Ӗнер 15:00 сехетре Чӑваш наци вулавӑшӗнче Чӑваш наци конгресӗн черетсӗр IX Аслӑ пухӑвӗ иртнӗ. Ун умӗн, 10 сехетре, Мӑн Канаш пухӑннӑ. Анчах вӑл хупӑ мелпе иртнӗ, Тимӗр Акташ журналист пӗлтернӗ тӑрӑх ӑна унта кӗртмен.
Аслӑ Пухура икӗ ыйту сӳтсе явнӑ — ҫӗнӗ Устава йышӑнассине тата «Чӑваш халӑхӗшӗн тунӑ тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» медале ҫирӗплетессине. «Хыпар» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх Раҫҫейӗн 22 тӑрӑхӗнчен тата чикӗ леш енчи патшалӑхсенчен пурӗ 53 делегат хутшӑнмалла пулнӑ. Ҫавӑн пекех республикӑн кашни районӗ 2-шер делегата яма тивӗҫнӗ.
Уставне Николай Лукианов хатӗрленӗ. Мӗншӗн ҫӗнетме тивни пирки, мӗн улшӑнни пирки вӑл халӑх умне тухса доклад каланӑ. Хӑй сӑмахӗнче вӑл пурнӑҫ улшӑнни пирки пӗлтернӗ — экономикӑра та, политикӑра та, кашни сферӑра тенӗ пекех — ылмашусем пулса иртнӗ. Унсӑр пуҫне обществӑлла организацисене йӗркелекен саккунсем те ҫӗнелсех тӑраҫҫӗ. Ҫакна пула ҫӗнӗ Устав ҫырма тивнӗ те. Николай Лукианов ҫавӑн пекех унчченхи уставпа танлаштарсан мӗнле улшӑнусем кӗни ҫинче те чарӑнса тӑнӑ. Аслӑ Пухӑвӗн делегачӗсем ҫӗнӗ Устав проектне пӗтӗмӗшле ырланӑ.
Тепӗр ыйтура «Чӑваш халӑхӗшӗн тунӑ тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» медале ырларнӑ.
Шупашкарти йӑлари хытӑ каяша турттаракан предприятисенчен пӗри 15,5 миллион тенкӗпе «BOMAG» маркӑллӑ пусӑрӑнтаракан каток туяннӑ. Республика кунӗнче ҫӗннине хута яма, кӑтартма тӑрӑшни йӑлана кӗнӗ пулӑм та, ку катока та ҫак вӑхӑталла ӗҫлеттерме тытӑннӑ. Каток епле ӗҫленине тӗрлӗ шайри тӳре-шара тата тӗрлӗ хуларан кисле ҫитнӗ хӑнасем Питтукасси ҫӳп-ҫап вырӑнне ҫитсех пӑхнӑ.
Катока пахалама пынӑ йышра Чӑваш Енӗн ҫутҫанталӑк ресурсӗсен министрӗ Иван Исаев, Шупашкар хула администарцийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков тата ыттисем пулнӑ. Ют регионсенчен килнисен хушшинче республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче Чӗмпӗр, Хусан, Пенза, Йошкар-Ола, Чулхула, Магнитогорск хулисене асӑннӑ.
Ҫӗнӗ каток ӗҫе ҫӗртмен 17-мӗшӗнче тытӑннӑ иккен. Ӑна туяннӑ предприяти, «Спецавтохозяйство» общество, хуҫи Юрий Малов тинтерех туяннӑ ҫав техника ҫӳп-ҫап шайне 7 хута яхӑн пусӑрӑнтараяссине ӗнентернӗ. Ҫакӑ ҫулӑм тухасран та аван иккен. Йӑлари каяшсем ҫӗрсе выртнӑ май метан тухать, вӑл ним мар хыпса каяйрать.
Машина ытти бульдозерпа танлаштарсан самай йывӑр иккен.
ЧР Финанс министерствинчи пушӑ вакансие Светлана Иванова йышӑннӑ. Халӗ вӑл — финанс министрӗн ҫумӗ. Хушӑва паян, ҫӗртмен 16-мӗшӗнче, республика премьер-министрӗ Иван Моторин алӑ пуснӑ.
Светлана Ивановӑччен ҫак тивӗҫе Игорь Смирнов пурнӑҫланӑ. Вӑл халӗ ведомствӑра укҫа-тенкӗ управленийӗн пуҫлӑхӗ вырӑнӗнче юлнӑ. Светлана Иванова унччен ЧР пурлӑх министрӗн ҫумӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ.
Светлана Иванова 1963 ҫулта ҫуралнӑ. 1985 ҫулта И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчен вӗренсе тухнӑ. 1985–2004 ҫулсенче вӑл ЧР Финанс министерствинче ӗҫленӗ, хысна политикин пайӗн пуҫлӑхӗ таран ӳснӗ. Унтан ЧР Ял хуҫалӑх министерствин пай пуҫлӑхӗнче вӑй хунӑ. 2010 ҫултанпа ЧР пурлӑх министрӗн ҫумӗ пулнӑ.
Светлана Иванова унччен те Светлана Енилинӑпа ӗҫленӗ те халӗ те ун ҫумӗнчех пулӗ.
Малашне пысӑк должноҫри чиновниксене шанӑҫа ҫухатсан отставкӑна яма пултарӗҫ. Регионти саккуна паян ЧР Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче улшӑнусем кӗртнӗ.
ЧР Элтеперӗн администраци пуҫлӑхӗ Александр Иванов пӗлтернӗ тӑрӑх, документа республикӑри саккуна федераци шайӗнчипе пӗрпеклетнӗ. Эппин, малашне шанӑҫа ҫухатнӑ тӳре-шарана ӗҫрен хӑтарма пултарӗҫ. Ку тупӑшпа пурлӑх пирки пӗлтерменнисене, коммерци организаци управленине хутшӑнакансене, услам ӗҫӗпе аппаланакансене пырса тивӗ.
Александр Иванов каланӑ тӑрӑх, ку йӗрке ЧР Министрсен Кабинечӗн членӗсене, ҫын, ачасен, усламҫӑсен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑйсене пырса тивет.
Аса илтерер: кӑҫалтан пуҫласа ЧР влаҫ органӗсем муниципалитет тата организаци ертӳҫисен ӗҫ тухӑҫлӑхне хакланӑ чухне халӑх шухӑшне шута илет. Транспорт, автоҫул, ЖКХ ӗҫӗ халӑхӑн 30 процентӗнчен сахалрах тивӗҫтерет тӗк кунашкаллине тухӑҫсӑррисен йышне кӗртӗҫ. Кӑна валли ҫулсерен ҫынсем хушшинче ыйтӑм ирттерӗҫ.
Раҫҫей Правительстви регионсенчи ӗҫ тӑвакан органсем епле ӗҫленине хакласа рейтинг хатӗрленӗ. Унта виҫӗ ҫулхи кӑтартусене шута илнӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, пирӗн республика рейтингра хӑйӗн кӑтартӑвне лайӑхлатнӑ. 2012 ҫулхи кӑтартупа вӑл 28-мӗш вырӑнта пулнӑ тӑк, пӗлтӗрхи тӑрӑх 20-мӗш вырӑн йышӑннӑ.
Экономика аталанӑвне тишкерни рейтингра ҫуррине йышӑнать иккен, социаллӑ пурнӑҫ — 30 процент, халӑх ыйтӑмӗ — 20 процент. Пӗлтӗрхи кӑтартупа Раҫҫейӗн 40 субъекчӗн кӑтартӑвӗ начарланнӑ, 39-шӗн лайӑхланнӑ, 4 регион унчченхи вырӑнтах юлнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Правительство членӗсемпе ҫак эрнере ирттернӗ планеркӑра каланӑ тӑрӑх, пирӗн республикӑра пӗчӗк тата уйрӑм усламҫӑсем продукци туса илесси, налук тата налук мар тупӑш илесси, ҫурт-йӗр хута ярасси пысӑкланӑ, ӗҫсӗрлӗх шайӗ пӗчӗкленнӗ. Налук пухасси лайӑхланнине тата патшалӑх парӑмӗпе тухӑҫлӑ татӑлса пынипе асӑннӑ кӑтарту шайӗ 6,5 процент чакнӑ. Ҫынсем влаҫ органӗсене шанасси ӳссе пырать-мӗн.
Рейтинга йӗркеленӗ чух усӑ куракан индикаторсене илсен пирӗн республика тӗп капитала укҫа-тенкӗ хывассипе, укҫа тупӑшӗпе палӑртнӑ шая ҫитеймен иккен.
Кун пек сӑмаха эп шухӑшласа кӑларман. Этеме хӳтӗлемелли органсене ҫынсем пур чухне шансах кайманни вӑрттӑнлӑх мар. Анчах пур чухне те апла шухӑшлама кирлӗ мар. Акӑ, ҫакна ҫирӗплетекен тӗслӗхрен пӗри.
Республика прокуратури нумаях пулмасть Ростехнадзорӑн Атӑлҫи управленийӗн Чӑваш Енти ӗҫ-хӗлне тӗрӗсленӗ. Хутсене «ҫавӑрттарни» сая кайман — кӑлтӑксем сиксе тухнӑ. Тӗслӗхӗсене пӗтӗмлетсе пани те пур, уйрӑммӑн илсе кӑтартса та ҫирӗплетнӗ прокуратурӑн пресс-служби.
Акӑ, пӗррехинче асӑннӑ управление нумай хваттерлӗ ҫуртсенчен пӗринче ҫутӑ валеҫекен щит йӗркеллӗ ӗҫлеменни пирки пӗлтернӗ. Ҫак факта патшалӑх ҫурт-йӗр надзорӗн е муниципалитетӑн ҫурт-йӗр надзорӗн тӗрӗслемелле иккен. Тепӗр майлӑ каласан, ҫӑхава пӑхса тухма ыйтса Ростехнадзор управленийӗн маларах асӑннӑ органсенчен пӗрне ярса памалла пулнӑ. Анчах вӑл апла туса тӑман, хӑй тӗрӗслевпе персе ҫитнӗ. Ку вӑл компетенцие ӳстерни шутланать-мӗн.
Ҫав вӑхӑтрах прокуратура управлени хӑйӗн тӗп тивӗҫӗсене пурнӑҫласа ҫитерейменнине те палӑртнӑ. Ҫав фактсемпе вӑл Ростехнадзорӑн Атӑлҫи управленийӗн ертӳҫи ячӗпе хут шӑрҫаланӑ, кӑлтӑксене пӗтерме хушнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев пӗлтӗр виҫӗм ҫулхинчен 289 пин тенкӗ нумайрах ӗҫлесе илнӗ. Ҫулталкӑри тупӑш 3,26 миллион тенкӗпе танлашнӑ. «Ытти тупӑш» текенни 60,1 пин тенкӗ хутшӑннӑ.
Игнатьевӑн харпӑрлӑхри пурлӑхӗ ӳсмен. Тӗп пурӑх унӑн — ҫӗр. Элтепер харпӑрлӑхӗнче 50.599 тӑваткал метр ҫӗр тата 216,2 тата 95,4 тӑваткал метр калӑпӑшлӑ икӗ пӳрт пур. Мӑшӑрӗпе пӗрлехи харпӑрлӑхра 2.000, 623 тата 5.000 тӑваткал метр калӑпӑш ҫӗр лаптӑкӗсем, 129,5 тӑваткал метрлӑ хваттерӗн пӗрре виҫҫӗмӗш пайӗ шутланаҫҫӗ. Михаил Васильевичӑн уйрӑм автомашина ҫук.
Игнатьев Элтепер арӑмӗ пӗлтӗр 389,76 пин тенкӗ ӗҫлесе илнӗ (2012 ҫулта — 220 пин тенкӗ) тата 2 тенкӗ те 16 пус — «урӑх тупӑш». Ытти енчен унӑн та тупӑш шайӗ улшӑнман. Харпӑрлӑхра 25,300 тӑваткал метр ҫӗр, 282,6 тӑваткал метрлӑ хваттер, «Мерседес Бенц В 170» автомобиль тата 36,2 тӑваткал метрлӑ гараж боксӗ пур.
Михаил Васильевичӑн ывӑлӗ иртнӗ ҫул 24,8 пин текнӗ ӗҫлесе илнӗ тата 5 пуслӑх «урӑх тупӑш» курнӑ. Хӗрӗн тупӑшӗ ҫулталӑкра 6,85 пин тенкӗпе танлашнӑ. Элтеперӗн ывӑлӗпе хӗрӗ ашшӗн харпӑрлӑхӗнчи 129,5 тӑваткал метрлӑ хваттерӗнче тӳпене кӗнӗ.
Ҫак кунсенче Хӗрлӗ Чутай районне республикӑн культура министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова ҫитсе унти клубсен ӗҫ-хӗлне тишкернӗ. Муниципалитетсенчи культура учрежденийӗсене методика пулӑшӑвӗпе тивӗҫтермешкӗн Культура министерствин специалисчӗсем ҫулсеренех ятарлӑ графикпа килӗшỹллӗн районсене тухса ҫỹреҫҫӗ иккен.
Татьяна Казакова ертсе пыракан ӗҫ ушкӑнӗ районти культура ҫурчӗсен ӗҫ-хӗлне тишкернӗ май ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсемпе, клубсен, вулавӑшсен, архив, централизациленӗ бухгалтери ӗҫченӗсемпе тӗл пулни пирки асӑннӑ район хаҫачӗ хыпарлать. Сӑмах кӑҫал Раҫҫейре иртекен Культура ҫулталӑкне халалласа пурнӑҫламалли мероприятисем пирки пынӑ, культура ӗҫченӗсен шалӑвӗ пирки те калаҫнӑ. Культура ӗҫченӗсем халӑха паракан пулӑшусем ҫинче уйрӑммӑн чарӑнса тӑнӑ. Юлашки вӑхӑтра районта иртекен культура мероприятийӗсен шайӗ ỹссе пыни куҫ кӗрет-мӗн. Анчах та ялсенчи культура учрежденийӗсенче туса ирттерекен ӗҫсем иккӗлентереҫҫӗ иккен. Ҫав шутра клубсене каҫсерен уҫманни, халӑха нимӗнпе те кӑсӑклантарманни, хуҫисем ӗҫленӗ пек укҫа илсе ларни пирки пӑшӑрханни те тӗлӗтермӗшех мар-тӑр.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗн паянхи хушӑвӗпе килӗшӳллӗн республикӑн финанс министрӗн тивӗҫне пурнӑҫланӑ Светлана Енилинӑна регионти финанс ведомствин пуҫлӑхне ҫирӗплетнӗ. Кунсӑр пуҫне вӑл Министрсен Кабинечӗн ертӳҫин ҫумӗ евӗр те тӑрӑшӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗ Енилинӑна министра лартмалли хутсене ҫӗршывӑн Правительстви тата Финанс министерстви пӑхса тухса ырланине пӗлтернӗ.
Аса илтеретпӗр, финанс министрӗн тивӗҫӗсене Енилина кӑҫалхи анрӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнчен пурнӑҫлама тытӑнчӗ. Ҫав кунтанах ӑна вице-премьер пулма шаннӑччӗ. Республикӑн тӗп финансистне ҫирӗплетиччен вӑл Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен министерствине ертсе пычӗ. Унччен маларах ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗнче вӑй хучӗ.
Республикӑра — кадр улшӑнӑвӗ. Чӑваш Енӗн правительствин пуҫлӑхӗн Иван Моторинӑн паянхи йышӑнӑвӗпе сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумне Александр Медюкова ӗҫрен хӑтарнӑ.
Александр Медюкова ку должноҫа правительство пуҫлӑхӗ пӗлтӗрхи кӑрлачӑн 30-мӗшӗнчи йышӑнӑвӗпе ҫирӗплетнӗ. Унччен вӑл «Ростелеком» акционерсен обществин республикӑри филиалӗнче тӗрлӗ ӗҫре тӑрӑшнӑ. 2007–2011 ҫулсенче, сӑмахран, Медюков асӑннӑ предприятин (тӗрлӗ ҫулта вӑл тӗрлӗ ятлӑ пулнӑ) Шупашкарти филиалӗнче ертӳҫӗре тӑрӑшнӑ. Кайран ӑна «Ростелекомӑн» республикӑри филиалӗн коммерци директорӗ пулма шаннӑ, каярах вӑл ертӳҫӗ пуканне йышӑннӑ.
Медюков 1969 ҫулта Канашра ҫуралнӑ. Ҫемьеллӗ. Виҫӗ ача ашшӗ.
+17.3 °C