«Чӑвашпа Чӗмпӗрӗн экономикӑпа политкультура анлӑшӗ: пӗтӗмлетӳ тата малашлӑх». Ҫак ятпа ӗнер Шӑмӑршӑра ҫавра сӗтел иртнӗ. Унта пирӗн республикӑн тата Чӗмпӗр облаҫӗн ертӳҫисем: Чӑваш Енӗн Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев тата Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ — Правительство пуҫлӑхӗ Сергей Морозов хутшӑннӑ.
Икӗ енлӗ хутшӑнусем пирки каланӑ май Михаил Игнатьев регионсем географи тӗлӗшӗнчен кӑна мар, ӑс-хакӑл енпе те ҫывӑххине палӑртнӑ. «Пирӗн иртнинче тата хальхинче пӗр пекки нумай», — тенӗ вӑл. Унтан вӑл 1968 ҫулта Иван Яковлев уҫнӑ Чӗмпӗрти учительсен чӑваш шкулӗн пӗлтерӗшне, унта ӑс пухнӑ Константин Иванов поэта аса илнӗ. Чӗмпӗр облаҫӗнче ытти халӑхпа танлаштарсан чӑвашсем йышпа виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑннине палӑртнӑ Михаил Васильевич. Ҫавна май вӑл асӑннӑ облаҫ кӗпӗрнаттӑрне чӑваш этносне, чӗлхине тата культурине упраса хӑварма майсем туса панӑшӑн тав тунӑ.
Сӑнсем (27)
Ӗнер пирӗн республикӑна Раҫҫейӗн ҫыхӑну тата массӑллӑ коммуникацисен министрӗн ҫумӗ Алексей Волин килнӗ. Унпа Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев тата хамӑр тӑрӑхри информаци политикин тата массӑллӑ коммуникаци министрӗ Александр Иванов тӗл пулнӑ.
Федераци министрӗн ҫумӗ Чӑваш Енре цифра телекуравӗ ӗҫлеттерсе ярассипе ҫыхӑннӑ ӗҫсем епле пыни пирки калаҫнӑ май ҫулталӑк вӗҫлениччен 42 объекта хута ярассине пӗлтернӗ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, ӗҫ графикпа килӗшӳллӗн пурнӑҫланса пырать. Ҫулталӑк вӗҫленнӗ тӗле республикӑри халӑхӑн 99 проценчӗ цифра формачӗпе 10 канала пӑхма пуҫлайӗ. «Тепӗр майлӑ каласан, яла пахалӑхлӑ телекурав ҫитет», — тенӗ федераци министрӗн ҫумӗ.
Ҫавӑн пекех А. Волин республикӑра тухакан кӗнекенсенчен ҫурри чӑвашла тухнине пӗлнӗ хыҫҫӑн кӑмӑллӑ пулнине палӑртнӑ. Ун шучӗпе ҫакӑ республикӑра «чӗлхе йӑлине упраса хӑварнине, продукцие вара ыйтнине» кӑтартать.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Кӗчкей ялӗнчи «Женьшень» сывлӑха упрамалли клуб пайташӗсем малашне камран тӗслӗх илмеллине пӗлеҫҫӗ. Вӗсем нумаях пулмасть Олимп чемпионки Елена Николаева патӗнче хӑнара пулса курнӑ.
Елена Николаевна вӗсемпе сывлӑха ҫирӗплетмелли хусканусем тунӑ. Ку вара пурне те вӑй-хал хушнӑ, кӑмӑлӗсене хӑпартнӑ.
Унтан хӑнасем маттур ентешӗн кубокӗсемпе, медалӗсемпе паллашнӑ. Елена Николаевна хӑнасене спортри йывӑрлӑхсем пирки, хӑйӗн ҫитӗнӗвӗсемпе малашнехи планӗсем ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
«Женьшень» клуб пайташӗсем чемпионкӑна сывлӑха ҫирӗплетмелли хӑйсен мелӗсемпе паллаштарнӑ. Вӗсен тӗлпулӑвӗ чей ӗҫнипе вӗҫленнӗ.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев блогерсемпе курнӑҫни пирки /news/9841.htmlэпир пӗлтернӗччӗ. Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, Чӑваш ЕН Элтеперӗ пулма «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партирен кандидата тӑратнӑ Олег Николаев та блогерсемпе тӗл пулнӑ. Вӑл вӗсемпе ӗнер курнӑҫнӑ.
Олег Алексеевич суйлав умӗнхи кампани епле пынипе паллаштарнӑ, районсемпе хуласем тӑрӑх ҫӳрени ҫинчен, унта сиксе тухакан чӑрмавсем пикри чарӑнса тӑнӑ. Олег Николаев Чӑваш Ен Правительствине реформӑлас, хӑш-пӗр министерствӑпа ведомствӑна пӗтерес шухӑша палӑртнӑ.
«Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти кандидатне блогерсем суйлав умӗнхи стратегие таплӑнуллӑх, креативлӑх кӗртме сӗннӗ.
Раҫҫей Федерацийӗн Коммунистсен партийӗпе пӗрле пулса кӗрешессине регион шайӗнче пӑхса тухманнине пӗлтернӗ Олег Николаев. Хӑйӗн кандидатурине вара вӑл илме шухӑшламаннине палӑртнӑ.
Сӑнсем (3)
Ҫурла уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Тӗмен тӑрӑхӗнчи чӑвашсен «Тӑван» ассоциаци ертӳҫи Ираида Маслова тата Сургут хулинчи чӑвашсен «Туслӑх» наципе культура центрӗн ертӳҫи Татьяна Кузьмина Чӑваш Енӗн культура министрӗпе Вадим Ефимовпа тата ЧНК ертӳҫипе Николай Угасловпа тӗл пулнӑ.
Тӗмен тӑрӑхӗнче вӑтӑр пине яхӑн чӑваш пурӑнать. Ытти халӑх йышӗнче шучӗпе вӗсем — саккӑрмӗш вырӑнта, Сургут хулинче вара — улттӑмӗш вырӑнта. Асӑннӑ тӑрӑхра ҫӗp вӑтӑр наци ҫынни пурӑнать. Вӗсенчен хӗрӗхӗшӗ хӑйсен наципе культура автономине йӗркеленӗ. Чӑвашсен «Тӑван» ассоциацийӗ чи лайӑххисен шутӗнче. Унти чӑвашӗсем хӑйсен ӗҫне ҫамрӑксене явӑҫтарма тӑрӑшаҫҫӗ, вӗсемпе ӗҫлеме этнокультура компоненчӗсене ycӑ кураҫҫӗ. Унта пилӗк вырсарни шкулӗ ӗҫлет. Унсӑр пуҫне чӑваш культурипе йӑли-йӗркине тӗпчес тӗллевпе тӗрлӗ экспедици йӗркелеме yкҫa-тенке шеллемеҫҫӗ. Ку енӗпе Тӗмен облаҫӗн администрацийӗн наци ӗҫӗceмпe тимлекен комитетӑн тӳпи пысӑк тесе хыпарлать ЧНКн пресс-служби.
Хӑш-nӗp регионта чӑваш наципе культура автономийӗсем пайланса кайнӑ пулсан, Тӗмен тӑрӑхӗнче Уралпа Ҫӗпӗp чӑвашӗсен пӗрлӗхӗн ертӳҫи Владимир Логинов тӑрӑшнипе пур хулапа ялти автономисем те «Тӑван» ассоциаци йӗри-тавра пӗрлешнӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев тӗрлӗ районпа хулана, предприяти-организацие ҫине-ҫинех тухса ҫӳрет. Ӗнер вӑл блогерсемпе Шупашкар районӗнчи Апаш ялӗ ҫывӑхӗнчи кану базинче тӗл пулнӑ.
Тӗнче тетелӗнче хӑйсен шухӑшне ҫыракансем Элтепер тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлаканпа курнӑҫма кӑмӑлпах пуҫтарӑннӑ тесе пӗлтерет «Правда ПФО» интернет-кӑларӑм. Блогерсем сӗнекен шухӑшсем анлӑшӗпе палӑрса тӑман-мӗн, вӗсем ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗнчен пуҫласа виртуаллӑ куравсем йӗркелессипе ҫыхӑннӑ ыйтусене хускатнӑ. Михаил Игнатьев пурне те тимлӗн итленӗ, кайран вӑл ҫапларах пӗтӗмлетнӗ: «Чӑн пурнӑҫпа ҫыхӑннӑ сирӗн идейӑрсемпе шухӑшӑрсем республикӑра пурӑнакансемпе ҫыхӑннӑ, — тенӗ Михаил Васильевич. — Ҫулланнисемпе те, ача пахчинчи ача шутланакансемпе те, вӑренекенсемпе те. Анчах эпӗ сире тепӗр ене тимлӗх уйӑрма ыйтнӑ пулӑттӑм, тӗрӗсрех, наци сывлӑхне. Ӑна сывӑ апатланупа ҫыхӑнтарма. Пахалӑхсӑр апат-ҫимӗҫшӗн укҫа тӳлесе питӗ нумай ҫын йӑнӑшать. Кайран — аптекӑсем, пульницӑсем, сипленӳ тата каллех ҫемье хыснинчен тӑкаклану.
Шупашкар ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ еннелле сарӑлӗ. Унта «Соляное» микрорайон тӑвассине хула влаҫӗсем халӑхпа пухӑнса сӳтсе явнӑ.
Микрорайон Шупашкарӑн ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ пайӗнче Шупашкар шыв управлӑхӗн ҫыранӗнчи 51 гектар ҫинче вырнаҫмалла. Территорин самай пайӗ хальлӗхе пушӑ.
«Соляное» микрорайон нумай хутлӑ тата 2 хутлӑ ҫуртсенчен, коттеджсенчен, 250 тата 130 вырӑнлӑх 2 ача пахчинчен, 1100 вырӑнлӑ шкултан, суту-илӳ, йӑла пулӑшӑвӗ кӳрекен предприятисенчен, физкультурӑпа культура объекчӗсенчен, кашнинче 300-шер машина лартмалла икӗ хутлӑ автостоянкӑран тӑрӗ. Ҫӗнӗ вырӑнта 9,1 пин ытларах ҫын пурӑнасса шанаҫҫӗ.
Проекта тума «Ҫыран» ассоциацие шаннӑ, ӗҫне пурнӑҫлаканӗ — «Полиспроект» архитектурӑпа конструктор бюровӗ.
Сӑнсем (7)
Утӑн 24-мӗшӗнче Элӗкри тӗп вулавӑшра Иван Антоновпа тӗлпулу иртнӗ. Вӑл — полици майорӗ, таврапӗлӳҫӗ, Чӑваш халӑх академикӗ, Халӑх ҫыравҫисен пӗрлӗхӗн пайташӗ. Иван Сергеевич ҫак районти Кӗҫӗн Тӑван ялӗнче ҫуралса ӳснӗ.
Мероприятие унӑн арӑмӗ, хӗрӗпе кӗрӗвӗ тата тӑванӗсем те хутшӑннӑ. Иван Антонов вулавӑша килнисене хӑйӗн ҫӗнӗ «Пирӗн пурнӑҫ» кӗнекипе паллаштарнӑ. Хӗрӗ Татьяна поэма мӗнле ҫырӑнни пирки каласа кӑтартнӑ.
Иван Антонов 1938 ҫулта ҫуралнӑ, Ураскилтри вӑтам шкула пӗтернӗ, Уральск хулинчи авиаци ҫар училищинчен вӗренсе тухнӑ. 1985 ҫултанпа ҫыравҫӑ ӗҫне кӳлӗннӗ. Ун чухне вӑл тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ.
Иван Антонов Кӗҫӗн Тӑван ялӗн историйӗпе, йӑла-йӗркепе, паллӑ ҫынсен кун-ҫулӗпе кӑсӑкланма тытӑннӑ. Вӑл «Кӗҫӗн Тӑван: ял пурнӑҫӗ», «Кӗҫӗн Тӑван таврашӗнчи юрӑсем», «Тӑван Кӗҫӗн Тӑван: пьеса» кӗнекесем кӑларнӑ. Вӗсене ҫырнӑ чухне вӑл архивсенчи документсемпе паллашнӑ.
Иван Антонов Элӗк вулавӑшне «Пирӗн пурнӑҫ» кӗнекен 50 экземплярне парнеленӗ.
Ҫынсем пулӑшу ыйтнӑ депутат ӑшӑ шыв парассипе ӗҫлекен олрганизацие ертсе пыраканскер мар-ха. Анчах ун патне йышӑнӑва пынисем вӑл хӑйсене пулӑшасса шанаҫҫӗ.
Республикӑн Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем кашни уйӑхрах ҫынсене йышӑнаҫҫӗ. Ҫавӑн пеккине ҫак кунсенче парламентӑн Хысна, укҫа-тенкӗ тата налук енӗпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫи Игорь Кушев ирттернӗ. Депутат патне пынисем кашниех хӑйсене «халӑх тарҫи» ӑнланасса, пулӑшасса шанаҫҫӗ. Шупашкар районӗнчи пӗр тӑрӑхран ҫитнисем, акӑ, ресурспа тивӗҫтерекен организаци вӗсен нумай хваттерлӗ ҫурчӗсене ӑшӑтма тата ӑшӑ шывпа тивӗҫтерме пӑрахасси пирки пӗлтернӗ иккен. Ҫакна лешӗ котельнӑй киввипе сӑлтавлать-мӗн. Аптӑранӑ ҫынсем котельнӑя юсама е ҫӗннине тума депутат пулӑшасса шанаҫҫӗ иккен.
Муркаш районӗнчи пӗр ялта пурӑнакансен те — чун ыратӑвӗ. Вӗсене ял урамӗ кӗркуннепе ҫуркунне ҫӑрӑлни пӑшӑрхантарать. Ҫавна пула социаллӑ пӗлтерӗшлӗ объектсем патне те ҫитме йывӑр тенӗ вӗсем.
Депутат ҫынсене мӗн тумаллине сӑмахпа ӑнлантарса панӑ, хӑш-пӗр ыйтупа яваплисем патне ыйтса ҫырассине пӗлтернӗ.
Утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче РФ Патшалӑх Думин депутачӗн Анатолий Аксаковӑн йышӑну пӳлӗмӗнче чӑваш парламенчӗн депутачӗ Олег Николаев «ҫавра сӗтел» ирттернӗ. Олег Николаева Чӑваш Ен Элтеперӗ пулма «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти кандидата тӑратнӑччӗ.
Тӗлпулу суйлавпа ҫыхӑннӑ тесе шухӑшлама пулать-тӗр, анчах Виталий Станьял пӗлтернӗ тӑрӑх, унта суйлав пирки те, экономикӑпа хысна пирки те мар, наци политики пирки сӑмахланӑ. Ҫав шутра демографи, ассимиляципе дессимиляци, вӗренӳ, культура, чӗлхе, литература тата ӳнер пирки-мӗн.
«Ҫавра сӗтеле» пынӑ ЧПУ профессорӗ, экономика ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Анатолий Яковлев тӑван халӑхӑн ӑс-хакӑл пурнӑҫне тишкернӗ иккен. Вӑл хускатнӑ темӑна Чӗмпӗрти таврапӗлӳҫӗ Дмитрий Кузьмин, Хусанти шурсухал Олег Александров, хамӑр республикӑри экономист Сергей Петров, Николай Максимов писатель, Владимир Карсаков режиссер малалла тӑснӑ.
+20.3 °C