Вӑрнар район администрацийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унти предприятисем производство калӑпӑшне ӳстерсе пыраҫҫӗ. Промышленность продукцийӗн калӑпӑшӗ кӑҫалхи тӑхӑр уйӑхра пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртинчен 30,8 процент нумайланнӑ. Укҫа ҫине куҫарсан вӑл 12 миллиард та 271 миллион тенкӗпе танлашнӑ.
Уйрӑм предприятисене тишкерсен, «Август» фирмӑн Вӑрнарти хутӑш препаратсен савучӗ, «Чӑвашкабельмет», «Вӑрнарти аш-какай комбиначӗ, «Вурнары Завод Сом» кӑтартӑва лайӑхлатнӑ.
Районти вӑтам шалу хисепӗ те ӳснӗ. Унтисем уйӑхсерен вӑтамран 21 пин те 227 тенкӗ те 90 пус илнӗ. Ку вӑл — кӑҫалхи сакӑр уйӑхри кӑтарту. Район администрацийӗнче ӗнентернӗ тӑрӑх, пӗлтӗрхи кӑрлач-ҫурла уйӑхӗсенчинчен шалу 4,6% хӑпарнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Вӑрнар поселокӗнче ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнӑ ачасене ҫӗнӗ ҫурт уҫҫине панӑ.
Мичурин урамӗнчи 35-мӗш ҫуртра Дмитрий Устюжанинпа Александр Егоров ҫемйисем пурӑнма пуҫлӗҫ. Уҫӑсене Вӑрнар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Леонид Николаев панӑ. Вӑл ҫамрӑксене ҫӗнӗ ҫуртра телей курма суннӑ. Лешсем вара патшалӑх вӗсене пулӑшнӑшӑн тав тунӑ. Кил-ҫурта тасалӑхра тытма, ун таврашӗнчи лаптӑка хӑтлӑх кӗртме шантарнӑ.
Маринӑпа Дмитрий Устюжанинсем икӗ ача ӳстереҫҫӗ. Вӗсем хӑйсен ҫурчӗ пирки тахҫанах ӗмӗтленнӗ. Александр Егоров ҫемье ҫавӑрман-ха. Ҫартан таврӑнсан вӑл усламҫӑ патне ӗҫе вырнаҫнӑ. Вӑл ҫитес вӑхӑтра ҫӗнӗ ҫурта куҫӗ.
«Земство тухтӑрӗ» федераци программине аякри районсемпе ялсене тухтӑрсем кайманранах ӗҫлеттерсе янӑччӗ хӑй вӑхӑтӗнче. Программӑна йышӑнакансем тата сывлӑх сыхлавӗнчи тӳре-шара Мускавра йышӑннӑ хут шурӑ халат тӑхӑнса ҫынсене сиплеме ирӗк паракан диплом илнисем хуласенче кӑна тӗпленес туртӑма чакарасса тем пекех шанчӗҫ.
Программа пурнӑҫа кӗме тытӑннӑ хыҫҫӑн та кӑлтӑксем курӑнчӗҫ. Хӑйсем аякра вырнаҫнӑ пулин те хӑш-пӗр район центрӗсем ку программӑна лекеймерӗҫ. Хула евӗр шутланакан поселоксене (пирӗ республикӑрисенчен кунта Вӑрнара, Вӑрмара, Йӗпреҫе, Кӳкеҫе кӗртмелле) Обязательнӑй медицина страхованийӗ ҫинчен калакан саккуна улшӑну кӗртнӗ хыҫҫӑн ҫитменлӗхе пӗтерчӗҫ.
Кӑҫал республикӑри яллӑ вырӑнсенче ӗҫлеме 24 врач куҫса кайнӑ. Земство тухтӑрӗсем хушшинче пӗтӗмӗшле практика врачӗ, терапевт, педиатр ытларах тӗл пулаҫҫӗ. Вӗсен хушшинче акушер-гинекологсем, рентгенологсем тата ытти хӑш-пӗр специалист та пур.
Иртнӗ уйӑх тӗлне илсен, земство тухтӑрӗсем Вӑрнар, Канаш тата Муркаш районӗсене ытларах кайнӑ. Вӗсенче тӑватшар тухтӑр ӗҫлеме тытӑннӑ. Вӑрмар районне виҫҫӗн суйланӑ.
Вӑрнар поселокӗ хӗрринчи ҫул ҫинче темӗн те йӑваланать: хутаҫ, йывӑҫ, сӗтел-пукан, пластик кӗленче, михӗ, ҫӳп-ҫап… Ку вӑрнарсене шутсӑр пӑшӑрхантарать. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, ҫӳп-ҫап купи чакса мар, ӳссе пырать.
Унта пурӑнакан Александр Иванов «Про Город» хаҫата пӗлтернӗ тӑрӑх, поселокри ҫӳп-ҫапа йӗркеллӗ илсе тухмаҫҫӗ. Ҫул пӑрӑнӑшӗнче, кабель савучӗпе чукун ҫул урлӑ каҫмалли вырӑнта, свалка пухӑннӑ.
Кун пирки Вӑрнар район администрацийӗ нимӗн те калайман. Пӗртен-пӗр эколог вӗренӳре-мӗн, ҫавӑнпа нимӗнле комментари те паман вӗсем.
Вӑрнар ял тӑрӑхӗн ӗҫченӗсем вара ку свалка пирки пӗлмеҫҫӗ те. Анчах ку вӗсене яваплӑхран хӑтармасть. Ҫӳп-ҫапа тасатма шантарнӑ вӗсем.
ЛДПР партин агитпуйӑсӗ Раҫҫей тӑрӑх ҫӳренӗ май ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Чӑваш Ене те ҫитнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Пуйӑс Канашра, Вӑрмарта, Вӑрнарта, Ҫӗмӗрлере, Ҫӗрпӳре, Шупашкарта чарӑннӑ.
Канашра либерал-демократсене кӗтсе илме хӑйӗнпе «Майкл Гудман Хасазанов» тесе паллаштаракан ҫын та тухнӑ. Ҫавскер визит хутне те пӗрле илнӗ. Хӑйне тата визит хутне «Майкл Гудман» журналистсенчен пӗрне, Александр Иванова, ӳкерсе илмех ыйтнӑ.
Журналиста ҫав этем хӑйӗн пирки Совет Союзӗн Паттӑрӗ тата чернобылец тесе каланисӗр пуҫне «миллиардер» тата «испани юнӗллӗ граф» тесе паллаштарнӑ. Унсӑр пуҫне хайхи либерал-демократсенчен Канашра чи асли тесе ӗнентерме пӑхнӑ.
Пуйӑспа ларса килнӗ либерал-демократсенчен пӗри, Шупашкарти Депутатсен хула пухӑвӗн депутачӗ Константин Степанов вара «испани графӗ» пирки «либерал-демократсене майлӑ ҫын» тесе кӑна пӗлтернӗ, миллардер, АПШри темле «Ҫемье канашӗн» президенчӗ пирки ним те шарламан.
ЛДПР партин агитпуйӑсӗ Раҫҫей тӑрӑх ҫӳрет. Ку таранччен вӑл 40 региона ҫитнӗ, вырӑнти халӑхпа тӗл пулнӑ.
Пуйӑс Чӑваш Ене те ҫитнӗ. Вӑл Канашра, Вӑрмарта, Вӑрнарта, Ҫӗмӗрлере, Ҫӗрпӳре чарӑннӑ. Паян Шупашкара килнӗ.
Чукун ҫул перронӗ ҫине чылайӑшӗ хӑйсен ыйтӑвӗпе килнӗ. Пурте пулӑшу парасса шанаҫҫӗ. Пуйӑспа килнӗ депутатсемпе юристсем ҫынсен ыйтӑвӗсене ҫийӗнчех уҫӑмлатма тытӑнаҫҫӗ.
Пуйӑс станцире 40 минут ҫеҫ тӑнӑ. Ҫав вӑхӑтра чылай ҫынна вӗсем итленӗ. Парти ҫыннисем пӗлтернӗ тӑрӑх, чылайӗшӗн пӗр ыйтӑвах: япӑх ҫулсем, пахалӑхсӑр инфратытӑм, капюсав, ӗҫсӗррисем…
Кунашкал агитпуйӑс Чӑваш Енре икӗ ҫул каялла пулнӑ. Ун чухне чылай ыйтӑва уҫӑмлатнӑ вӗсем. Пуйӑс Мускава ҫӗртмен 4-мӗшӗнче ҫитӗ. Ун чухне депутатсем халӑхран илнӗ ыйтусем тӗлӗшпе ӗҫлеме тытӑнӗҫ.
Телекурав конкурсӗ «Мехел» 10 ҫул тултарнӑ. Ҫак тапхӑрта сцена ҫинче 1 пин ытл ача пултарулӑхне кӑтартнӑ. Кӑҫал конкурс юбилейне паллӑ тӑвӗ.
Концерта 13 ансамбль, 13 вокалист килӗ. Вӗсем — Ҫӗнӗ Шупашкартан, Тӑвайран, Вӑрнартан, Кӳкеҫрен.
Уяв концертӗнче ачасем малти вырӑнсене йышӑнассишӗн тупӑшмӗҫ. Сцена ҫине унччен ҫӗнтернӗ маттурсем тухӗҫ. Чӑваш юррисене вӗсем валли пӗлтӗр композиторсен конкурсӗнче ҫӗнтернӗ ҫынсем ҫырнӑ.
Ку таранччен «Мехеле» республикӑри пур районтан та килнӗ. Хӑшӗ-пӗри кун хыҫҫӑн артист пулнӑ. Проект ҫулсерен аталанса пырать.
«Мехел» ачасене те, аслисене те пӗр тӗвве пухма пулӑшать. Конкурса телекуравпа, «Раҫҫей 1» каналпа, ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче 9 сехет ҫурӑра курма май пулӗ.
Ҫӗмӗрлесем ыйтнипе «Чулхула – Хусан» маршрутпа ҫӳрекен пуйӑса «лармалли» вакун кӗртнӗ. Кун пирки «Раҫҫей чукун ҫулӗ» АУОн филиалӗ пӗлтерет.
Паянтан, ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнчен, пуҫласа ҫынсем тата Ҫӗмӗрле хула администрацийӗ ыйтнипе ҫӳлерех асӑннӑ маршрутпа ҫӳрекен пуйӑса лармалли вырӑнсемлӗ вакун кӗртнӗ. Ку улшӑнӑва «студентсене илсе ҫӳремешкӗн» йышӑннӑ.
Хушма вакуна эрнекунсерен яраҫҫӗ. Хусантан вара вӑл вырсарникун кайӗ. Пуйӑс Чӑваш Енре тӑватӑ вырӑнта чарӑнӗ: Ҫӗмӗрлере, Вӑрнарта, Канашра, Вӑрмарта.
Вӑрнарти аш-какай комбинатне республика хыснинчен субсиди парса тӗрӗсех тунӑ. Ку пӗтӗмлетӳ патне Чӑваш Енӗн Арбитраж сучӗ ҫитсе тухнӑ.
Республикӑри ял хуҫалӑх таварне туса илекенсене бюджетран укҫа-тенкӗ уйӑрни саккунпа килӗшсе тӑнипе тӑманнине маларах прокуратура та тӗрӗсленине эпир шӑп та лӑп ҫулталӑк каялла, ака уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, пӗлтернӗччӗ.
Пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗнче Финанспа бюджет надзорӗн федераци службин республикӑри управленийӗ Вӑрнарти аш-какйа комбинатне хысна законодательствипе ҫыхӑннӑ кӑлтӑксене пӗтерме хушса представлени ҫырса панӑ. Росфиннадзор шухӑшланӑ тӑрӑх, 2013-мӗш ҫулта вӑрнарсене субсиди панӑ чух ака лаптӑкне ӳстерсе кӑтартнӑ, ҫавна май субсидие хыснаран 2 миллион тенкӗ ытлашши уйӑрнӑ пулать.
Аш-какай комбиначӗ Росфиннадзор пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшмесӗр суда ҫитнӗ. Ӗҫе виҫҫӗмӗш ен евӗр республикӑн Ял хуҫалӑх министерствине явӑҫтарнӑ.
Суд субсидие тӗрӗсех уйӑрнине ҫирӗплетсе панӑ.
Вӑрнарти историпе таврапӗлӳ музейӗнче тӗлӗнмелле, паянхи куншӑн питех те пӗлтерӗшлӗ, питӗ те кирлӗ курав ӗҫлеме тытӑнчӗ. Вӑл ӗҫ ҫыннисене мухтакан, мӗнпур ӑрӑва тӗслӗх илме пулӑшакан экспонатсемпе пуян.
Тӗп вырӑна Кульцаври Ленин ячӗллӗ колхозӑн Социализмла Ӗҫ Геройӗсене уйӑрни ӑнсӑртран мар. Кунтан кӑна Ӗҫ Паттӑрӗсем — вунвиҫҫӗн! Кунашкалли республикӑра ҫеҫ мар, ҫӗршывӗпе те урӑх ҫук. Сергей Ксенофонтович Коротков председателе, Социализмла Ӗҫ Геройӗ ята икӗ хут илнӗскере, палӑрмалла кӗтес уйӑрнӑ. Унӑн «Кукурузӑна мухтав» кӗнеки, колхозӑн пушартан сыхланса юлнӑ «Сталинец» хаҫат историшӗн ҫав тери чаплӑ пулса тӑраҫҫӗ.
Юнашарах — Кульцавӑн ял хуҫалӑх производствинче пысӑк ҫитӗнӳсем тунӑ, ҫӗршывра ҫирӗплетнӗ иккӗмӗш шайри наградӑна тивӗҫнисем ҫинчен калани. Вӗсен ӗҫ кӑтартӑвӗсем Хисеп кӗнекисене ҫырӑннӑ, грамота-дипломсене хывӑннӑ. Куравра вӗсемпе йӑлтах паллашма пулать.
Хӑй вӑхӑтӗнче Кульцаври музейра Геройсем ҫинчен чылай экспонат упраннӑ. Шел те, вӗсем пушарта ҫунса кӗлленнӗ. Ҫавӑнпа та историе тепӗр хут пӗрчӗн-пӗрчӗн пуҫтарнӑ тесен те йӑнӑш мар.
-7.7 °C