Чӑваш Республикин пуҫлӑхне

О.А. Николаева

Хисеплӗ Олег Алексеевич!

Эпир, шӑпа хушнипе Чӑваш Республикин тулашӗнче пурӑнакан чӑвашсем, пӗтӗм чӑваш халӑхӗн уйрӑлми пайӗ пулса тӑратпӑр.Чӑваш республикипе унӑн Шупашкар шӗкӗр хули тӗнчери мӗнпур чӑвашсемшӗн чӗлхепе культура центрӗ пулса тӑраҫҫӗ. Ҫавна пула Эсир, Чӑваш Республикин пуҫлӑхӗ пулнӑ май, пӗтӗм чӑваш халӑхӗн лидерӗ пулса тӑратӑр. Ҫавӑнпа Сирӗн тӑван чӗлхешӗн тӑрӑшакан принциплӑ позицирен чӑваш чӗлхипе культурин малашнехи аталанӑвӗ тӳррӗн килет.

Юлашки 20 ҫул хушшинче тӗнчери чӑваш культурипе чӗлхин центрӗ пулса тӑракан Шупашкар хулинче пӗрин хыҫҫӑн теприне чӑвашла тухакан журналсене, хулари чӑваш колледжӗсене хупни, хулара тата республикӑра ача сачӗсенче, шкулсенче чӑваш чӗлхине хӗсни, ӑна ачасен ашшӗ-амӑшӗсем умӗнче пропагандӑламанни, патшалӑх учрежденисенчен чӑваш чӗлхипе усӑланнине хӗссе кӑларни, унпа ӗҫре хут-хура ҫырманни, Ӑслӑлӑхпа ӳнер академине, Наци лицейне аркатни, хальхи вӑхӑтра Чӑваш патшалӑх университетӗнче чӑваш филологийӗпе культура факультетне хупасси ҫинчен хыпар тата ытти те пире Чӑваш Республикинче тата Шупашкарта чӑваш чӗлхипе культурине пӗтерсе лартас кампани пыни ҫинчен тарӑн шухӑшлаттарать,пӑшӑрхантарать, тарӑхтарать.

Малалла...

Мускав облаҫӗнчи Тушино хулинчи «Красный Октябрь» культура ҫуртӗнче чӑвашсем «Кӗр сӑри» уява пуҫтарӑннӑ. Кун пирки «Чӑваш халӑх сайтне» Мускаври чӑвашсен ентешлӗхӗн хастарӗ, саппасри полковник Вячеслав Ильин хыпарланӑ.

Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, Мускаври тепӗр хастарпа, Анатолий Волковпа, Крымра пурӑнакан чӑвашсене Мускаври чукун ҫул вокзалӗнче кӗтсе илнӗ. Ҫӗршывӑн тӗп хулине килсе ҫитнисем — Йӗпреҫ тата Канаш районӗсенчен асӑннӑ тӑрӑха совет саманинче ӗҫлеме тухса кайнӑскерсем.

Крым чӑвашӗсем «Кӗр сӑринче» «Ҫурхи вӑрманта сар кайӑк юрлать» юрра шӑрантарнӑ.

Мускаври тӗлпулусемпе экскурсисем хыҫҫӑн вӗсем Шупашкарта юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче иртекен ЧНК 11-мӗн съездне килме палӑртса хунӑ иккен.

nbchr.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш наци вулавӑшӗн «Ӑ – 150» пӗтӗм чӑваш акцийӗ» проект Раҫҫейри халӑхсен тӑван чӗлхисене упракан тата тӗпчекен фондӑн проекчӗсен конкурсӗнче ҫӗнтернӗ. Конкурсра суйласа илнӗ проектсене ҫӗршыври халӑхсен тӑван чӗлхине упраса хӑварассипе ҫыхӑннӑ мероприятисене ирттерме пулӑшӗҫ.

Чӑваш Енрен тӑратнӑ проектӑн тӗп интерактивлӑ лапамӗ хальхи вӑхӑтра ӗҫлекен кӗнекесемпе ӳкерчӗксен «150 лет новой чувашской письменности» (чӑв. Чӑваш ҫырулӑхне 150 ҫул) калӑпӑшлӑ экспозицийӗ пулса тӑрӗ. Шкул ачисемпе студентсем валли чӗрӗ уроксемпе видеоуроксем йӗркелӗҫ, документлӑ фильм кӑтартӗҫ, «Чувашский леттеринг» лекци ирттерӗҫ, экспозиципе паллаштарма курав-викторина пулӗ.

«Фолк-тӗпел» хӑна кӗтесӗ те кӑсӑклӑ пулассине шантараҫҫӗ. Чӑваш чӗлхин аталанӑвӗпе ҫыхӑннӑ ыйтусене ятарлӑ шоура журналистсемпе, блогерсемпе, ӑслӑлӑх ӗҫченӗсемпе, чӑваш хастарӗсемпе онлайн-трансляци вӑхӑтӗнче сӳтсе явӗҫ.

cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Республикӑн бизнес-инкубаторӗ тата Чӑваш Енре туризмпа хӑнасене кӗтсе илес индустрие аталантарассипе ӗҫлекен агентство «Чӑваш Енӗн турист сувенирӗ — 2021» конкурс ирттерессине пӗлтернӗ.

Ҫӗнтерӳҫӗсем Раҫсейри халӑх промыслисен «Ладья. Зимняя сказка 2021» XXX курав-ярмӑрккӑна хутшӑнайӗҫ. Конкурс йӗркелӳҫисем ҫул укҫине, хӑна ҫуртӗнче пурӑннине, экспозицие курава тӑратнишӗн тӳлемелли тӑкака хӑйсем ҫине илӗҫ.

Конкурса хутшӑнас тесен ӗҫсене юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.

Пӗтӗмпе 12 ҫӗнтерӳҫӗне суйласа илӗҫ.

Чӑваш Енӗн тӗрленӗ карттине малалла пуҫтараҫҫӗ. Аса илтерер: «Тӗрленӗ Чӑваш Ен» акцие кӑҫал Республика кунӗнче пуҫарнӑ. Унпа килӗшӳллӗн, районсенчи ӑстасем хӑйсен тӑрӑхӗнчи карттине тӗрлеҫҫӗ. Кайран пурне те пӗр ҫӗре пухса картта хатӗрлеҫҫӗ.

Районсен тӗрленӗ картти Чӑваш тӗррин музейне ҫурла уйӑхӗнче килме тытӑннӑ. Музей юпа уйӑхӗн 5-мӗшӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, карттӑна пуҫтарас ӗҫ вӗҫленсе пырать.

Чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, Чӑваш тӗррин кунӗнче, Чӑваш Енӗн тӗрленӗ картти вырӑн тупӗ.

(«Чӗрӗ чӑваш. Чӗрӗ мар чӑваш» кӗнекерен)

«Чӑваш ҫӗрӗ ҫинче ӗлӗкхи Турӑ чӑваша халаланӑ сӑмахсене чӑваш халӑхӗ упраса пурӑнать паянхи кун та, — тет Муркаш районӗнчи Шашкар ялӗнче ҫуралса ӳснӗ филологи ӑслӑлӑхӗсен тухтӑрӗ Галина Алексеевна Ермакова «Шкул тата чӑваш чӗлхи чӗрӗлӗвӗ» ҫавра сӗтел/конференцире (Муркаш районӗнчи Калайкасси шкулӗ. 28.02.2016.). — Эсир ӑна упрама пулӑшатӑр. Ҫавӑнпа эп сире вилсе кайса юрататӑп. Чӑваш чӗлхи вӗрентекенне курсассӑн ман пӗтӗм чун пӑлханса, хӗрсе каять (тарӑн шухӑша каять), мӗншӗн тесен сире питӗ йывӑр. Эсир чаплӑран та чаплӑ Турӑ ӗҫне туса пыратӑр. Мӗн-ха вӑл Турӑ ӗҫӗ? – Чӑвашлӑха сыхласа хӑвармалли ӗҫ. Тӗшши мӗнре? – Ҫураҫтараулӑхра. «Ҫураҫтарулӑхра чӑваш чӑвашлӑха сыхласа хӑварнӑ», –тесе калать В.Г. Родионов. Килӗшсе пурӑнмалла, юратса пурӑнмалла, пӗр-пӗрне пулӑшмалла. Хӗвеле курмалла… Чӑваш Турри сире ан пӑрахтӑр. Эсир те Чӑваш Туррине ан манӑр…».

Александр Марсович Степанов йӗркеленӗ «Ҫавра сӗтеле» эп хал ҫитерсе (чӑвашпа ҫыхӑннӑ официаллӑ шайри япаласем, петӗмӗшле илсен, питӗ кичем: креативлӑх ҫукки пирки вӗсем астармаҫҫӗ, илӗртмеҫҫӗ) ик-виҫ хут пӑхрӑм.

Малалла...

www.usue.ru сайтри сӑнӳкерчӗксемпе усӑ курса хатӗрленӗ коллаж

Авӑн уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Екатеринбургри чӑвашсем «Наследие народов Урала — Эткер» (чӑв. Урал тӑрӑхӗнчи халӑхсен эткерӗ) форум ирттернӗ. Мероприятие хутшӑнакансене Чукун ҫул тӑвакансен Культура керменне йыхравланӑ.

Форума йӗркелеме Свердловск облаҫӗнчи чӑвашсен культура центрӗ, Уралти патшалӑх экономика университечӗн туризм усламӗн тата хӑнасене кӗтсе илме вӗрентекен факультечӗ, Уралти туриндустри союзӗ ҫине тӑнӑ.

Мероприятие хутшӑннисен Урал тӑрӑхӗнчи халӑхсен наци тата культура бренчӗпе паллаштаракан 60 ытла экспозиципе паллашма май килнӗ. Ал ӑстисен пултарулӑхне кӑтартнипе пӗрлех ӑсталӑх сехечӗсем ӗҫленӗ, конкурссем ирттернӗ.

Форумӑн онлайн-трансляцине Раҫҫейӗн 16 регионӗнчи тата 6 ют ҫӗршыври хастарсем хутшӑннӑ.

Авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Ленинград тӑрӑхӗнчи Всеволожск районӗнчи Энколово ялӗнче йӑлана кӗнӗ тӗрлӗ халӑхсен хушшинче ирттерекен «Энколово туссене пуҫтарать» ятпа 6-мӗш хут фестиваль иртнӗ. Кун пирки республикӑн Культура министерствин сайтӗнче ӗнер пӗлтернӗ.

Ленинград тӑрӑхӗнчи Чӑваш культура пӗрлешӗвӗ фестиваль программипе килӗшӳллӗн «Чӳклеме» уява ирттернӗ.

«Ленинград тӑрӑхӗнчи Туслӑх ҫурчӗ тӑванла халӑхсене пӗтӗҫтерсе тӑни, тӗрлӗ халӑх туслӑ, килӗштерсе пурӑнни паянхи уявӑн техӗмӗ пулнине ҫирӗплетсе хӑварчӗ», – тесе ҫырнӑ хыпарта.

darsitravel.ru сайтри сӑн

Чӑваш Енре чи лайӑх драматургсене палӑртас тӗллевпе конкурс ирттерме палӑртнӑ. Ку чӑвашла ҫыракансене пырса тивет.

Конкурса чӑвашла кирек мӗнле жанрпа ҫырнӑ пьесӑсене йышӑнаҫҫӗ. Анчах вӗсен унччен патшалӑх театрӗсенче лартман хайлав пулмалла. Ҫапла пӗлтерет ЧР Культура министерстви.

Ҫӗнтерӳҫӗсене икӗ номинаципе палӑртӗҫ: «Аслисем валли ҫырнӑ чи лайӑх пьеса» тата «Ачасемпе ҫамрӑксем валли ҫырнӑ чи лайӑх пьеса». Мала тухнӑ авторсене 100 пин тенкӗ парса хавхалантарӗҫ.

Конкурса ҫулталӑкра виҫӗ хутчен ирттерме палӑртнӑ.

Чӑваш Енри шкулсенче «Виҫӗ хӗвел» (вырӑсла — Три солнца) ятлӑ кӗске метрлӑ фильма кӑтартаҫҫӗ. Ӑна шкул ачисем хут пухса тунӑ укҫапа ӳкернӗ.

«Вести.Чувашия» телекурав пӗлтернӗ тӑрӑх, макулатура пуҫтарма 286 шкул хутшӑннӑ.

Фильма Шупашкарта, Шупашкар районӗнчи «Ясна» этнокомплексра тата Канаш районӗнчи Ҫӗнӗ Мами ялӗнче ӳкернӗ.

Кӗске метрлӑ кинолента чӑваш халапӗсемпе тата йӑли-йӗркипе паллаштарать, ҫынсене юратма вӗрентет теҫҫӗ ӑна ӳкернисем.

Фильм сценарисчӗ тата режиссёрӗ – Елена Дубровская. Вӑл каланӑ тӑрӑх, кинолентӑна «Киноуроки» (чӑв. Киноуроксем) проекта пурнӑҫа кӗртнӗ май ӳкернӗ. Асӑннӑ проектпа килӗшӳллӗн 37 кинолента ӳкернӗ, пӗтӗмпе 99 фильм ӳкерме тӗллев лартнӑ.

«Виҫӗ хӗвел» фильма Раҫҫейри мӗнпур шкулта класс сехечӗсен вӑхӑтӗнче кӑтартӗҫ.

Сӑмах май каласан, виҫӗ хӗвел пирки юмах-халап ытти хӑш-пӗр халӑхӑн фольклорӗнче те тӗл пулать.