Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артистки Валентина Ситова Хветӗр Ҫитта пултарулӑхӗпе паллаштаракан кӗнеке кун ҫути курни тата ӑна нумаях пулмасть хӑтлани пирки пӗлтерет. Кун пирки вал халӑх тетелӗсенчен пӗринчи хӑйӗн страницинче хыпарланӑ.
Кӗнекене Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунӑ Хветер Ҫитта ҫap журналисчен, ҫыравҫан калавӗсемпе саввисем, очеркесемпе ҫыравӗсем, кун кӗнекинчи йӗркесем, савнӑ мӑшӑрӗн ҫырӑвӗсем кӗнӗ. «Хветӗр Ҫитта пултарулӑхéпе, кун-ҫyлӗпе ҫaкӑн пек туллин паллаштаракан кӗеке ку таранччен пулман», — тесе пӗлтернӗ Валентина Петровна.
Василий Кервен аслӑ вырӑс поэчӗн Александр Пушкинӑн сӑввисене чӑвашла куҫарнӑ. Кун пирки «Чӑваш Ен» патшалӑх телерадио компанийӗ пӗлтернӗ.
Куҫарнӑ ӗҫсене хаклама Чӑваш Енӗн наци вулавӑшӗнче пуҫтарӑннӑ. Кервен Пушкинӑн чӑвашла куҫарнӑ сӑввисене «Асрах асамӗ ҫав самантӑн» ятпа кӗнекене пухса кӑларнӑ.
Василий Кервен Александр Пушкин пултарулӑхне шкулта вӗреннӗ чухнех тӗпчеме пуҫланӑ-мӗн. «Вырӑс чӗлхи вӗрентекенӗ вӗсене классике чӑвашла куҫарттарнӑ. Ун хыҫҫӑн сумлӑ поэтӑн сӑввисем патне пӗрре мар таврӑннӑ Василий Гаврилович. Ҫакӑ ӑна каярах Коопераци институтӗнче студентсене вӗрентнӗ чухне те кирлӗ пулнӑ. Пӗлтӗр вара Шупашкарти 62-мӗш шкулта чӑваш чӗлхи вӗрентекенсем ӑна Пушкин сӑввисене чӑвашла куҫарма ыйтнӑ. Вӑл пысӑк яваплӑха туйса ӗҫе пикеннӗ», — хыпарланӑ телесюжетра.
Паян, авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Чӑваш халӑх писателӗ Александр Артемьев ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ.
Чӑваш вулаканӗсене вӑл илемлӗ самай хайлав парнеленӗ. Ҫав шутра — «Салампи», «Алтӑр ҫӑлтӑр», «Ан авӑн, шӗшкӗ!», «Симӗс ылтӑн». Вӗсене эпир шкул программи тӑрӑх та аван пӗлетпӗр.
«Салампие» 1954 ҫулта ҫырнӑ, тепӗр икӗ ҫултан вулакансем патне ҫитернӗ. Сӑмах май каласан, Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ӑна ҫӗнӗрен лартрӗҫ. Ӑна авӑн уйӑхӗн 12 тата 13-мӗшӗсенче кӑтартрӗҫ.
Николай Максимов паллӑ журналистӑн тата ҫыравҫӑн романне «Тӑван Атӑл» журналта пичетлеме пӑрахнӑ-мӗн. Кун пирки автор тӗнче тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Калем ӑсти хыпарланӑ тӑрӑх, ун патне юлташӗ шӑнкӑравланӑ, «Европӑна хӑтарни» романа пичетлеме пӑрахнине ӑнлантарса ҫырнӑ статья некролог евӗр тенӗ иккен.
«Юлташа лӑплантарам. Вӑл некролог мар. Роман чӗрӗ, вӑл авторӗнчен те, хӗрарӑмсен тӗрлӗ канашӗсенчен те вӑрӑмрах ӗмӗрлӗ пулӗ. Ҫитменнине тата ӑна тахҫанах электрон мелпе вырӑсла пичетленӗ, кӗҫех хут ҫинче те кун ҫути курӗ», — тесе шӑрҫаланӑ автор.
Журналти статья тӑрӑх автор ҫапларах ӑнланса илнӗ: романа пичетлеме чаракансем пулнӑ. Журналӑн редакторне Арсений Тарасова Николай Максимов романӑн пӗрре виҫҫӗмӗш пайне пичетлесе ӗлкӗрнӗшӗн тав тӑвать.
Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче иртнӗ эрнере Алексей Талвире халалланӑ литература каҫӗ иртнӗ тата «Кивелми кӗнекесен авторӗ» курав уҫӑлнӑ.
Алексей Филиппович 1909 ҫулхи пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Пӑва уесӗнчи Аслӑ Патӑрьел вулӑсӗнчи Аслӑ Патӑрьелте (халӗ Патӑрьел муниципаллӑ округне кӗрет) ҫуралнӑ. Мускаври М. Ломоносов ячӗллӗ патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче вӑл взвод командирӗ, рота политрукӗ, «Комсомольская правда» хаҫат корреспонденчӗ пулнӑ. Кайран СССР халӑхӗсен тӗп издательствин чӑваш секцйӗнче, ВЛКСМ Теп комитетӗнче пропагандӑпа агитаци пайӗнче пичет инструкторӗнче, «Коммунизм ялавӗ» хаҫатӑн корреспондентӗнче, Чӑваш АССР Писательсен союзӗн правленийӗн писателӗнче ӗҫленӗ.
Алексей Талвир пултарулӑхӗнче Чӑваш Енри индустриализаци тӗп вырӑн йышӑннӑ. Ҫав вӑхӑтрах унӑн «Пӑва ҫулӗ ҫинче» повеҫӗ халӑхра уйрӑмах анлӑ сарӑлнӑ, ӑна темиҫе чӗлхепе куҫарса пичетленӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче нумаях пулмасть Владимир Андрейченкӑн «Время Орды» роман-хроники кун ҫути курнӑ.
Историлле прозӑна юратакансем ҫак писателе аван пӗлеҫҫӗ тесе ӗентереҫҫӗ Кӗнеке издательствинче. Кӗнеке тиражӗ – 1000 экземпляр.
Роман-хроника XIII ӗмӗре кӑтартса парать, ҫав вӑхӑтра патшалӑх епле аталаннипе, ун чухне пурӑннӑ паллӑ ҫынсемпе паллаштарать.
«Патшалӑхсемпе вӗсен ертӳҫисене монгол орди ҫулӗ ҫинче ҫеҫ мар, Европӑра, Египтра та аркатнӑ. 1204 ҫулта Византи империйӗ арканса Латин империйӗ, Никей империйӗ, Ахея княжестви тата ыттисем пуҫӑнса кайнӑ. Генуйӑпа Венеци тинӗсре ҫапӑҫнӑ», – палӑртса хӑварнӑ автор.
Роман сюжетне вӑл истори докуменчӗсене, летопиҫсене тӗпе хурса хатӗрленӗ-мӗн.
А. Пушкин ячӗллӗ вулавӑшра нумаях пулмасть Чӑваш кӗнеке издательствин ӗҫченӗпе Ольга Австрийская тӗлпулу иртнӗ.
«С книгой мир добрей и ярче!» (чӑв. Кӗнекепе тӗнче ырӑрах та ҫутӑрах) чӗрӗ диалога Пӗтӗм тӗнчери писатель кунне халалланӑ.
Ольга Австрийская – писатель, журналист, Чӑваш Енри тата Раҫҫейри профессионал писательсен союзӗн членӗ, И.Н. Ивник, А.В. Емельянов ячӗллӗ премисен лауреачӗ. Вулавӑшри тӗлпулӑва Шупашкарти 24-мӗш вӑтам шкулта вӗренекенсем пынӑ.
Ольга Автрийская ачасене хӑйӗн ҫинчен каласа кӑтартнӑ,
пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ.
Раштав уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Чӑваш Енри Профессионал писательсен союзӗ ҫулталӑкри отчёт пухӑвне пуҫтарӑннӑ. Союзӑн ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен общество организацийӗн председателӗ Ольга Куликова каласа кӑтартнӑ. Вӑл пӗрлешӗвӗн хастарӗсене Тав хучӗсемпе тата Хисеп грамотисемпе хавхалантарнӑ.
Ольга Куликова Ҫеҫпӗл Мишшин юбилейне тивӗҫлипе ирттерсе ямалла тата ҫамрӑк авторсемпе ӗҫлессине лайӑхлатмалла тесе шухӑшать.
«Тӑван Атӑл» литература журналӗн ӗҫӗ-хӗлӗпе Арсений Тарасов редактор паллаштарнӑ, вӑл журналта пичетлеме кӑсӑклӑ хайлавсем ярса пама сӗнсе каланӑ. Владимир Степанов Чӑваш кӗнеке издательстви тата 2024 ҫулхи тематика планӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
«Хайлавсем ҫырма Арсений Тарасовпа Владимир Степанов писательсем хавхалантараҫҫӗ мана», — тенӗ Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн «Варкӑш» литература клубӗнче Юрий Исаев. Аса илтерер: раштав уйӑхӗн 12-мӗшӗнче унта авторӑн «Ҫӗнӗ касӑн шухӑ яшӗсем» кӗнекине хӑтланӑ.
«Хайлавсем ҫырма Арсений Тарасовпа Владимир Степанов писательсем хавхалантараҫҫӗ мана. Хамшӑн кӑсӑклӑ пулӑмсене сӑнарлатса пама тӑрӑшрӑм. Атте сӑнарӗ тӗпре. Вӑл, сӑмахран, «Пан улми», «Пиҫен тӑшманӗ» калавсенче тӗл пулать. Шӳтлӗ япаласем те пур. «Шӑртлӑ сысна хӳри» – хампа пулса иртнӗ истори. Ман геройсем ытларах чухне – арҫынсем. Вӗсен шӑпи, кулянӑвӗ мала тухать. Юрату ҫинчен ҫырма пӗлместӗп эпӗ», – тенӗ Юрий Исаев.
Юпа уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Раҫҫейри Писательсен союзӗн правленийӗн председателӗпе Николай Ивановпа тӗл пулнӑ. Меропряитие Чӑваш Енри Профессионал писательсен союзӗн 100 ҫулхине халалласа ирттернӗ.
Ҫавра сӗтеле Чӑваш Енри ҫав союзӑн председателӗ Ольга Куликова; чӑваш халӑх поэчӗ Юрий Сементер; Виталий Родионов литературовед, филологи наукисен докторӗ, профессор; чӑваш халӑх писателӗ Анатолий Кипеч; Михаил Краснов писатель; Раҫей Федерацийӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, журналист Алексей Леонтьев; Чӑваш Енӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, журналист, филологи наукисен кандидачӗ Лидия Филиппова; Чӑваш Енӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, журналист тата писатель Светлана Гордеева; Чӑваш кӗнеке издательствин редакторӗ, писатель Ольга Федорова хутшӑннӑ.
Пухӑннисене республикӑн культура министрӗ Светлана Каликова саламланӑ.
+9.3 °C