Ӗнер Крымра, унти Севастополь хулин Балаклава пайӗнче, Акатуй уявӗ иртнӗ. Ӑна еплерех шайра йӗркеленине пулса курнисем кӑна тӗрӗс хаклайӗҫ. Эпир, Крымри ҫав уява сӑнӳкерчӗксем тӑрӑх пӑхаканнисем, нимех те калама пултараймастпӑр. Ҫапах та Севастопольти Акатуя ҫынсем тӗрлӗрен йышӑнни куҫкӗретех.
Чи кӑсӑклӑ та тавлашуллӑ тӗрлӗ шухӑшран хӑшӗ "Правда ПФО" тӗнче тетелӗнчи хаҫатра ҫырӑннӑ. Уяв пирки хыпарланинче автор мероприяти ирттернине хӑй енчен ниепле те хакламан-ха. Кунта, тепӗр тесен, тӗлӗнмелли ҫук: чӑн-чӑн информаци жанрӗ ҫавӑн пек пулмалла та. Хаклаканӗсем — хыпара вулаканӗсем. Вӗсем вара расна йышӑннӑ.
«Крымра халӗ шӑпах ҫавӑ ҫитмест те. Чума вӑхӑтӗнчи ӗҫкӗ-ҫикӗ», — тӳрех хурланӑ хыпара вуласа пӗлнӗ хыҫҫӑн пӗри. Ку шухӑшпа килӗшмесӗр тепри Крымра мӗн чухлӗ чӑваш пурӑнни пирки статистика чӗлхипе хуравланӑ. Пурӑнччӑр. Аван. Уявлаччӑр. Анчах Ҫуркуннепе ӗҫ уявне мӗншӗн утӑ уйӑхӗнче ирттереҫҫӗ? Ҫапларах тӗлӗнни сисӗнет тепӗр комментатор ҫырнинче. «Крымра пахча ҫимӗҫ виҫӗ хутчен туса илеҫҫӗ», — тенӗ май ку уява утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче ирттернинче тепри ним начаррине те курмасть.
Ҫӗртме уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти 3, 8, 14 тата 19-мӗш шкулсенче ачасен Акатуйӗ иртнӗ.
Уявра шкул ҫумӗнче ӗҫлекен уйлӑхсене ҫӳрекен ачасем хутшӑннӑ. Пӗтӗмпе 700 яхӑн шӑпӑрлан пулнӑ унта.
Уява ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗсене те чӗннӗ. Ҫавӑн пекех Ҫӗнӗ Шупашкар хулин депутатсен пухӑвӗн депутачӗсем, администраци ӗҫченӗсем, хулари хисеплӗ ҫынсем пулнӑ.
Акатуй линейкӑран пуҫланнӑ. Унта ачасем Чӑваш Республикин гимне юрланӑ. Хулан хисеплӗ ҫыннисем тухса калаҫнӑ.
Унтан ачасене маршрут листисем валеҫнӗ. Вӗсем тематика станцийӗсем тӑрӑх кайнӑ. Конкурссем Чӑваш Енпе ҫыхӑннӑ: Чӑвашри эрешсем, тӑван тӑрӑха пӗлни, наци юррисемпе ташшисем, тупмалли юмахсемпе юмахсем, чӑваш тумӗсем…
Акатуя хутшӑннӑ ачасене хисеп грамотипе тата парнесемпе хавхалантарнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта та кӑҫал Акатуй ирттернӗ. Ӑна Иваново микрорайонӗнче йӗркеленӗ.
Акатуйра спорт ӑмӑртӑвӗсем ирттернӗ, пултарулӑх ушкӑнӗсем юрланӑ-ташланӑ. Тӳре-шара хула ҫыннисене уявпа саламланӑ.
11-мӗш шкул стадионне 500 яхӑн ҫын пухӑннӑ. Малтанах сцена ҫинче «Сарнай» ансамбль пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ. Ансамбль чи малтан республика гимнне шӑрантарнӑ.
Сцена ҫинче пултарулӑх ушкӑнӗсем юрӑ хыҫҫӑн юрӑ шӑрантарнӑ. Ҫынсем вара стадионта туслӑх картине тӑнӑ. Чи маттуррисем футболла, баскетболла выляса, вӗрен туртса ӑмӑртнӑ. Ҫавӑнтах самбо енӗпе ӑсталӑх класӗ иртнӗ.
Акатуйра микрорайонти пултаруллӑ тата хастар ҫынсене чысланӑ.
Республика кунӗ умӗн ачасен Акатуйне ирттересси йӑлана кӗнӗ. Паян та, ҫӗртмен 22-мӗшӗнче, ача-пӑча уяв картине пухӑннӑ.
Ачасен Акатуйне виҫҫӗмӗш ҫул ирттереҫҫӗ. Унччен ӑна «Шупашкар: 500 ҫул» паркра йӗркеленӗ. Кӑҫал вырӑна улӑштарнӑ.
Хальхинче ачасем Шупашкарти А.Николаев паркне пухӑннӑ. Шкул ҫумӗнчи уйлӑхсене ҫӳрекен шӑпӑрлансем ҫитнӗ унта. Вӗсем валли чылай вӑйӑпа конкурс хатӗрленӗ. 9-10 ҫулсенчи арҫын ачасем Шупашкар паттӑрӗн ятне илтессишӗн тупӑшнӑ. Чӑвашла чи лайӑх юрлакана, ташлакана та палӑртнӑ.
Аслисем Акатуйра ҫурхи ӗҫсене вӗҫленине паллӑ тӑваҫҫӗ пулсан ачасем – уроксем пӗтнине. Чӑваш юррисене юрлани, ташлани, наци йӑли-йӗркине пӗлни вӗсемшӗн усса ҫеҫ кайӗ.
Йӗркелӳҫӗсем ачасен уявне кашни ҫулах ҫӗнӗлӗх кӗртме тӑрӑшаҫҫӗ. Кӑҫал чи лайӑх ӳкерчӗк авторне чысланӑ ав.
Ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Тӗмен облаҫӗнчи Каскара поселокӗнче Акатуй иртнӗ. Унта Йӗпреҫ районӗнчи ушкӑн та кайнӑ.
Савӑнӑҫлӑ уява Тӗмен облаҫӗн Думин председателӗн ҫумӗ Геннадий Корепанов национальноҫ ӗҫӗсен комитечӗн председателӗ Евгений Воробьев хутшӑннӑ. Вӗсем регион парламентарийӗнчен чӑвашсене культурӑпа наци йӑлисене сыхласа хӑварнӑшӑн, ытти халӑхпа туслӑ ҫыхӑну йӗркеленӗшӗн пысӑк тав сӑмахӗ каланӑ.
Акатуй виҫӗ лапамра иртнӗ. Концерт К.Ивановӑн «Нарспи» поэми тӑрӑх лартнӑ постановкӑран тытӑннӑ. Йӗпреҫ районӗнчи «Эревет» фольклор ансамблӗ чӑваш халӑх юррисене шӑрантарнӑ.
Спортпа туслисем тӗрлӗ тӗсре вӑй виҫнӗ. Ҫавӑнтах чӑваш наци апачӗпе сӑйланнӑ, алӑстисен ӗҫӗсемпе киленме май пулнӑ.
Ҫак кунсенче Сӗнтӗрвӑрри хули 160 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Ку шӑпах Раҫҫей кунӗнче пулнӑ. Сӗнтӗрвӑррисем ҫав кун Акатуя та паллӑ тунӑ.
Хулана Мария Александровна императрицӑна халалласа ят панӑ. Атӑл хӗрринче унӑн палӑкӗ те пур. Шӑпах унта музыкӑпа литература программи енӗпе мероприяти иртнӗ. Чӑваш поэчӗсем хӑйсен сӑввисене вуланӑ. Ҫавӑнтах лирика кӗвви янӑранӑ.
Атӑл хӗрринчи лапамра иртнӗ ӗмӗрсенчи тумсене тӑхӑннӑ хӗрарӑмсем ҫӳренӗ. Хресчен пурнӑҫне сӑнлакан музейра пулса курма май килнӗ. Мероприятие тӗрлӗ район-хуларан килнӗ мусӑкҫӑсем хутшӑннӑ.
Пултарулӑх тӗлпулӑвне интереслӗ, пултаруллӑ ҫынсем пухӑннӑ. Пурне те вӗсене кӗвӗ, пултарулӑх тата Сӗнтӗрвӑрри хулине юратни пӗрлештернӗ.
Раҫҫей кунӗнче Мускаври йӑхташӑмӑрсем Акатуй ирттернӗ. Унсӑр пуҫне хастарсем Раҫҫей кунне халалланӑ мероприятисем те йӗркеленӗ. Вӗсене Чӑваш енӗн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчелӗхӗ тата Мускаври чӑвашсен ентешлӗхӗ йӗркеленӗ.
Мускаври национальноҫсен ҫуртӗнче Чӑваш Ен Раҫҫей йышне кӗнӗренпе 465 ҫул ҫитнине халалласа «Ҫавра сӗтеле» те пуҫтарӑннӑ. Унта Мускаври чӑвашсен ентешлӗхӗн ертӳҫи Анатолий Григорьев, Мускаври чӑваш культурин обществин ертӳҫин ҫумӗ Гурий Крылов, дивизи командирӗ пулнӑ Василий Чапаев мӑнукӗ Татьяна Чапаева, ирӗклӗ мелпе кӗрешессипе тӗнче чемпионӗ ята темиҫе хутчен те тивӗҫнӗ Сергей Корнилаев, Чӑвашран тухнӑ офицерсен ентешлӗхӗн ертӳҫин ҫумӗ Иван Николаев, Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ строителӗ, «Строитель плюс» фирма гендиректорӗ Анатолий Петров тата ыттисем хутшӑннӑ.
Тӗмен облаҫӗнче «Туслӑх кӗперӗ» ятпа наци культурисен фестивальне йӗркеленӗ. Мероприяти хальхинче Чечеклӗ бульварта иртнӗ. «Вслух.ру» тӗнче тетелӗнчи хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫанталӑк ӑмӑр пулин те халӑх уява йышлӑн пуҫтарӑннӑ тесе пӗлтерет.
Тӗмен облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Владимир Якушев кашни халӑхӑн картишне кӗрсе ҫаврӑннӑ. Чӑвашсене те хисеп тунӑ вӑл. Тӑван халӑхӑмӑрӑн апат-ҫимӗҫне астивсе пӑхнипех ҫырлахман вӑл: чӑвашсем ташша чӗннӗ те вӗсем пӗрер ҫаврӑм ташлама та кӑмӑл тунӑ. Кӗпӗрнаттӑра Омутнинск районӗнчи Вера Егорова чӑваш хӗрарӑмӗ кӗмӗл укҫаран ӑсталанӑ ҫемье реликвийӗпе те паллаштарнӑ. Йӑхран йӑха парса пыракан пуянлӑха коллекционерсем малтан машинӑлла, кайран тракторла туянма хатӗр пулнӑ.
Чӗмпӗр тӑрӑхӗнче чӑвашсен Акатуйне ҫӗртмен 11-мӗшӗнче ирттерессине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, уява унти «Победа» (чӑв. Ҫӗнтерӳ) культурӑпа кану паркне пухӑннӑ. Акатуя чӗмпӗрсем Пушкӑртстанран, Тутарстанран, Чӑваш Енрен, Сарӑту тата Самар облаҫӗсенчен пырасса шанаҫҫӗ, Чӑваш наци конгресӗн ертӳҫи Николай Угаслов тата чӑваш парламенчӗн ертӳҫи Юрий Попов та ҫитессе кӗтеҫҫӗ тенӗччӗ.
Республикӑн спикерӗ кайнипе кайманнине пӗлместпӗр те, анчах конгресс ертӳҫи Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи йӑхташӑмӑрсем патӗнче пулнӑ. Унсӑр пуҫне Акатуя РФ Патшалӑх Думин экономика политики, инноваци аталанӑвӗ тата усламҫӑлӑх енӗпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫи Анатолий Аксаков тата Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Олег Николаев ҫитнӗ. Вӗсем иккӗшӗ те — «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти пайташӗсем. Апла пулин те унти чӑвашсем кӑна мар, Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Сергей Морозов та хӑнасене кӑмӑллӑн кӗтсе илнӗ.
Канмалли кунсемпе уявра чылай районта Акатуй иртнӗ. Тӑвай районӗн халӑхӗ те ӗҫпе сухапуҫ уявне паллӑ тунӑ. Унта ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Алла Самойлова ҫитнӗ.
Ҫӗртмен 11-мӗшӗнче уяв спорткомплексӗнче уҫӑлнӑ. Хӑнасене пултарулӑх ушкӑнӗсем юрӑ-ташӑпа кӗтсе илнӗ. Малтанах пурне те район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Ванерке саламланӑ.
Алла Самайлова тӑвайсене Михаил Игнатьев ятӗнчен саламланӑ. Министр ял ӗҫченӗ пысӑк хисепре пулнине палӑртнӑ. Ялсене аталантарас ӗҫ кал-кал пынине те каланӑ вӑл: асфальт ҫул пур, ҫӗнӗ шкулсем хута каяҫҫӗ, ФАПсем, спорткомплексӗсем ҫӗкленеҫҫӗ…
Чи маттуррисене те чысланӑ. Спорта юратакансем кире пуканне йӑтассинче, мини-футболра, кӗрешӳре тата ытти тӗсре вӑй виҫнӗ. Хӑнасем наци ҫимӗҫӗсемпе сӑйланма пултарнӑ.
+13.3 °C