Шоркка артисчесем Тутарстанра

Чӑваш Республикин культура минестерстви йӗркеленипе Чӑваш наци конгресӗн Президенчӗпе Президиумӑн пайташӗсем, журналистсем, Шупашкар районӗнчи Шоркка ялӗнчи «Туслӑх» халӑх ансамблӗ тата ытти яваплӑ ҫынсем Иван Яковлев ҫурални 166 ҫитнине паллӑ тума акан 23-мӗшӗнче унӑн тӑван ялне — Кӑнна Кушкине — ҫитрӗҫ.

Иван Яковлевӑн пӑхӑртан тунӑ палӑкӗ умӗнче митинг иртрӗ, кайран конференци пулчӗ. Хӑнасем музейпа та паллашрӗҫ. Шкулӑн ӗҫӗ-хӗлӗ пирки пӗлчӗҫ — кунта вара пӑшӑрханмалли пурах мӗн. Юлашки вӑхӑтра ялта ачасем сахал ҫуралнине пула хальхи вӑхӑтра икӗ хутлӑ шкулта пурӗ те 20 яхӑн ача кӑна вӗренет иккен.

Ялти клубра Шоркка артисчӗсен пултаруллӑхӗпе курса савӑнчӗҫ, пӗрле юрларӗҫ, ташларӗҫ.

Тӗлпулура

Китайри Аньхӑпа Чӑваш Ен культура тӗлӗшӗнчен килӗштерсе ӗҫлесшӗн. Аньхӑри делегаци Раҫҫее пӗрремӗш хут килнӗ, вӗсем тӳрех Шупашкара ҫул тытнӑ.

Нумаях пулмасть Китайран килнӗ ҫынсем ЧР Информаци политикин министрӗпе Валентина Андреевӑпа тӗл пулнӑ. Унта тӗп ыйӑва — икӗ республикӑри телекомпанисем килӗштерсе ӗҫлессине — сӳтсе явнӑ. Ҫавна май тӗлпулӑва массӑллӑ информаци хатӗрӗсен ертӳҫисене те чӗннӗ.

Культура департаменчӗн директорӗн ҫумӗ Дин Гуанцин каланӑ тӑрӑх, Аньхӑри телеканалсем регион историне, культурине, ӑслӑлӑх потенциалне халалланӑ программӑсене хатӗрлесе эфира кӑлараҫҫӗ. Вӑл ҫак проектсем Раҫҫей ҫыннисемшӗн те кӑсӑклӑ пулассине палӑртнӑ.

Пирӗн телекомпанисем те чӑваш халӑхӗн пурнӑҫӗ, экономики, политики пирки, республика ҫинчен кӑларӑмсем хатӗрлеме хирӗҫ мар. Килӗшӗве алӑ пуснӑ хыҫҫӑн икӗ республикӑн та ҫанӑ тавӑрса ӗҫлемелле пулӗ: проектсемпе программӑсене куҫарма тивӗ.

Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче РСФСР тата Чӑваш АССР артисчӗ Николай Григорьев 75 ҫул тултарасси пирки пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ.

Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Николай Данилович хӑйӗн юбилейне К.В.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче уявланӑ. Артиста сумлӑ юбилейпе саламлама ЧР культура министрӗ Вадим Ефимов пынӑ.

Министр Николай Григорьев наци театр ӳнерне пысӑк тӳпе хывнине, унӑн пултарулӑхӗ Чӑваш Енӗн мухтавӗ пулнине палӑртнӑ. Николай Данилович пурнӑҫӗнче тӗрлӗ сӑнара калӑпласа куракансен кӑмӑлне ҫавӑрнӑ. Вӑл халӗ, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче ӗҫлекенскер, профессионал кадрсене хатӗрлемешкӗн ҫӗнӗ мелсем шырать.

Сӑнсем (21)

Хӑтлавра

И.Я.Я.ковлев ячӗллӗ ЧППУра «Поэт, писатель, гражданин..» электронлӑ кӗнекен хӑтлавӗ иртнӗ. Ӑна Чӑваш АССР халӑх поэчӗ, писатель, публицист, общество деятелӗ Семен Васильевич Элкер ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Электрон документаллӑ курава ЧР Патшалӑх истори архивӗн ӗҫченӗсем Ҫемен Элкерӗн фончӗн хучӗсене тӗпе хурса хатӗрленӗ. Вӗсем ӑна студентсене, университет преподавателӗсене, патшалӑх архивӗсен ӗҫченӗсене кӑтартнӑ.

Ҫемен Элкер пурнӑҫӗнче литература пултарулӑхӗ пысӑк вырӑн йышӑннӑ. Унӑн фондӗнче халӑх поэчӗн пурнӑҫӗпе ӗҫӗ-хӗлне ҫутатакан тӗрлӗ документ пур. Ҫакна кура Ҫемен Элкер чӑваш наци литератури аталанӑвне мӗн чухлӗ тӳпе хывнине хаклама пулать. Кӑсӑкла биографи, писателӗн пуян пултарулӑхӗ, обществӑпа политика пурнӑҫӗ… - пӗтӗмпех электрон кӗнекере пур.

Хӑтлавра истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧПУн историпе филологи факультечӗн деканӗ А.Скворцова, ЧР Культура министерствин архив секторӗн заведующийӗ А.Абдюшев, ЧР Патшалӑх истори архивӗн директорӗ Г.Ертмакова хутшӑннӑ.

Малалла...

Чӑваш чӗлхи кунӗ тата Иван Яковлевич Яковлев ҫуралнӑ кунӗ тӗлне Чӑваш кӗнеке издательстви «Чӑваш халӑхне панӑ халала» тепӗр хут кӑларнӑ. Пӗлтӗр кӑларни питӗ хӑвӑрт саланса пӗтнӗ иккен. Хальхинче вӑл пилӗк чӗлхепе — чӑвашла, вырӑсла, нимӗҫле, хрантсусла, акӑлчанла — пичетленнӗ.

Асӑнса хӑварар: Иван Яковлев Халала 1918 ҫултах ҫырма шухӑшланӑ, ӑна вӑл 1921 ҫулта Чӗмпӗрте ывӑлӗсемпе Алексейпе тата Николайпа хатӗрленӗ. Халал 1955 ҫулчен Иван Яковлевич архивӗнче упраннӑ. Архив 1922 ҫултанпа истори ӑслӑлӑхӗсен докторӗн, А.И.Яковлев профессорӑн хваттерӗнче пулнӑ. Иван Яковлевӑн мӑнукӗ Ольга Алексеевна Яковлева 1955 ҫулта архивӑн тӗп пайне В.И.Ленин ячӗллӗ СССР Патшалӑх вулавӑшне панӑ. Ҫапла май Халал чӑваш халӑхӗ патне ҫитнӗ.

Пухура

Хӗрлӗ Чутайри «Человек и природа» (чӑв. Этем тата ҫутҫанталӑк) таврапӗлӳ музейӗнче районти таврапӗлӳҫсен пухӑвӗ иртрӗ.

Пухӑва районти культура пайӗн ертӳҫи Александр Самсонов, райадминистраци пуҫлӑхӗ Александр Башкиров, музей директорӗ Елена Чемалинова, районти таврапӗлӳҫӗсем, ветерансен канашӗн пайташӗсем, вӗрентекенсем хутшӑнчӗҫ. Малтанах пухӑннисем районти таврапӗлӳҫӗсен йышне улшӑнусем кӗртрӗҫ, таврапӗлӳҫӗсен канашне, унӑн ертӳҫи пулма ҫутӗҫ пайӗн ертӳҫине Алексей Порфирьева суйларӗҫ.

Елена Чемалинова районти музей историйӗпе кӗскен паллаштарчӗ: «2014 ҫулхи пуш уйӑхӗнче ӑна уҫнӑрӑнпа 35 ҫул ҫитрӗ, ҫак уява ҫу уйӑхӗн 16 -мӗшӗнче уявлама палӑртса хутӑмӑр. Музей йӗркелессипе вырӑнти учитель Валерьян Григорьевич Толстов-Атнарский чылай тӑрӑшнӑ, ӑна 1993 ҫулччен ертсе пынӑ. Музейра ӑна халалланӑ ятарлӑ кӗтес те пур. Хальхи вӑхӑтра кунта 4 пине яхӑн экспонат упранать, музей фончӗ ҫулленех хутшӑнать. Музейра ҫӗнӗрен те ҫӗнӗ куравсем йӗркелеҫҫӗ. Халӗ, сӑмахран, кунта тӗрлӗ материалсенчен ӑсталанӑ пуканесен «Кукол яркий хоровод» куравне йӗркеленӗ».

Малалла...

Николай Григорьев

Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче РСФСР тата Чӑваш АССР халӑх артисчӗ Николай Григорьев 75 ҫул тултарӗ. Николай Данилович Ҫӗрпӳ районӗнчи Ҫӗньял ялӗнче ҫуралнӑ, А.Луначарский ячӗллӗ татр ӳнерӗсен патшалӑх институтне, Мускаври ГИТИС ҫумӗнчи режиссер курсӗсене пӗтернӗ.

Николай Григорьева 1961–1963, 1966–2002 ҫулсенче К.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче артист пулса ӗҫленӗ. 1963–1966 ҫулсенче Чӑваш телекуравӗнче режиссер ассистенчӗ пулнӑ. Чӑваш патшалӑх драма театрӗн директорӗнче 1969–1989 ҫулсенче ӗҫленӗ.

Николай Данилович хӑйӗн пултарулӑхӗпе халӑха 40 ҫул савӑнтарнӑ. Ҫак вӑхӑтра вӑл вырӑс тата ют ҫӗршыв классикӗсен, чӑваш авторӗсен пьесисенче тӗрлӗ роле вылянӑ: Ромео («Ромеопа Джульета», Орсино («Вуниккӗмӗш каҫ»), Никита тата Аким («Власть темы»), Иванов («Константин Иванов»), Сетниер тата Айтар («Айтар»)… Николай Григорьев Николай Терентьевӑн пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Хумсем ҫырана ҫапӑнаҫҫӗ» спектакльте Володя Ульянов рольне калӑплани — пысӑк ӗҫӗсенчен пӗри. Уншӑн вӑл К.Станиславский ячӗллӗ РСФСР патшалӑх премине тивӗҫнӗ.

Николай Даниловичӑн ролӗсем тӗрлӗрен, пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑраҫҫӗ.

Малалла...

Элкере халалланӑ электронлӑ куравӑн пӗр пайӗ

Ыран И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн историпе филологи факультетӗнче «Поэт, ҫыравҫӑ, гражданин…» 13 сехет те 30 минутра электронлӑ документаци куравӗ уҫӑлать. Ӑна республикӑн Патшалӑх истори архивӗн ӗҫченӗсем Ҫемен Элкер поэт ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине халалласа хатӗрленӗ.

Виртуаллӑ курав Элкерӗн фондӗнчи хутсем тӑрӑх хатӗрленӗскер теҫҫӗ. Виҫӗ пайран тӑракан курава тематикине тата хронологие кура уйӑрнӑ иккен. Унта, сӑмахран, вӑл хушмата улӑштарни, Ленин орденне твиӗҫни, РСФСР Верховнӑй Совечӗн виҫҫӗмӗш тата тӑваттӑмӗш созывӗнче депутат пулни таранах каласа кӑтартнӑ.

Паян Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче Пӗтӗм тӗнчери балет фестивалӗ уҫӑлнӑ. Кӑҫалхипе вӑл 18-мӗш хут иртет.

Культура пурнӑҫӗнчи паллӑ пулӑмсенчен пӗри азербайджан композиторӗ Фикрет Амиров кӗвӗленӗ «Тысяча и одна ночь» балетпа уҫӑлнӑ. Хайлава чӑваш сцени ҫинче Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ тренерӗ, пӑр ҫинчи тата эстрадӑри чылай шоу авторӗ Давид Авдыш лартнӑ. Дирижер пульчӗ умне Чӑваш Енӗн искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Ольга Нестерова тӑнӑ. Вокалти эпизодсене Любовь Казанцева хормейстер ертсе пынӑ.

Балетӑн тӗп партийӗсенче Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Айдар Хисамутдинов, Андрей Субботин, Анна Серегина, Марианна Чемалина, Анастасия Абрамова, Дмитрий Поляков, Булат Гатин, Ольга Сапаркина тата ыттисем пулнӑ.

Элӗк районӗнче Чӑваш чӗлхи кунӗ умӗн наци культурин «Туслӑх ҫулӑмӗ» фестивальне ҫулсерен йӗркелеҫҫӗ. Кӑҫал вӑл пушӑн 24-мӗшӗнчен пуҫласа акан 12-мӗшӗччен пынӑ. Фестивале 12 шкулти 22 ача хутшӑннӑ.

Фестиваль программипе килӗшӳллӗн чӑваш чӗлхипе, литературипе вӑйӑ-конкурс иртнӗ. Кашниех 5 номинацие парӑнтарнӑ: «Чӗлхе — халӑх мулӗ», «Чӑваш Республикин паллӑ вырӑнӗсемпе паллӑ ҫыннисем», «Чӑваш халӑх сӑмахлӑхӗ», «Илемлӗх тӗнчи», «Пирӗн пуянлӑх».

«Ҫӑлтӑрчӑк».

1-мӗш вырӑна Чӑваш Сурӑм шкулӗнчи 7-мӗш класра вӗренекен Ольга Егорова тухнӑ, 2-мӗшӗнче — Мӑн Вылӑ шкулӗнчи 8-мӗш класра ӑс пухакан София Иванова тата Тавӑтри шкул вӗренекенӗ Елена Ярхуткина, 3-мӗшӗнче — Юнтапари шкулта вӗренекен Анастасия Максимова тата Ураскилт шкулӗнчи Анна Петрова.

«Шевле» ӳнер конкурсӗнче ҫаксем мала тухнӑ: Элӗк шкулӗнчи Ирина Свисткова (1-мӗш вырӑн), Юнтапа шкулӗнчи Анжела Ильина тата Элӗк шкулӗнчи Наталья Волкова (2-меш вырӑн), Юнтапа шкулӗнчи Екатерина Степанова (3-мӗш вырӑн).