| ЧӲК | 21 |
Кашни ҫыннӑн хӑйӗн шухӑш-кӑмӑлӗ. Пӗрисем кӑшӑлвирус ересрен хӑраса пурӑннӑ чух теприсем хӑйсене ку амак илеймӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ачасене шкулта епле вӗрентес ыйту та ҫавна май тӗрлӗ шухӑшлӑх ҫуратать. Пӗрисем ывӑл-хӗрне килте, компьютер умӗнче ларса, вӗрентмелле теҫҫӗ. Шкула кайсан ачасем чирлесе таврӑнӗҫ, килти ватӑсене те вирус ертӗҫ тесе пӑшӑрханаҫҫӗ. Теприсен шухӑшӗпе вара инҫет мел ҫыхӑнӑвӗпе йӗркеллӗ вӗренме, шкул программине ӑша илме йывӑр. Йышлӑ ача-пӑчаллисенченчен хӑшӗсем кашни тӗпренчӗкӗ валли пӗрер компьютер ҫук тесе каланине илтме тивет.
Паян Шупашкарти Гагарин палӑкӗ умне пӗри пикета тухнӑ. Вӑл ачасене инҫет ҫыхӑну мелӗпе вӗрентнине хирӗҫ-мӗн.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗ промышленность валли роботсем тата автоматизациленӗ тытӑмсем кӑларакан «KUKA» компанипе килӗштерсе ӗҫлӗ.
Ӗҫе темиҫе енӗпе йӗркелӗҫ, ҫав шутра вӗренӳре ҫӗнӗ йышши оборудованисемпе усӑ курассине те палӑртса хунӑ. KUKA технологийӗсемпе усӑ курса кӑларакан роботсене сӑнавлӑ мелпе ӗҫлеттерсе пӑхӗҫ. Ҫавӑ промышленноҫри робот техники валли пысӑк шайри специалистсене хатӗрлеме пулӑшӗ тесе ӗнентереҫҫӗ. Ҫамрӑксем роботпа ӗҫлеме кӑна мар, ун валли программӑсем ҫырма та хӑнӑхӗҫ. Ун валли ятарлӑ лаборатори уҫӗҫ.
Чӑваш Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, Чӑваш Енри Ентешлӗхсен ертӳҫисен канашӗн председателӗ Юрий Зорин чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Вӑрмар районӗнчи Аслӑ Пинерти тӗп пӗлӳ паракан шкулта пулнӑ.
Юрий Александрович шкул коллективӗпе тӗл пулса калаҫнӑ. Вӑл пирӗн республикӑра кӑҫалтан Чӑваш тӗррин кунне уявлама пуҫлассине аса илтернӗ. Сӑмах май, Юрий Зорин пушӑ алӑпа ҫӳремест. Шкула вӑл чӑваш тӗррипе паллаштаракан вӗренӳ пособийӗн 20 комплектне парнеленӗ. Вӑл пособисене депутат Куславкка, Вӑрмар тата Тӑвай районӗнчи мӗнпур шкула туянса пама шантарнӑ.
«Раскраска-исследование» тата «Книжки для вырезания» кӗнекесем туяннӑ. Вӗсем чӑваш ҫи-пуҫӗпе паллаштараҫҫӗ.
(Охатер Томеев ҫуралнӑранпа 320 ҫул ҫитнине асӑнса)
Халӑха нихӑҫан та вӑйпа хистемелле мар, ӑна вӑл е ку ҫӗнӗлӗхе йышӑнма, малалла талпӑнма хӑнӑхтармалла, ӳкӗте кӗртме пӗлмелле. 18 ӗмӗрте те чӑваша хистекенсене хирӗҫлекенсем, халӑхӑмӑра чунран-чӗререн юратакансем, тӑван чӗлхемӗре хӳтӗлекенсем, унпа усӑ курса ӳкӗтлекенсем тупӑннӑ. Ун йышшисенчен чи малтанхи Охатер Томеев (вӑл 1700 ҫул тӗлнелле хальхи Чӑваш Республикин Шупашкар районне кӗрекен Питтукасси ялӗнче ҫуралнӑ) пулнӑ. Ҫак мухтавлӑ ҫын чӑваш историйӗнче халӑхӑмӑра тӗне вӑйпа кӗртнине тата наци пусмӑрне хирӗҫ хӑюллӑн ҫӗкленнӗ кӗрешӳҫӗ пек паллӑ. Охатер Томеев чӑваш хутлӑхне вырӑс православийӗ тӑван чӗлхемӗр урлӑ кӑна лайӑх ҫитме пултарасса пуринчен малтан туйса илнӗ, чӑваш тӑрӑхӗнче ӳкӗтлевҫӗ пулма шухӑш тытнӑ. Унӑн ӗмӗтне тепӗр 20 ҫултан Ермей Рожанский пурнӑҫлама пуҫӑнать. Ҫак мал ӗмӗтлӗ чӑвашсене пӗрлештерекен тепӗр ен вӑл вӗсене тӑван халӑхӑмӑр хӑй ҫав ӗҫе шанса пама кӑмӑл туни, ӳкӗтлевҫӗ пулма ыйтни. Ҫакӑ вара вӗсем халӑхӑмӑрӑн чӑн-чӑн ертӳҫисем пулнӑ тесе калама май парать.
Ҫӗнӗ Шупашкарти 5-мӗш шкул ачисене пурне те, пур класа та дистанци мелӗпе вӗрентме янӑ. Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ачасем ку мелпе чӳкӗн 12-26-мӗшӗсенче вӗренӗҫ.
Палӑртмалла: ку шкулта темиҫе класс карантинра пулнӑ. Унта пӗр вӗренткенӗн кӑшӑлвирус пулнине палӑртнӑ. Пӗр ачан амӑшӗ каланӑ тӑрӑх, хушӑва хатӗрлесен сетьри журнал урлӑ ярса парӗҫ.
Каласа хӑвармалла: юлашки вӑхӑтра кӑшӑлвируспа чирлекенсен йышӗ ӳссе пырать. Чӳк пуҫланнӑранпа ку вируса пула 33 ҫын вилнӗ, юлашки талӑкра – 2 ҫын. Пӗтӗмпе 178 ҫын вилнӗ.
Шупашкар районӗнчи Чӑрӑшкасси шкулӗнче чӑваш ачисем ҫеҫ мар, таджиксем те вӗренеҫҫӗ.
«Чӑваш автономийӗ 100 ҫул тултарнӑ май ҫӗр пин юрӑ, ҫӗр пин сӑвӑ янӑратма хавас пулчӗҫ шкулти онлайн лагерь ачисем. Тӗрлӗ чӗхепе янӑратма хавас эпир. Пирӗн шкулта таджик ачисем те пӗлӳ пухаҫҫӗ. Вӗсем хӑйсен тӑван чӗлхине те, вырӑсла та, акӑлчанла та, паллах, чӑвашла та юратса вӗренеҫҫӗ», – пӗлтерет шкулти чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗ Алина Николаева.
Халӑхсен пӗрлӗхӗн кунӗ тӗлне шкул ачисем чӑвашла сӑвӑсем, юрӑсем шӑрантарнӑ. Вӗренекенсем чӑваш халӑх йӑли-йӗрки ҫинчен паллӑ поэтсен сӑввисене те вуланӑ, уявсем ҫинчен хӑйсем те сӑвӑсем ҫырнӑ, кӑмӑлтанах вуласа панӑ.
Юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗнчен пуҫласа чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗччен «Артек» центрта «Пысӑк тӑхтав» конкурсӑн финалӗ иртнӗ. Конкурсра ҫӗнтернӗ 11-мӗш класс ачисене, 300 ҫамрӑка, 1 миллион тенкӗ, 9-10-мӗш классенче вӗренекен 300 ҫӗнтерӳҫе 200 пиншер тенкӗ панӑ.
Сӑмах май каласан, ку проекта Чӑваш Енри 3 пине яхӑн ача хутшӑннӑ. Финала пирӗн тӑрӑхри ҫичӗ ача лекнӗ. Вӗсенчен виҫҫӗшӗ: Комсомольскинчи 2-мӗш шкулти Александра Салмина, Шупашкарти 56-мӗш шкулти Игорь Александров, Ҫӗрпӳ районӗнчи Сӑнав поселокӗнчи шкулти Иван Иванов – тӗрлӗ номинацире ҫӗнтернӗ.
Чулхулари чӑвашсен автономийӗн ертӳҫин Алина Артемьевӑн хӗрӗ Дарья та финалистсен йышӗнче.
Чӑваш Енри ӗҫсӗр ҫынсене ҫӗнӗ пӗлӳ илме пулӑшаҫҫӗ. Кун пирки республикӑн Ӗҫлӗх служби хыпарлать. Унта пӗлтернӗ тӑрӑх, хушма пӗлӳ илме 1300 ҫынна янӑ, ҫав шутран 628-шӗ — Шупашкар хулинче пурӑнакан ӗҫсӗр ҫынсем.
Хӑш енӗпе вӗренме ярасси рынокра паян епле специалистсем кирлинчен килет. Сӑмахран, ҫӗвӗҫе, парикмахера, интерьер дизайнерне, чӗрне хитре сӑрлама вӗрентеҫҫӗ. Бухгалтерсемпе «В» категориллӗ водитель пулма та вӗрентсе кӑлараҫҫӗ.
Пӗлӳ илме ытларах чухне хӗрарӑмсем килӗшеҫҫӗ. Маларах асӑннӑ 628 ҫынран 394-шӗ — хӗрарӑмсем.
Шупашкар районӗнче строительство организцийӗсенчен пӗри, «СК Приоритет» тулли мар яваплӑ общество, ача пахчине юсама килӗшнӗ. Муниципалитетпа вӑл контракта кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 28-мӗшӗнче алӑ пуснӑ. Унта ӗҫе пӗр уйӑхра вӗҫлеме шантарнӑ. Анчах кун хыҫҫӑн кун иртнӗ, Шупашкар районӗнчи Карачурари «Фиалка» ача пахчине юсаса пӗтермен.
Ӗҫе муниципалитетпа тунӑ килӗшӳре палӑртнӑ вӑхӑтра вӗҫлеменнине прокуратура та ҫирӗплетнӗ. Ҫавӑншӑн надзор органӗ административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Строительство организацийӗн пуҫлӑхне суд администраци мелӗпе явап тыттарнӑ.
Юсав ӗҫӗсем вӑраха тӑсӑлнине пула Вӑрнарти 1-мӗш шкулта вӗренекенсем авӑнӑн 1-мӗшӗнче парта хушшине ларайман. Ӗҫе вӗҫлес тесе подрядчике улӑштарнӑ. Вӑрнартан лайӑх хыпар ҫитнӗ – ачасем юпан 19-мӗшӗнче парта хушшине ларайӗҫ.
Шкулта 1-мӗш тата 2-мӗш хутсенче сӗтел-пукан вырнаҫтараҫҫӗ. Ӗҫ хӑвӑртрах вӗҫлентӗр тесе ачасен ашшӗ-амӑшӗ те пулӑшать. «Вӑрнар шкулӗ – мӗнле ӗҫлеме юраманнине кӑтартакан тӗслӗх. Кун пек тӑрлавсӑрлӑх урӑх пулмалла мар. Мерӑсем йышӑннӑ», - ҫапла пӗлтернӗ ЧР Элтеперӗ Олег Николаев Инстаграмри страницинче.
Палӑртмалла: хальлӗхе кӗҫӗн классем 1950-мӗш ҫулсенче хӑпартнӑ зданире вӗренеҫҫӗ, аслӑ классем – дистанци мелӗпе.
+4.3 °C