Ӗнер Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ «Константин Иванов тата шкул вӗренӗвӗ» конференци ирттернӗ. Унта Чӑваш, Тутар, Пушкӑрт республикисенче, Чӗмпӗр облаҫӗнче чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекен 70 ҫын хутшӑннӑ.
Конференцие ЧР Вӗренӱ институчӗн ректорӗ Юрий Исаев уҫнӑ.
К. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗн ертӳҫи Ирина Оленкина ӳнер учрежденийӗ поэт эткерне шкул вӗренӗвӗнче усӑ курма сӗнекен майсемпе мелсемпе паллаштарнӑ. К. Иванов пултарулӑхӗ шкул программинче мӗнле вырӑн йышӑнни ҫинчен Чӑваш Республикин Вӗренӱ институчӗн этнокультура вӗренӗвӗ кафедрин доценчӗ Надежда Иванова каласа панӑ.
Чӗмпӗр хулин 57-мӗш шкулӗн вӗрентекенӗ Владимир Грузин К. Ивановӑн «Нарспи» поэмине хӑйсен шкулӗнче мӗнле вӗрентни ҫинчен, аслӑ поэтӑмӑр юбилейне Чӗмпӗр облаҫӗнче епле уявлани пирки каласа кӑтартнӑ. Шупашкар хулин 33-мӗш шкулӗн вӗpeнтекенӗ рӗ.
Ирина Диарова, Шупашкар районӗнчи Атайкасси шкулӗн вӗрентекенӗ Светлана Ефимова, Ҫӗнӗ Шупашкар хулин 18-мӗш лицейӗн вӗрентекенӗсем Любовь Севрикова, Елена Иванова тата Алевтина Такина, Шупашкар хулин 40-мӗш шкулӗн вӗpeнтекенӗ Александр Степанов, Тутар Республикин Элкел районӗнчи Кивӗ Матак шкулӗн вӗpeнтекенӗ Ольга Салюкова, Пушкӑрт Республикин Пелепей хулин Чӑваш гимназийӗнче вӑй хуракан Полина Кирилловӑпа Вера Алексеева, Вӗренӳ институчӗн этнокультура вӗренӗвӗн кафедрин ертӳҫи Анна Егорова сӑмах илнӗ.
Шупашкар районӗнчи Карачура ялӗнчи шкула авариллисен йышне кӗртнӗ. Ку ыйтӑва ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ирттернӗ канашлура хускатнӑ.
Шкула 1914 ҫулта хута янӑ, ӑна халӗ юсаса ҫӗнетме ҫук ӗнтӗ. Стенасем, никӗс, тӑрри вӑйлах кивелнӗ. Ҫавна май Карачурара ҫӗнӗ шкул тума палӑртнӑ.
Ҫак кивӗ шкулта 77 ача ӑс пухать. Ҫӗнӗ шкул ҫӗкленӗ вӑхӑтра ачасене кӳршӗ ялсенчи шкулсене автобуспа илсе ҫӳрӗҫ.
17 ҫул каялла Карачурара ҫӗнӗ шкул тума пуҫланӑ-ха, анчах никӗс ярсан ӗҫ чарӑнса ларнӑ. Кивӗ проектпа ҫӗннине тума халӗ май килмӗ. Тӗслӗх вырӑнне Канаш районӗнчи шкула илӗҫ. Пӗлӳ ҫуртне тума 200 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ.
Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне хӑҫан тытасси паллӑ. Пӗрремӗш экзамена утӑ уйӑхӗн 3-мӗшӗнче тыттарӗҫ. Ун чухне пӗлӗве географипе, литературӑпа тата информатикӑпа тӗрӗслӗҫ.
Утӑ уйӑхӗн 6, 7-мӗшӗсенче вырӑс чӗлхипе ППЭ пулӗ, утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче – математикӑпа, утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗнче – историпе тата физикӑпа, утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче – обществознанипе тата химипе, утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗнче – биологипе тата ют чӗлхесен ҫыру пайӗпе, утӑ уйӑхӗн 22 тата 23-мӗшӗсенче – ют чӗлхесемпе ӑсра каламалли пайӗпе.
Вырӑс тата ют чӗлхесемсӗр пуҫне резерв кунӗсене утӑ уйӑхӗн 24 тата 25-мӗшӗсене палӑртнӑ.
Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне утӑ уйӑхӗнче экзамен тытма тӗрлӗ сӑлтава пула май килменнисем валли ҫурла уйӑхӗнче май туса парӗҫ.
Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменӗсене тытмалли расписание хатӗрленӗ. Анчах ку – малтанлӑха кӑна. Тен, улшӑнма пултарӗ.
Рособрнадзор пӗлтернӗ тӑрӑх, экзаменсен тапхӑрне ҫӗртме уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пуҫлама палӑртнӑ. Ҫав кун географипе, вырӑс литературипе, информатикӑпа ППЭ тытӗҫ. Вырӑс чӗлхипе вара экзамена икӗ куна пайлӗҫ. Вӑл утӑ уйӑхӗн 2-3-мӗшӗсенче иртӗ. Мӗншӗн тесен ку предметпа нумай ҫын экзамен тытать.
Утӑн 6-мӗшӗнче – математикӑпа, утӑн 9-мӗшӗнче – историпе тата физикӑпа, утӑн 13-мӗшӗнче обществознанипе тата химипе, утӑн 16-мӗшӗнче биологипе, ют чӗлхепе экзаменсем пулӗҫ.
Кӑҫал Шупашкарти «Ҫӗнӗ хула» микрорайонта ҫӗнӗ шкул уҫӑлмалла. Строительство ӗҫӗсем мӗнле пыраҫҫӗ? Вӗҫленеҫҫӗ-и?
Ӗнер унта ЧР строительство министрӗ Александр Героев, ЧР вӗренӳ министрӗ Сергей Яковлев пулса курнӑ. Шкулти ӗҫсене ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗ валли вӗҫлеме палӑртнӑ. Шкул тӑватӑ блокран пулӗ. Бассейн, акт залӗ, спортзал, футбол уйӗ, хоккей лапамӗ пулӗҫ.
Палӑртмалла: шкула 2019 ҫулта ҫӗклеме пуҫланӑ. Вӑл хулара чи пысӑкки – унта 1600 ача ҫӳрӗ. Ҫӗнӗ шкул 65-мӗш номерлӗ пулӗ.
«Хыпар» хаҫат редакцийӗ пуҫарнипе 1994 ҫултанпа ҫу уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Муркаш районӗнчи Купӑрля ялне кашни ҫулах Николай Васильевичӑн тӑван-хурӑнташӗ, чӑваш журналисчӗсем, ӑслӑлӑх ӗҫченӗсем, тавра пӗлӳҫӗсем, ял-йыш пуҫтарӑнаҫҫӗ. Яланхи йӑлапа Никольский паркӗнчи унӑн бюсчӗ умне чӗрӗ чечексем хураҫҫӗ, унӑн пурнӑҫӗпе ӗҫ-хӗлне аса илеҫҫӗ... Шел, пурте пӗлекен сӑлтавпа – хамӑр ҫирӗплетнӗ йӗрке-тӑрӑма паян пӑсма тивет. Чӑваш халӑх сайчӗн вулаканӗсене вара Турци Республикинче пӗлтӗр тухнӑ кӗнекери (ӑна И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 170 ҫул ҫитнине халалланӑ) статьямпа паллашма сӗнетӗп (содержанипе ҫыхӑнман вырӑнсене – «резюме», «ключевые слова», автор биографийӗ – кӗскетнӗ).
Алексей Леонтьев,
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӑслӑлӑх ӗҫтешӗ.
(к вопросу о взаимоотношениях двух чувашских просветителей)
Просветителем чувашского народа официально (от лат. officium, должность; служебным порядком, по установленной форме, торжественно, публично, бесстрастно, церемонно) считается Иван Яковлевич Яковлев.
Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртам – пысӑк ял. Унта шкулсем пур пулсан та ачасем валли вырӑнсем ҫитмеҫҫӗ.
Шӑнкӑртамри 1-мӗш шкул ҫумне пристрой тӑвасшӑн. Ку тӗллевпе 110,5 миллион тенкӗ тӑкаклӗҫ.
Аукцион йӗркелӗҫ. Вӑл ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче иртӗ. Унта ҫӗнтернӗ подрядчик 2021 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗччен шкул ҫумне виҫӗ хутлӑ пристрой тӑвӗ. Унта пуҫламӑш класри ачасем вӗренӗҫ. 1-мӗш, 2-мӗш тата 3-мӗш классем икӗ класс пулӗҫ.
Сӑмах май, Шӑнкӑртамри 1-мӗш шкул ҫуртне 1976 ҫулта хута янӑ пулнӑ.
Кӑшӑлвируса пула санитарипе эпидемиологи лару-тӑрӑвӗ япӑхса кайнӑ вӑхӑтра массӑллӑ мероприятисене инҫет ҫыхӑну мелӗпе ирттереҫҫӗ.
Шупашкарти шкулсенче юлашки шӑнкӑрава ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче онлайн ирттерӗҫ. Вӗренӳ учрежденийӗсен директорӗсем шкулпа сывпуллашакан ачасене видеотрансляци мелӗпе ырӑ сунӗҫ.
Ҫу уйӑхӗн 18-мӗшӗнче уҫӑлнӑ «Шкул эфирӗсен марафонӗ» ҫак уйӑхӑн 29-мӗшӗччен пырӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗнче шкул ачисем валли онлайн-уйлӑхсем уҫма палӑртнӑ. Вӗсене Шупашкарти шкулсенче 12-шер кунлӑ сменӑпа йӗркелӗҫ. Ҫавсенче ачасем тӗрлӗ ӑсталӑха дистанци мелӗпе кружоксенче тата ӑсталӑх класӗсенче алла илӗҫ, ҫав мелпех онлайн экскурсисенче пулӗҫ.
Ытти чухне шкул ачисем ҫуллахи канӑва кайсан уйлӑхсем ӗҫлеме тытӑнаҫҫӗ. Кӑҫал вара кӑшӑлвируса пула лару-тӑру урӑхларах пулса тухать. Ҫапах ача-пӑча уйлӑхӗсене утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнче уҫасшӑн.
ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, сменӑсене кӗскетесшӗн: 3 эрне мар, 2 эрне тӑвасшӑн. Хальлӗхе ҫуллахи уйлӑхсем ӗҫленине официаллӑ майпа ҫирӗплетмен-ха. Уйлӑха каймалли билетсене ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗнченпе сутмалла пулнӑ. Анчах пандемие пула ку ӗҫе каярах хӑварнӑ.
Сӑмах май, кӑҫал ҫуллахи уйлӑхсенче 102 пин ытла ача канма пултарӗ. Уйлӑхсем вӗсене йышӑнма хатӗр ӗнтӗ.
Прокуратура Шупашкарти шкулсене тӗрӗсленӗ. Йӗркене пӑснине тупса палӑртнӑ. Ведомствӑн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗр шкулта судпа айӑпланнӑ ҫын ачасене вӗрентнӗ.
Сӑмах – 37-мӗш шкул пирки. Ҫитменнине, вӑл 18 ҫул тултарман ачан сывлӑхӗпе пурнӑҫӗшӗн хӑрушлӑх кӑларса тӑратни пирки калакан статьяпа айӑпланнӑ. Саккунра палӑртна тӑрӑх, пурнӑҫа, сывлӑха, ирӗклӗхе, чыса пырса тивекен преступленисемшӗн явап тытнӑ ҫынсен ӗҫлемелле мар.
Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ тӗлӗшпе представлени ҫырнӑ. Директора дисциплинарлӑ майпа явап тыттарнӑ.
+8.3 °C