Нумаях пулмасть ҫӗршыв Президенчӗ Владимир Путин 2014 ҫулта резерв фондӗнчен укҫа уйӑрасси пирки йышӑну кӑларнӑ. Унта Чӑваш Енри вӗренӳ учрежденийӗсем те лекнӗ.
Шупашкарти Н.В. Никольский ячӗллӗ педагогика колледжне 13,5 миллион тенкӗ уйӑрмалла. Педколледжра, тӗпрен илсен, шкул ҫулне ҫитменнисен учрежденийӗсенче ӗҫлекен педагогсене хатӗрлеҫҫӗ. Унта паян 349 студент ӑс пухать иккен. Тупрана вӗренӳ учрежденийӗн 1-мӗш общежитине юсама ярӗҫ.
Путин Президентӑн резерв фондӗнчен килекен тупра Шупашкарти ятарлӑ (коррекциллӗ) пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан 1-мӗш шкула та лекӗ. Вӗсене темиҫе миллионах мар та, анчах 1,5 миллион тенкӗ теплицӑна тӗпрен юсама ҫитет-тӗр. Шкул тата теплица тенинчен тӗлӗнме кирлӗ мар. Сывлӑх енчен сусӑртарах ачасене пӗлӳ паракан учрежденире ачасене ӗҫе тата обществӑри вырӑна тупма хӑнӑхтараҫҫӗ иккен. Сӑмах май каласан, республикӑн Вӗренӳ министерствинче: «Теплицӑра ӗҫлени ял хуҫалӑх производстви патне илӗртет», — тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн Пенси фончӗн уйрӑмӗнче специалистсем ӗҫ вырӑнне юрӑхлипе юрӑхсӑррине тӗрӗслеме тытӑннӑ. Аттестаци теҫҫӗ-ха ӑна. Ҫапла хаклава тӑватӑ ҫулта пӗрре ирттереҫҫӗ иккен.
Хальхинче ҫывӑх вӑхӑтра 180 ытла специалиста «ала» витӗр кӑлармалла. «Экзаменӑн» пӗрремӗш тапхӑрне, компьютера епле пӗлнине, пахаланӑ та иккен. Компьютерпа ӗҫлеме пӗлмен е аран-аран кнопка пусса ларакан ҫын ҫук иккен. Специалистсен халӗ теори ыйтӑвӗсене хуравламалла. Сӑмах май, Пенси фончӗн районти уйрӑмӗсенче тӑрӑшакансен пултарулӑхне те хаклӗҫ.
Аттестацие тӑватӑ ҫулта пӗрре ирттереҫҫӗ иккен. Ун тӑрӑх кадр резервне хатӗрлеҫҫӗ, пӗр ӗҫ вырӑнӗнчен тепӗр вырӑна куҫарнӑ тата специалистсене вӗрентнӗ чух шута илеҫҫӗ-мӗн.
Паянпа ыран Хусанта начартарах куракан ачасен «Пӳрне вӗҫӗнчи тӗнче» ятлӑ Атӑлҫи фестивалӗ иртӗ. Ӑна кӑҫалхипе иккӗмӗш хут йӗркелеҫҫӗ. Пӗлтӗр унта 6 ҫултан тытӑнса 17 ҫулчченхи 60 ача хутшӑннӑ. Кӑҫалхине Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи 14 регионти шкул-интернатсенчи 140 ача пырса ҫитмелле. Чӑваш Ен те унтан юлмӗ. Пирӗн тӑрӑхрисенчен Хусана Шупашкарти ятарлӑ (коррекциллӗ) пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкул ачисем тухса кайнӑ.
Фестивале хутшӑнакансене Хусан Кремльне кӑтартӗҫ, паллӑ ҫынсемпе курнӑҫтарӗҫ. Унсӑр пуҫне мастер-классем иртмелле. Гала-концерт та пулӗ. Хӑйсен пултарулӑхне ачасен ҫичӗ номинаципе кӑтартма тивӗ: «Чи лайӑх инструмент ушкӑнӗ», «Чи лайӑх инструмент соли», «Чи лайӑх вокал ансамблӗ», «Чи илемлӗ вулав», «Чи лайӑх автор» тата «Чи лайӑх ташӑ ушкӑнӗ».
Хусанти мероприятие хутшӑнакансене йӗркелӳҫӗсем ноутбук парнелесшӗн иккен. Унта вырнаҫтарнӑ ятарлӑ программа куҫӗ начартарах куракан ачасене вӗренӳре тата тӗнче туяссипе пулӑшмалла.
Пӑрачкаври вӑтам шкулта «Ҫулталӑк вӗрентекенӗ — 2014» республика конкурсӗн район шайӗнчи тапхӑрӗ иртнӗ. Унта Пӑрачкав районӗнчи ултӑ педагог хутшӑннӑ. Конкурса пӗтӗмлетсен ҫӗнтерӳҫӗсемпе призерсем палӑрнӑ.
Район шайӗнче Наталья Калягина ҫӗнтернӗ. Вӑл Пӑрачкаври шкулта математика предметне вӗрентет. Кудеихӑри вӑтам шкулта историпе обществознани предмечӗсене ертсе пыракан В.Курвичев иккӗмӗш вырӑна тухнӑ. Мишуковӑри шкулта кӗҫӗн классене вӗрентекен И.Ермакова тата Напольнӑри вырӑс тата мӑкшӑ чӗлхин учителӗ К.Кулясова виҫҫӗмӗш вырӑна тивӗҫнӗ.
«Педагог хавхаланӑвӗ» номинацире Ряпинскри вырӑс чӗлхипе литературин учителӗ В.Карпова ҫӗнтернӗ. «Педагог шыравӗ» номинацире Сыресинск шкулӗнчи географи учителӗ С.Муданова мала тухнӑ.
Призерсемпе лауреатсене дипломсемпе чысланӑ. Наталья Александровна Калягина вара Пӑрачкав районне «Ҫулталӑк вӗрентекенӗ — 2014» республика конкурсӗнче хӳтӗлӗ.
Чылай шкулта ачасем ятарла формӑпа ҫӳреҫҫӗ. Ҫакна нумайӑшӗ ырланине илтме тӳр килнӗ ахӑртнех. Ара, илемлӗ тум ҫат тытакан джинс шӑлаварсенчен самай лайӑхрах-ҫке. Нумаях пулмасть шкул тумӗсен хӑтлавӗ иртнӗ.
ЧР Экономика министерствин пресс-релизӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче ЧР Вӗренӳ институтӗнче шкул ачисем валли тум ҫӗлекен фирмӑсемпе канашлу-хӑтлав иртнӗ.
Ҫакнашкал мероприяти Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Шупашкар тата Муркаш районӗсенчи вӗренӳ учрежденийӗн ертӳлӗхӗпе кӑҫал пуш уйӑхӗн вӗҫӗнче те иртнӗ. Хальхинче тӗп хуларан аякри шкулсен ертӳҫисене чӗннӗ.
Хӑтлава «Рассвет-ОВАС», «Пир-авӑр фабрики», «KAYSAROW», «Элита», «Аврора» ателье» фабрикӑсем хутшӑннӑ. Унта кашни хӑйӗн продукцйӗпе паллаштарнӑ. Ачасем тумсене тӑхӑнса кӑтартнӑ.
Шкул ачисен Пӗтӗм Раҫҫей олимпиадин юлашки тапхӑрӗ пуш уйӑхӗн 20-мӗшӗнче пуҫланнӑ. Кӑҫал унта Чӑваш Енрне регион шайӗнче нумай балл пухнӑ 110 ача хутшӑннӑ.
ЧР Вӗренӳ министерствин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, нумаях пулмасть хӑш-пӗр предметпа (нимӗҫ чӗлхи, ӳнер, хрантсус чӗлхи, истори, экологи) олимпиада вӗҫленнӗ. Чӑваш ачисем лайӑххисен йышне кӗме пултарнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти 6-мӗш гимназире вӗренекен Ульяна Василькова, Шупашкарти 59-мӗш шкулти Анна Маскина, Ҫӗмӗрлери 3-мӗш шкулта ӑс пухакан Олеся Моложина ӳнер предмечӗпе маттур пулнӑ. Шупашкарти 4-мӗш гимназири Анастасия Смирнова хрантсус чӗлхипе палӑрнӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарти 18-мӗш лицейре ӑс пухакан Софья Окилова экологи предмечӗпе маттур пулнӑ. Тӑвайри вӑтам шкулта вӗренекен Елена Нефитова вара экологи предмечӗпе ҫӗнтернӗ.
2013 ҫулта «Просвещение» издательство кӗҫӗн классем валли 12 вӗренӳ кӗнекине чӑвашла куҫарса кӑларнӑ. Чӑваш кӗнеке издательствин редакторӗсем ҫак ӗҫе кӑҫал та малалла тӑснӑ, 16 предметпа ӗҫ тетрачӗсене чӑвашла куҫарнӑ. Ҫав шутра — математикӑпа тӑван тавралӑх предмечӗсем.
Тӗслӗхрен, «Тӑван тавралӑх» ӗҫ тетрачӗ 2 пайран тӑрать. Килте ӗҫлемешкӗн «Ӑслӑлӑх дневникӗ» хушма кӑларӑм та пур. Унти заданисене ача килте ашшӗ-амӑшӗпе ҫулталӑк тӑршшӗпех пурнӑҫлӗ.
Математика тетрачӗ ачасене урокра, ушкӑнпа, класспа е килте ашшӗ-амӑшӗпе хӑй тӗллӗн хатӗрленме май парӗ. Унти материалсем М.И.Морон, М.А.Бантовӑн, С.И.Волковӑн, С.В.Степановӑн «Математика» кӗнекипе пӗр килет. Кунта учебникри кашни темӑпах заданисем пур. Тетрадьре тӗрӗслев заданийӗсем кӑна мар, ачасене кӑсӑклантаракан, ӑс-танне, логика шухӑшлавне аталантаракан хӑнӑхтарусем те пур. Вӗрентекен урок умӗн хӑнӑхтарӑва учебникрен е тетрадьрен илмеллине суйлама та пултарать.
Тетрадьсем чӑвашла тухнӑ учебниксене тата пуянлатӗҫ. ЧР Информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министерствин шухӑшӗпе, пичетленӗ ӗҫ тетрачӗсем задание пурнӑҫланӑ чухне вӑхӑта перекетлеме май параҫҫӗ.
Шупашкарта «Созвездие» центр «Наци пуянлӑхӗ — 2014» пӗтӗм тӗнчери инҫет интернет конкурсӗ ирттерме палӑртнӑ.
Вӑл ытти хӑш-пӗр конкурсран уйрӑлса тӑрӗ. Фестивале Ҫӗр чӑмӑрӗнчи кирек мӗнле вырӑнтан та пӑхма май пулӗ. Йӗркелӳҫӗсем конкурса тӗнче тетелӗнче онлайн мелӗпе кӑтартма палӑртнӑ.
Фестивале яланхи пекех 5–17 ҫулсенчи пултаруллӑ ачасем хутшӑнӗҫ. Вӗсен йышӗнче — Еврокурав тата Ҫӗнӗ хум финалисчӗсем. Хальлӗхе конкурсҫӑсен списокӗ паллӑ мар-ха, мӗншӗн тесен заявкӑсене ака уйӑхӗн 20-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
Конкурс Шупашкарта ҫу уйӑхӗн 1–4-мӗшӗсенче Ухсай ячӗллӗ культура керменӗнче пулӗ. Конкурсҫӑсем тӗрлӗ номинаципе жанра хутшӑнӗҫ: «Ҫӗршыв патриочӗсем», «Вокал», «Хореографи тата мода театрӗ», «Ӳнер сӑмахӗ».
Конкусҫӑсене Раҫҫейри тата ют ҫӗршыври вокал тата хореографи ӳнерӗсен профессионалӗсем хаклӗҫ.
Патшалӑхӑн пӗрлӗхлӗ экзаменне халалланӑ пресс-конференцире ЧР вӗренӳ министрӗн ҫумӗ Светлана Петрова кӑҫал Роспотребнадзор тимлӗ пулассине пӗлтернӗ. Чӑваш Ене ППЭ вӑхӑтӗнче федераци инспекторӗсем килӗҫ.
Пӗлтӗр шкултан вӗренсе тухакансем ППЭре пысӑк балсем пухни сисчӗвлентернӗ-мӗн. Ун чухне пирӗн выпускниксем Раҫҫейри лидерсен йышнӗ кӗнӗччӗ. Светлана Петрова каланӑ тӑрӑх, Роспотребнадзор мӗншӗн иккӗленни паллӑ. Пӗлтӗр Чӑваш Енре ППЭ правилисене пӑснӑ виҫӗ ача ҫеҫ ҫакланнӑ. Анчах шкултан вӗренсе тухакансем тӗнче серепинче чӑн-чӑн КВМсене (контрольпе виҫев материалӗсем) тупма та пултарнӑ-мӗн. Ҫапла майпа вӗсем экзамена хатӗрленсе, хуравсене пӗлсе килнӗ имӗш.
Иккӗленӗве тата акӑ мӗн вӑйлӑлатать: ачасем халӑх тетелӗсенче педагогсене шпаргалкӑсемпе улаталани, экзаменра вӗрентекен пулӑшни пирки ҫыраҫҫӗ. Министр ҫумӗ кӑҫалхи ҫӗнӗлӗхсем ҫинче чарӑнса тӑнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, экзамен тытмалли вырӑнсенче видеосӑнав, металл шыракан аппарат лартӗҫ. Тӗрлӗ вӑхӑт поясӗсем валли КВМсем расна пулӗҫ. Ҫавӑнпа вӗсене тӗнче серепинче шыранин усси ҫук-мӗн. Ҫитменнине, Роспотребнадзор тӗнче серепине суя КВМсем вырнаҫтарӗ.
Чӑваш Енри шкул ачисем пӗрлӗхлӗ патшалӑх экзаменне физика, истори тата общество предмечӗсемпе тытасшӑн. Пӗртен пӗр ача суйланӑ предмет та пур иккен. Ку вӑл — испан чӗлхи. Ҫакӑн пирки республикӑн Вӗренӳ минситерстви ирттернӗ пресс-конференцире пӗлтернӗ.
Экзаменӑн тӗп тахӑрӗ ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнчен тытӑнса ҫӗртмен 11-мӗшӗччен пырӗ. Вырӑс чӗлхипе экзамена 7 149 ҫын тытӗ, математикӑпа — 6962-ӗн, ҫав шутра вунпӗрмӗшсем — 6 658-ӑн.
Епле предмета ытларах суйланине маларах каларӑмӑр ӗнтӗ. Цифрӑсен чӗлхипе калаҫас тӑк, обществознание 5 281 ача тытасшӑн, физикӑпа — 2 582-ӗн, историпе — 1 820-ӑн, биологипе — 1 758-ӑн, хими — 1 111-ӑн. Ун хыҫҫӑн информатика (847-ӗн суйланӑ), акӑлчан чӗлхи (802), литература (482), географи (460) предмечӗсем пыраҫҫӗ. Нимӗҫ чӗлхипе 6-ӑн экзамен тытӗҫ, хрантсус чӗлхипе — 5-ӗн.
Вӗренӳ министрӗн ҫумӗ Светлана Петрова обществознание суйлакансен йышлине ниепле те пӗтерме май килменнине палӑртнӑ. Ӗҫ рынокӗнче техника профессийӗсем кирлине калаҫҫӗ пулин те гуманитари специальноҫне суйлакансем самай иккен.
+7.3 °C