтак арӑмӗсене хваттер илме патшалӑх сертификат панине вулакансем пӗлеҫҫех ӗнтӗ. Улатӑр районӗнче те ун пеккине тивӗҫҫисем пур. Вӗсенчен пысӑк пайӗ — 22 ҫын — илнӗ ӗнтӗ. Ҫапах та черет кӗтекенсем те пур-ха. Хальлӗхе ун пек ватӑсем тата тепӗр пиллӗкӗн иккен. Ҫамрӑк мар та, илсе ӗлкӗрччӗр ӗнтӗ тесси кӑна юлать-тӗр.
Сӑмах май, ҫак ыйту пур чухне те кал-кал татӑлса пырать теейместӗн-ха. Хӑйсен те ҫурт-йӗре лайӑхлатма тивӗҫҫине хӑш-пӗр ватӑн прокуратурӑпа суд тӑрӑх ҫӳресех ӗнентерме тиврӗ.
«Интеграл» технопарк Ҫӗнӗ Шупашкар администрацийӗпе тата «Капитошка» ача-пӑча аталанӑвӗпе кану центрӗпе пӗрле пулса паян салтак юррин кунне ирттерет. Ӑна спутник-хулари «Ельник ращи» культурӑпа кану паркӗнче йӗркелӗҫ. Вӑл 12 сехетре пуҫланать.
Унта ветерансене, тӗрлӗ хирӗҫ-тӑрӑва хутшӑннисене йыхравланӑ иккен. Пухӑннисем салтак тата патриот юррисене итлесе киленӗҫ. Ҫав вӑхӑтрах Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ десантниксен привалне юсаса ҫӗнетме палӑртнӑ. Граффити енӗпе ирттернӗ конкурс ҫӗнтерӳҫисене те паян чысламалла.
Кун пирки Чӑваш Енӗн ҫурт тӑвӑм министрӗ Олег Марков шантарнӑ иккен. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннисемпе тӑлӑх салтак арӑмӗсене ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерес тесе 2010 ҫултан пуҫласа федераци хыснинчен 5,13 миллиард тенкӗ ытла уйӑрнӑ. Ҫав укҫа 5 393 ветеранӑн ҫурт-йӗр ыйтӑвне татма май панӑ. Кӑҫал Чӑваш Ене тата тепӗр 766,5 миллион тенкӗ килнӗ. Ку вӑл 730 шур сухала хваттерпе тивӗҫтерме кайӗ.
Вӑрҫӑ ветеранӗсене ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерес программӑна пурнӑҫа кӗртессине вӗҫлесси пирки калаҫнӑ май Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев кӑҫал пур ветеранӑн та ӗмӗчӗ пурнӑҫланассине палӑртнӑ.
Сӑмах май, ку темӑна наци проекчӗсем епле пурнӑҫланнине тишкерессипе республика шайӗнче йӗркеленӗ канашлура сӳтсе явнӑ.
Чӑваш Республикинчи Сывлӑха сыхлакан тата социаллӑ аталану министерстви палӑртнӑ тӑрӑх пурӑнас условисене лайӑхлатас тӗллевсемпе 2005 ҫулта учета Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин 5 428 ветерана тӑратнӑ. Ҫурт-йӗрпе ветерансене тивӗҫтерес тӗллевпе республикӑна 5 млрд. тенкӗ уйӑрса панӑ имӗш. Ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнчи кӑтартусемпе килӗшӳллӗн 233 вӑрҫӑ ветеранӗ паянхи кун та патшалӑх уйӑрнӑ укҫапа усӑ курмалли свидетельство хучӗ алла илмен-ха.
Пурӑнмалли условисене улӑштарма ветерансем икӗ майпа усӑ курма пултараҫҫӗ: патшалӑх уйӑрнӑ укҫана ҫӗнӗ ҫурт-йӗре хута яма е хваттере сутӑн туянма. Ҫу уйӑхӗнчи кӑтартусем тӑрӑх ку мелсемпе учетра тӑракан ветерансен 95,7% (5195 ветеран) усӑ курнӑ. ЧР Минстрой пӗлтернӗ тӑрӑх 757 ветеран тӳпеллӗ ҫурт тӑвӑмпа усӑ курнӑ, 133 хӑйне валли пурӑнмалли ҫурт-йӗр ҫине укҫа уйӑрнӑ. Нумайӑшӗ — 4 305 ветеран — ҫурт-йӗре хӑйсем тӗллен туяннӑ.
Министертвӑра пӗлтернӗ тӑрӑх патшалӑх уйӑрнӑ укҫапа усӑ курман 223 ҫынран 2 ветеранӗ свидетельство хутне паянхи куна илме ӗлкернӗ, халӗ укҫапа усӑ курма кирлӗ хутсем пуҫтараҫҫӗ. 231 вӑрҫӑ ветеранӗсем вара свидетельсво хутне те алла илмен-ха.
Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче тискер тӑшмана хирӗҫ ирӗкшӗн ҫапӑҫкан салтаксен паттӑрлӑхӗ ӗмӗрлӗхе асра тытӑнса тӑрӗ. Лӑпкӑ, тутӑлӑ пурнӑҫпа паян пурӑнни — пӗтӗмпе пирӗн хӑюллӑ салтаксене пула ҫеҫ. Кӑҫал аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗ ҫитнӗрен 68 ҫул ҫитет. Вӑрҫӑра тискер фашиста хирӗҫ ҫапӑҫакансен, тылра пӗтӗм вӑйне хурса тӑрмашакансен йышӗ шел пулин те ҫултан-ҫул чакса пырать. Паянхи ӗмӗрен ҫынсен ҫут тӗллевӗ вӑл — вӑрҫӑ хирӗнчи паянхи ҫутӑ пурнӑҫшӑн кӗрӗшекенсене хисеплесси, вӗсем пирӗн ҫине хунӑ шанӑҫа ӑнӑҫлӑ тытса пыни.
Раҫҫей патшалӑхӗ вӑрҫӑ ветеранӗсене, тыл ӗҫченӗсене яланах пулӑшма тӑрӑшнӑ. Кӑҫал та ҫак паха ӗҫ пӑрахӑҫланман. Хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх Чӑваш Республикин тӗп хулинче пурӑнакан ветерансен, тӑлӑх арӑмсен пӗтемпе 27 хваттере ҫӗнӗтме, ремонт тума паллӑртнӑ.
Ҫак ӗҫӗ пурнӑҫлама резерв фондӗнчен 500 пин укҫа уйӑрса панӑ. Кашни хваттерте хӑйне уйрӑм ӗҫ. Пӗр килте чӳрече улӑштарасси, пӳлӗмсенче ҫӗнӗ алӑкӗсем лартасси, электричество проводкине ҫӗнетесси, урай сарасси. Тепӗр хваттерте электричество счётчикӗсене улӑштарасси, ҫӑмӑл юсав тӑвасси.
Хӑш-пӗр хваттерсенче юсав ӗҫӗсене вӗҫлесе ҫитерме ӗлкернӗ, ыттисенче вара ҫӗнетӳсене уявсем хыҫҫӑн пӗтерме паллӑртнӑ.
Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗсене ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерме республикӑна федераци укҫи-тенкинчен 260 миллион тенкӗ ҫитнӗ. Ҫак укҫа 265 ветеранӑн ҫурт-йӗр ыйтӑвне татса пама май парӗ. 2008-мӗш ҫултанпа, Раҫҫей Президенчӗн «1941-1945 ҫулсенчи Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗсене ҫурт-йӗрпе тивӗҫтересси ҫинчен» Хушӑвӗ ӗҫе кӗнӗренпе Чӑваш Енри 3 пин те 804 ҫын хваттерлӗ пулнӑ. Ҫак тӗллевпе ҫӗршыв хыснинчен республикӑна 4,6 миллиард тенкӗ укҫа уйӑрса панӑ.
+6.3 °C