«Шупашкарти икӗ пульницӑна пӗрлештерме шухӑшлаҫҫӗ. Хальхинче иккӗшӗ те — республика шайӗнчи сиплев учрежденийӗсем. Реорганизаци текен сӑмах вӑрҫӑ ветеранӗсен госпитальне тата Республикӑри эндокринологи диспансерне пырса тивӗ». Ҫак хыпара Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗн 9-мӗшӗнче пӗлтернӗччӗ. Республикӑра ҫапла йышӑннӑ пулсан та диспансерти тухтӑрсем капла утӑма ырламаҫҫӗ иккен. Аптӑранипе вӗсем Раҫҫейӗн Федераци Канашӗн вице-спикерӗ Николай Федоров патне ҫыру ҫырнӑ.
«Чӑваш Енре халӑха эндокринологи пулӑшӑвӗ кӳрессине лайӑх йӗркеленӗччӗ. Малашне ҫавна пӑрахӑҫлаттарасшӑн», – ӑнлантарнӑ эндокринологсем ҫырура. Унтан цифрӑсем илсе кӑтартнӑ. Юлашки пилӗк ҫулта эндокин тытӑмӗн чирӗсемпе аптӑрасси Чӑваш Енре 33,1% ӳснӗ, сахӑр диабечӗпе — 8,7%, чир-чӗр аталанасси – 7,1%. Ҫавна май эндокринологсем медицинӑн ҫак тытӑмне уйрӑммӑн ӗҫлеттермелле тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Николай Федоров Чӑваш Ен Элтеперне Михаил Игнатьева эндокринологсем ыйтнине ӑша хывма чӗнсе ҫыру ҫитернӗ.
Раҫҫей ФСБн Чӑваш Енри управленийӗ тата Шупашкарти Ленин районӗн прокуратури Республикӑри клиника окологи диспансерне тӗрӗсленӗ, пульницӑн тӗп тухтӑрӗ Лидия Воропаева тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Вӑл должноҫӗпе ытлашши усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Медицина хатӗр-хӗтӗрӗ тата медицина тӗлӗшпе усӑ курмалли япаласем туяннӑ чухне саккуна пӑхӑнманран тӗп тухтӑр тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче ФСБ ыйтнипе Ленин районӗн сучӗ Лидия Воропаевӑна килти ареста лартнӑ. Пуҫиле ӗҫе мӗнле тӗпченине республикӑри прокуратура тӗрӗслесе тӑрӗ.
Лидия Воропаева 1955 ҫулта ҫуралнӑ, Куйбышеври Д.И.Ульянов ячӗллӗ патшалӑх медицина институтне пӗтернӗ. Республикӑри клиника онкологи центрне вӑл 2015 ҫултанпа ертсе пынӑ.
Кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн вӗрентекенне Шупашкарти Васкавлӑ медицина пулӑшӑвӗн пульницинчи ӗҫ пӳлӗмӗнче вӗлернине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, 80-ри травматолог тухтӑрта та ӗҫленӗ, Чӑваш патшалӑх университечӗн медицина факультечӗн экстремаллӑ кафедринче студентсене те вӗрентнӗ.
Ватӑ профессора, медицина ӑслӑлӑхӗнсен докторне, Чӑваш Енӗн ӑслӑлӑхӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченне 48-ти (халӗ вӑл 49-та) пӗлӗшӗ вӗлернӗ. Вӗсен иккӗшӗн тулли мар яваплӑ общество пулнӑ. Услампа ҫыхӑннӑ ӑнланманлӑх тавлашӑва ҫаврӑннӑ, ҫамрӑкки аслине вӗлернӗ.
Ҫын ҫине алӑ ҫӗкленӗ этем унччен те судпа айӑпланнӑ иккен. Анчах малтан вӑл вӑрӑпа ҫакланнӑ. Халӗ ӑна 12 ҫуллӑха ҫирӗп режимлӑ колоние ӑсатма йышӑннӑ.
Ҫу уйӑхӗн 10-мӗшӗнче 20 сехет те 47 минутра Патӑрьелти пульницӑна 1968 ҫулта ҫуралнӑ арҫынна илсе ҫитернӗ. Хайхискерӗн чӗркуҫҫи суранланнӑ.
Полицейскисем унпа мӗн пулнине уҫӑмлатнӑ. Арҫын пахчана мотоблокпа ҫӗр сухалама тухнӑ-мӗн. Вӑл унранах шар курнӑ. Хайхискер ҫӗре фрезапа сухаланӑ. Тӑрук мотоблок тӑпра ӑшне кӗрсе ларнӑ. Кил хуҫи ӑна сӳнтермесӗрех мала пынӑ та ӑна ҫӗкленӗ. Лешӗ малалла кайма пуҫланӑ, унӑн шӑлаварӗ мотоблокран ҫакланнӑ, сӗтӗрме тытӑннӑ.
Суранланнӑскере васкавлӑ медпулӑшупа пульницӑна илсе ҫитернӗ.
Чӑваш Енӗн пульницисем ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчи канмалли кунсенче епле графикпа ӗҫлессине палӑртнӑ.
Пилӗк кунлӑ ӗҫ йӗркипе тӑрӑшакансем ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче харӑсах тӑватӑ кун канӗҫ. Анчах ҫак шӑматкун вӗсемшӗн ӗҫ кунӗ пулӗ. Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерствине пӑхӑнса тӑракан пульницӑсем ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ӗҫлӗҫ те 29-мӗшӗнче канӗҫ. Ака уйӑхӗн 30-мӗшӗнче вӗсем шӑматкунхи графикпе йышӑнӗҫ. Алӑксем тҫав кун ирхи саккӑртан кӑнтӑрла иртни пӗрреччен уҫӑ пулӗҫ. Ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, 2-мӗшӗнче тата 9-мӗшӗнче тухтӑрсем канӗҫ.
Амак тавраш тупӑнсан васкавлӑ медицина пулӑшӑвӗн, Республикӑн ача-пӑча клиника, Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницисенче пациентсене шурӑ халатлисем талӑкӗпех йышӑнӗҫ.
Ыран, ака уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, республикӑри сывлӑх сыхлавӗн учрежденийӗсенче Уҫӑ алӑксен кунӗ иртет. Кӑмӑл пуррисем пӗтӗмӗшле практика тухтӑрӗсемпе, ытти специалистпа канашлама пултарӗҫ.
Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлавӗн министерстви хыпарланӑ тӑрӑх, республикӑри кардиологи диспансерӗнче кардиологсем тата чӗрепе юн тымарӗсен хирургӗсем ҫынсене 8 сехетрен пуҫласа 13-ччен йышӑнӗҫ. Кирлӗ пулсан тухтӑрсем ҫавӑнтах электрокардиографи тата чӗрепе юн тымарӗсен ультрасасӑ тӗпчевӗ ирттерӗҫ.
Республикӑри наркологи диспансерӗн специалисчӗсем вара «Психотроплӑ япаласемпе усӑ курассипе кӗрешес ӗҫри ҫемье пӗлтерӗшӗ» ятпа калаҫу йӗркелӗҫ. Психиатрсемпе наркологсемпе, социаллӑ ӗҫченсемпе ҫынсем диспансерӑн Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти тата Ҫӗмӗрлери поликлиникисене ҫитсе канашлама пултарӗҫ. Ҫавӑн пекех Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницин алӑкӗсем те ыран пациентсемшӗн уҫӑ пулӗҫ.
Аса илтеретпӗр, тухтӑр патне кайма пуҫтарӑннисен хӑйсемпе пӗрле медполис, паспорт тата СНИЛС илме манмалла мар.
«ДоступнаяМедицина.рф» (чӑв. Меллӗ медицина.рф) Чӑваш Енре пурӑнакан пӗр хӗрарӑмӑн ҫӑхавне пичетленӗ. Унта вӑл унӑн ашшӗ ӗҫлемен моргра икӗ кун выртнине пӗлтернӗ.
Вилнӗ ҫыннӑн хӗрӗ портала пӗлтернӗ тӑрӑх, полицейскисем унӑн ашшӗн виллине кастарма тесе Йӗпреҫ районӗнчи пульница ҫумӗнчи морга ӑсатнӑ.
Вилнин тӑванӗсем пакунлисем хушнине ӑша хывса ӑна хӑйсемех ҫитернӗ, вырӑна ҫитсен йышӑну уйрӑмӗнчен ҫара уҫҫи ыйтса илнӗ, морга кӗртсе хунӑ, кайран уҫҫа каялла парса хӑварнӑ.
Район пульницинчи морг ӗҫлеменнине патологоанатом вилнин тӑванӗсене тепӗр икӗ талӑкран ҫеҫ пӗлтернӗ иккен. Ҫакна илтсен вилнин тӑванӗсем хӑйсен ҫывӑх ҫыннине Йӗпреҫ районӗнчи пульница ҫумӗнчи моргран урӑх ҫӗре илсе кайнӑ.
Чӑаш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерствин хысна учрежденийӗ шутланакан Шупашкар район пульницинче ӗҫ саккуне пӑснӑ. Унсӑр пуҫне хӑш-пӗр право акчӗсенче те кӑлтӑк тупӑннӑ. Ҫитменлӗхе республикӑн Патшалӑх ӗҫ инспекцийӗ палӑртнӑ. Тӗрӗслевҫӗсем шурӑ халатлисем патне ушкӑнпа ҫырнӑ ҫырӑва илнӗ хыҫҫӑн персе ҫитнӗ.
Инспекторсем тӗплӗн тишкернӗ хыҫҫӑн пульницӑра ӗҫ саккуне пӑснине тата хӑш-пӗр правӑпа норматив хучӗсенчи кӑлтӑка асӑрханӑ.
Яваплисем тӗлӗшпе Чӑваш Енӗн Патшалӑхӑн ӗҫ инспекцийӗ РФ Административлӑ майпа правӑна пӑсни ҫинчен калакан кодексӗн 5,27-мӗш статйин 1-мӗшӗ пайӗпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Пульницӑна 30 пин тенкӗлӗх штраф хурса панӑ, тӗп врачӑн тивӗҫне пурнӑҫлакана — пӗр пинлӗх.
Санкт-Петербургри гидрометеорологи университетӗнче вӗренекен каччӑ реанимацие лекнӗ. Вӑл тӑрӑхри «Фонтанка.ру» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра ҫырнӑ тӑрӑх, нумай пулмасть ҫеҫ 18 ҫул тултарнӑ яша Купчинӑри 5-мӗш ача-пӑча пульницине илсе кайнӑ. Шӑмми-шаккине аванах хуҫса пӗтернӗскере реанимаци уйрӑмне вырттарнӑ.
Тӗнче тетелӗнчи хаҫатра ҫырнине ӗненсен, ҫамрӑк Фрунзе районӗнче хӑнара пулнӑ. Хӑй вӑл аслӑ шкулӑн Большевиксен проспектӗнчи общежитийӗнче регистрациленнӗ.
Каччӑ мӗн сӑлтавпа пиллӗкмӗш хутран персе аннине (е, тен, такам тӗксе янине) тӗпчевҫӗсем палӑртасса шанас килет.
Тӗнче тетелӗнчи эпир маларах асӑннӑ хаҫатра хыпарланӑ тӑрӑх, Чӑваш Енре ҫуралнӑ каччӑ ӳсӗр пулнӑ, унтан эрех шӑрши аванах кӗнӗ.
Ӗнер Республикӑри ача-пӑча клиника пульницинче Пӗтӗм тӗнчери хӗрлӗ-кӑвак куна палӑртнӑ. Пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗ эпилепсипе чирлисен кунӗ шутланать.
Хӑйне евӗр куна 2008 ҫулта Канадӑри тӑхӑр ҫулти Кессиди Меган пуҫарса янӑ. Эпилепсипе чирлекенскертен аслисем те, тантӑшӗсем те тӑрӑхланӑ. Хӗрачан хӑй ыттисенчен нимпе те кая маррине кӑтартас килнӗ. Пӗчӗкшерӗн ҫак акци тӗнче шайне тухнӑ.
Чӑваш Енре 1998 ҫултах Ачасемпе ҫамрӑксен эпилепси центрне йӗркеленӗ. Тухтӑрсем ҫине тӑрса сипленине кура пациентсен 80 проценчӗ сывӑ ҫынсемпе танах пурнӑҫпа киленме пултарать. Ку цифрӑна республикӑн Сывлӑх сыхлав центрӗнчен пӗлтереҫҫӗ. 2004 ҫултанпа пирӗн республикӑра эпилеписпе чирлӗ 2500 яхӑн ачана шута илнӗ. Ку йыша ҫулсерен 230-240 ача хушӑнса пырать.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (02.08.2025 15:00) сайра пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, 27 - 29 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Альберт Канаш, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Иванов Илья Арсентьевич, чӑваш журналисчӗ ҫуралнӑ. | ||
| Чиндыков Борис Борисович, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Дегтярёв Геннадий Анатольевич, чӑваш чӗлхин тӗпчевҫи ҫуралнӑ. | ||
| Азизов Загид Керимович, географи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |