Ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшенче, 18 сехетре, Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче Шупашкарта иртекен XV пӗтӗм тенчери кинофестваль уҫӑлӗ.
Ҫав каҫ сцена ҫине Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артистки Ольга Кабо тата Нина Шацкая «Пятое время года... Любовь» (режиссёрӗ – Юлия Жженова) юрӑллӑ-кӗвӗллӗ тата поэзи спектаклӗпе сцена ҫине тухӗҫ.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн оркестрӗ эстрада тата халӑх юррисене илем кӳрӗ, авалхи романссем янӑрӗҫ. Артситсем Александр Пушкин, Сергей Есенин, Василий Жуковский, Афанасий Фет, Борис Пастернак, Игорь Северянин, Белла Ахмадулина сӑввисене вулӗҫ.
Ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче «Чапаев. Вечность за час» премьерӑна кӑтартнӑ.
Пьеса авторӗ — Владислав Николаев, режиссёрӗ — Дмитрий Михайлов. Тӗп сӑнара, Василий Чапаев рольне, моноспектакльте Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ артистки Леонид Яргейкин калӑпланӑ.
Пьеса авторӗ Владислав Николаев калашле, пирӗн тӑрӑхран мухтавлӑ ентешсем йышлӑн тухнӑ. Вӗсем — Петр Егоров, Никита Бичурин, Иван Яковлев, Алексей Крылов, Василий Чапаев, Андриян Николаев... Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ легендарлӑ Василий Чапаев ҫинчен спектакль хатӗрлес тенӗ. Моноспектакль валли пьеса ҫырса пама драматургран Дмитрий Михайлов режиссёр ыйтнӑ. Ӗҫе пуҫаниччен Владислав Николаев Василий Иванович ҫинчен нумай кӗнеке вуланӑ, документлӑ фильмсем пӑхнӑ, тӗнче тетелӗнчи тӗрленчӗксемпе паллашнӑ, Фурмановӑн романне те вуласа тухнӑ.
Ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче Генрих Сапгирӑн ӗҫӗ тӑрӑх лартнӑ «Лошарик» спектакле кӑтартӗҫ. Ӑна курас тесен культура учрежденине 10 сехет те 30 минута ҫитмелле.
Спектакле классика мелӗпе (пуканесем ширма хыҫӗнче) лартнӑ. Юмахра циркри жонглер ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
«Ку спектакльте эпӗ Лошарик сӑнарне вылятӑп. Вӑл пурне те шанать, ырӑ кӑмӑллӑ. Спектакль ачасене те, аслисене те килӗшмелле. Шанӑр, ӑна пурнӑҫлас тесе тӑрӑшӑр!» — тенӗ юмахра тӗп роле вылякан Надежда Назарова.
Чӑваш Енӗн наци вулавӑшӗнче «Наци кӗтречӗ. Константин Иванова халалласа» курав уҫӑлнӑ. Ӑна чӑваш поэзийӗн классикне Константин Иванова тата унӑн вилӗмсӗр «Нарспи» поэмине халаллассине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха.
Курава уҫнӑ ҫӗре республика Элтеперӗ Олег Николаев, чӑваш парламенчӗн спикерӗ Леонид Черкесов, культура министрӗ Светлана Каликова тата ыттисем хутшӑннӑ.
«Нарспи» поэмӑна эпир ача чухне вӗреннӗ. Унти тӗп геройсене – Нарспипе Сетнера — халӗ те астӑватпӑр. Поэмӑна нумай ӑсчах, филолог, шухӑшлавҫа тӗпченӗ, ҫав ятпа спектакль тата опера хатӗрленӗ, ку вӑл хайлавӑн пӗлтерӗшне пӗлтерет», – тенӗ Олег Николаев.
Курав поэмӑпа ҫыхӑннӑ кӗнекесемпе, куҫарусемпе, сӑн ӳкерчӗксемпе, хаҫат статйисемпе, аудиодисксемпе, спектакльти тумсемпе паллаштарать.
Чӑваш каччи 1941. «Крылья над Берлином» ҫар драминче ӳкерӗннӗ. Фильм режиссёрӗ – Константин Буслов.
Ҫав ӗҫри летчиксенчен пӗрин сӑнарне Елчӗк районӗнчи Аслӑ Таяпа каччи Владимир Тяптушкин калӑпланӑ.
Владимир Тяптушкин Щепкин ячӗллӗ Аслӑ театр училищинчен вӗренсе тухнӑ. Халӗ вӑл Мускаври Пӗчӗк театрта ӗҫлет. Чӑваш каччи спектакльсенче вылять, кинора ӳкерӗнет.
«1941. Крылья над Берлином» фильма, сӑмах май каласан, кинотеатрсенче ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче кӑтартма тытӑнӗҫ.
Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче чӑваш авторӗсен спектаклӗсене кӑтартакан эрне иртӗ.
Чӑваш авторӗсен спектаклӗсен эрнине Михаил Сунтал пьеси тӑрӑх лартнӑ «Эп сӳннӗ чух – эс ҫун!» драма уҫӗ. Наталия Сергеева режиссёрӑн ӗҫне паян, ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, кӑтартӗҫ. Ӑна пӗрре 13 сехетре, тепре 18 сехет те 30 минутра курма май килӗ.
Ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Владислав Николаевӑн пьеси тӑрӑх лартнӑ «Чуххӑм Ванька авланать – кай-кай-кай...» спектакле кӑтартӗҫ. Вӑл 18 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Ака уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Фёдор Павловӑн «Ялта» музыкӑлла драмине кайса курма май пур. Вӑл 13 сехетре пуҫланӗ.
Александр Пӑрттан «Хӑвӑрт укҫа ҫавӑрать пуҫа» камитне театр ака уйӑхӗн 27-мӗшӗнче 18 сехет те 30 минутра йыхравлать.
Ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче 18 сехет те 30 минутра «Инкеклӗ телей» инсценировкӑна кӑтартӗҫ. Ӑна Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене чавнине халалланӑ. Калав авторӗ — Юлия Николаева, инсценировки — Сергей Павловӑн.
Ака уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх пукане театрне уҫнӑранпа 77 ҫул ҫитнӗ. 1945 ҫулхи ака уйӑхӗн 15-мӗшӗнче театрта «Три подружки» спектакль лартнӑ. Культура учрежденийӗн йӗркелӳҫи, пӗрремӗш директорӗ тата режиссёрӗ Сергей Мерзляков пулнӑ.
Хальхи вӑхӑтра театра Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Елизавета Абрамова директор пулса ертсе пырать, илемлӗх ертӳҫи — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Юрий Филиппов.
Театр труппи 19 артистран тӑрать.
Культура учрежденийӗ ҫулсерен тӗрлӗ фестиваль ирттерет.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче легендарлӑ Василий Чапаева асра тытса моноспектакль лартӗҫ.
Пӗрремӗш тӗнче вӑрҫине тата Граждан вӑрҫине хутшӑннӑ ентешӗмӗр, Хӗрлӗ ҫарӑн дивизийӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ Чапаев пирки спектакль лартма театр артисчӗ Дмитрий Михайлов сӗннӗ иккен.
Дмитрий спектаклӗн режиссёрӗ те, артисчӗ те вӑл хӑех пулӗ. Авторӑн идейине пурнӑҫа кӗртме Владислав Николаев драматург тата журналист килӗшнӗ.
«Владислава эпӗ спектакль валли материал хатӗрлесе пама ыйтрӑм. Унпа ҫав темӑна сӳтсе явнӑ чухне ӗҫе монопьеса формачӗпе йӗркелес шухӑш патне пырса ҫитрӗмӗр. Текста хатӗрлеме икӗ уйӑха яхӑн кирлӗ пулчӗ. Ҫав вӑхӑтра эпир вӗҫӗмех ҫыхӑну тытса ӗҫлерӗмӗр, канашларӑмӑр», — каласа кӑтартнӑ театр артисчӗ Дмитрий Михайлов.
Ҫӗнӗ ӗҫпе ҫу уйӑхӗнче паллаштарма палӑртаҫҫӗ.
Кӗҫех Чӑваш чӗлхин кунӗ ҫитӗ. Ҫавна май ака уйӑхӗнче чӑвашла мультфильмӑн хӑтлавӗ иртӗ. Ҫапла пӗлтерет ЧР культура министрӗ Светлана Каликова.
Министр каланӑ тӑрӑх, чӑвашла мультфильмӑн икӗ серине Шупашкарти ӳнер училищипе пӗрле хатӗрленӗ. Вӑл «Асамат валли – парне» ятлӑ. Хӑтлав ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче иртӗ.
Ҫавӑн пекех Ҫамрӑксен театрӗнче ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче «Юмахри сӑнарсемпе пӗрле чӑвашла вӗренетпӗр» ятлӑ акци пулӗ. Унтах кил-тӗрӗшре усӑ курмалли чашӑк-тирӗк куравӗ иртӗ.
Пукане театрӗнче вара ака уйӑхӗн юлашки эрнинче чӑваш авторӗсен – Юхма Мишшин, Петӗр Хусанкайӑн, Ева Лисинӑн – хайлавӗсем тӑрӑх хатӗрленӗ спектакльсем лартӗҫ.
Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ «Люди как люди» (чӑв. Ҫынсем ҫын пекех) пӗтӗм ҫӗршыври инклюзив фестивальне хутшӑнать. Мероприяти ыран, пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, уҫӑлӗ, ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче хупӑнӗ. Фестивале аутизм чирӗ ҫинчен ҫынсене пӗлтерес, ҫав чирпе чирлекенсене социаллӑ пурнӑҫа явӑҫтарас тӗллевпе йӗркелеҫҫӗ.
Чӑваш патшалӑх пуканӗ театрӗ А. Бродичанский пьеси тӑрӑх лартнӑ «Сколько цветов у радуги?» спектакльпе хутшӑнать. Ӑна артистсем Мускаври ВДНХра ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче кӑтартӗҫ.
+8.3 °C