Чӑваш Енри шалти ӗҫсен органӗсен ветеранӗсен общество организацийӗ пуҫарӑвӗпе милици майорне Олег Коновалова Паттӑрлӑх орденӗпе чысланӑ. Наградӑна унӑн тӑлӑх арӑмне панӑ.

Олег Коновалова 1995 ҫулхи ҫу уйӑхӗнче Чечняна командировкӑна янӑ. Черетлӗ тӗрӗслев хыҫҫӑн тӑватӑ милиционер – Коновалов, Нарута, Гавриш тата Тегаев – хыпарсӑр ҫухалнӑ. Тӑватӑ ҫултан кӑна, бандформировани пуҫлӑхӗнчен пӗрне тытсан, Долинский поселокӗнчи ҫынсем перкелешӳ пулни пирки каласа кӑтартнӑ. Поселок хыҫӗнчи тарӑнах мар вил тӑпри ҫинче тӑватӑ милиционер виллине тупнӑ. Пурин те кӗлетки ҫинче пуля шӑтӑкӗсем пулнӑ.

Олег Коноваловӑн арӑмӗ Надежда Алексеевна халӗ Мускавра пурӑнать. Вӑл наградӑна полицин генерал-майорӗн Роман Плугинӑн аллинчен илнӗ. Ҫавӑн чухнех милици майорне Валерий Сидорова тата милици старшинине Сергей Фомина «Паттӑрлӑхшӑн» медальпе чысланӑ. Вӗсем те паттӑрла вилнӗ.

ЧР тава тивӗҫлӗ ӳнерҫи, Чӑваш халӑх ӳнерҫи, К.Иванов ячӗллӗ патшалӑх премийӗн лауреачӗ, акробатика енӗпе СССР спорт мастерӗ Виктор Немцев ӗнер пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Вӑл 82 ҫулта пулнӑ.

Виктор Леонтьевич 1936 ҫулхи кӑрлачӑн 16-мӗшӗнче Комсомольски районӗнчи Вутлан ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл Шупашкарти ӳнер училищинче, И.Яковлев ячӗллӗ пединститутра вӗреннӗ, ачасен 1-мӗш ӳнер шкулӗнче завучра ӗҫленӗ, Шупашкарти ӳнер училищинче студентсене вӗрентнӗ. Виктор Немцев – пейзаж, портрет, натюрморт ӑсти.

Виктор Леонтьевичпа ыран, чӳкӗн 11-мӗшӗнче, Шупашкарти Граждан урамӗнчи 19-мӗш ҫуртра сывпуллашӗҫ.

Чӑваш сценин ҫутӑ ҫӑлтӑрӗ, 20-мӗш ӗмӗрпе 21-мӗшӗн пуҫламӑшӗнче тивӗҫлипех ырӑ йӗр хӑваракан Вера Кузьмина чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче 95 ҫул тултарӗ. Сцена ҫине вӑл пуҫласа пуснӑранпа пӗлтӗр 70 ҫул ҫитнӗ. Ҫак икӗ паллӑ кун ячӗпе Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче СССР халӑх артисткин юбилей каҫӗ иртӗ.

Театр ӳнерне тарӑннӑн ӑнланакансем Вера Кузьмина амӑшӗн сӑнарне уйрӑмах ӑста калӑпланине палӑртма кӑмӑллаҫҫӗ. Чӑн та, хӑватлӑ, йывӑр пулсан та ҫирӗп кӑмӑллӑ амӑшӗсене сӑнарланӑ вӑл. Ҫакна пӗлсех Борис Чиндыков драматург хӑй вӑхӑтӗнче «Хура Чӗкеҫ» моноспектакль ҫырнӑ. Хайлава вӑл Вера Кузьмина валли ятарласа шӑрҫаланӑ.

Сумлӑ артистӑн юбилей каҫӗ чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче 18 сехетре пуҫланӗ. Ун вӑхӑтӗнче саламсем янӑрӗҫ, Вера Кузьмина вылянӑ спектакльти сыпӑксене кӑтартӗҫ.

Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши музейӗнче чӳк уйӑхӗн 15-мӗшӗнче «Женская судьбина в ролях Нины Григорьевой» (Нина Григорьева ролӗсенчи хӗрарӑм шӑпи) курав уҫӑлӗ. Ӑна К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артистки, РСФСР халӑх артистки, К.В. Иванов ячӗллӗ патшалӑх премийӗн лауреачӗ, «Чӑваш Республики умӗнче тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден кавалерӗ, Нина Григорьева ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.

Курава Чӑваш наци музейӗн тата академи драма театрӗн фондӗнчи коллекцийӗнчен йӗркеленӗ.

Нина Григорьева – Ҫеҫпӗл Мишшин премине пуҫласа тивӗҫнӗ пӗрремӗш хӗрарӑм. Ӑна Чингиз Айтматовӑн «Манӑн хӗрлӗ тутӑрлӑ тополӗм» спектакльти Асель тата Иван Куприяновӑн «В двух шагах от экватора» Хи Ен сӑнарӗсемшӗн 1967 ҫулта панӑ.

Театрта Нина Григорьева 50 ытла тӗп сӑнара вылянӑ. Вӑл хӗрарӑмӑн пусмӑрлӑ шӑпине сӑнарлакан рольсене самай калӑпланӑ.

Тыл ӗҫченӗ, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑнса сусӑра юлнӑ арҫыннӑн тӑлӑх арӑмӗ Анастасия Терентьева чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче 101 ҫул тултарнӑ.

Унӑн пурнӑҫӗ ҫӑмӑл килмен. Вӑл Етӗрне районӗнчи Йерхкасси ялӗнче нумай ачаллӑ ҫемьере ҫуралнӑ. Анастасия – тӑххӑрмӗш ача. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче вӑл колхозра ӗҫленӗ. Тӑрӑшса вӑй хунӑшӑн ӑна «1941-1945 ҫулсенчи Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче хастар ӗҫленӗшӗн» медальпе чысланӑ. Вӑл – Ӗҫ вӗтеренӗ те.

Анастасия Терентьевӑна 101-мӗш ҫуралнӑ кунӗпе тӳре-шара та саламланӑ, парнесемпе, чечек ҫыххисемпе савӑнтарнӑ. Халӗ кинемей Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнать.

Чӑваш Енӗн телекуравӗпе кӑтартакан «Ирхи тӗпел» кӑларӑмра паян паллӑ филолог Атнер Хусанкай пулнӑ.

Телекӑларӑма ертсе пыракан Марина Карягина журналист передачӑна Чӑваш ҫӗрӗн сумлӑ та пултаруллӑ ҫыннисене йыхравланипе палӑрса тӑрать.

Паянхи хӑна пирки Марина Карягина Фейсбукра ҫапла ҫырнӑ: «Паян манӑн уҫӑ эфирти хӑнам — Вӗрентекенӗм тата Тусӑм. Унӑн тӑван халӑхӑмӑрӑн шӑпинчи вырӑнӗ пирки ҫырма пирӗн, паянхисен, хальлӗхе сӑмахӑмӑр та ҫитес ҫук. Шӑпах историн ҫак тапхӑрӗнче пире Атнер Хусанкайпа юнашар пурӑнма пӳрни — Ҫӳлти Хӑват чӑваша пӑрахманнине пӗлтерекен тӗслӗх.

Эпир — тӗнчешӗн пӗлтерӗшлӗ халӑх ачисем. Ӗҫчен халӑх пултарусӑр пулма пултараймасть, пултарулли вара хӑйӗн пуласлӑхри вырӑнне ҫӗнсе илетех».

Алсу архивӗнчи сӑн

Шупашкарта пурӑнакан Жанна хусканупа тӗрев енчен сусӑр. Кашни утӑм уншӑн – чӗр нуша. Хӗрача кавир ҫинче гимнастика этючӗ туса ыркӑмӑллӑх концерчӗсене хутшӑнать, вӑл конкурссен лауреачӗ те пулса тӑнӑ. Жанна ҫак этюда Раҫҫей эстрада ҫӑлтӑрӗ Алсу юрлакан «Право на мечту» юрӑпа тӑвать. Ҫакӑ ӑна хавхалантарать те. Хӗрача Алсу чӗрӗлле юрланӑ чухне ҫакна тума ӗмӗтленнӗ.

Жаннӑн ӗмӗчӗ пурнӑҫланнӑ. «Пирӗштие – парне» ыркӑмӑллӑх фончӗ Алсупа ҫыхӑннӑ. Юрӑҫ хӗрачан ӗмӗчӗ пирки пӗлсен ӑна хӑйӗн патне хӑнана чӗннӗ. Шӑп ҫавӑн чухне Жаннӑн ӗмӗчӗ пурнӑҫа кӗнӗ.

Юлашкинчен юрӑҫ мечӗк ҫине ҫапла ҫырнӑ: «Ӗмӗтӳсем пурнӑҫланччӑр». Жаннӑна юрӑ ӑшӑтать, хавхалантарать. Юрӑҫпа тӗл пулни ӑна малалла талпӑнма вӑй парасса шанать Алсу.

Чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗнче чӑваш халӑх артистки Валентина Музыкантован пултарулӑх каҫӗ иртӗ. Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче ҫав кун «Чи кирли, чи юратни» мелодрама кӑтартӗҫ. Валентина Музыкантова пултарулӑхне куракансем унти сӑнар тӑрӑх хаклӗҫ.

«Театртан каяс килмест. Мӗнле уйрӑлмалла унпа - пӗлместӗп. Сывлӑх пулсан малалла та ӗҫлесчӗ», — тенӗ сцена ӑсти 5 ҫул каялла «Чӑваш хӗрарӑмӗ» хаҫачӗн корреспонденчӗпе калаҫнӑ чух.

Театрта ӗҫленӗ вӑхӑтрах диктора вырнаҫнӑ. Пуҫлӑхсем артист ӗҫне пӑрахма сӗнсен те театртан уйрӑлман. Телекуравра, радиора нумай кӑларӑм хатӗрленӗ.

Хӗрарӑм телейне вӑл ҫемье ӑшшинче, куҫ тулли ачасенче, мӑнуксенче, юратнӑ ӗҫре курать. Унӑн чун киленӗҫӗ — кушак. Урамрисене те вӑл хӗрхеннипе ҫитерет.

Сергей Кудряшов

Чӑваш Енӗн вӗренӳ министрӗнче тӑрӑшнӑ Александр Иванов пурнӑҫӗнче паян — пӗлтерӗшлӗ харӑсах икӗ пулӑм. Пӗрремӗшӗ пирки эпир хыпарланӑччӗ. Аса илтерер, Александр Степановича «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орденпа чысласси ҫинчен республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев хушу кӑларнӑ.

Каярахах тепӗр пулӑм пулса иртрӗ. Александр Иванова республикӑн вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗн пуканӗсӗр хӑварнӑ. Вӑл хушӑва та Михаил Игнатьев алӑ пуснӑ.

Министр тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлама министрӑн пӗрремӗш ҫумӗ пулса тӑрӑшакан Сергей Кудряшова шаннӑ. Асӑннӑ йышӑнӑва та республика ертӳҫи алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Документа влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче вырнаҫтарнӑ.

Константин Ишутов блогер

Чӑваш Енри паллӑ блогера, ӑна хӑшӗсем журналист тесе те калаҫҫӗ, психиатрсем тӗрӗсленӗ. Ҫакӑн пирки «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат блогерӑн ваккачӗ Юрий Иванов Фейсбукра пӗлтерни тӑрӑх хыпарланӑ.

Константин Ишутова нацизма реабилитацилет тесе айӑпласшӑн. Тӗнче тетелӗнче блогер ҫивӗч перкелешнипе унчченех палӑрнӑ. Унта вӑл тӗрлӗ вырӑнта ӗҫлекен ҫынсен ячӗсене асӑнкаланӑ. Вӗсене сӗтев илеҫҫӗ тесе те, тата ытти тӗлӗшпе те вӑл сахал мар ӳпкеленӗ. Пуҫиле ӗҫе вара, палӑртрӑмӑр ӗнтӗ, нацизма реабилитацилет тесе пуҫарнӑ.

Блогер сывлӑхне, тӗрӗсрех каласан, ӑс-тӑнне, психитрсене тӗрӗслеттерме ӗнер, юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Республикӑн психитари пульницине ӑсатнӑ. Экспертиза пӗтӗмлетӗвӗ хальлӗхе паллӑ мар. Ӑна Юрий Иванов вакката тӗпчевҫӗсем пӗлтерӗҫ.