Статистика кӑтартнӑ тӑрӑх «Атӑл.Тӑлмачпа» куллен вӑтамран 90 ҫын усӑ курать. Кашни кун 200 ытла пуплевӗш куҫараҫҫӗ. Иртнӗ уйӑхра 8 пин ытла пуплевӗш куҫарнӑ, 200 ытла пуплевӗше хакланӑ, 37 куҫарӑва тӳрлетнӗ.
Чӑваш чӗлхи лабораторийӗ хатӗрленӗ нейронлӑ алгоритмпа ӗҫлекен куҫаруҫӑпа уйрӑмах ҫӗнӗ ҫултанпа анлӑн усӑ кураҫҫӗ. Кунне 200 пуплевӗшрен кая мар куҫараҫҫӗ, хӑш кун ку виҫе 800-тен те иртет. Тӗслӗхрен, ӗнер 300 яхӑн пуплевӗш куҫарнӑ, виҫӗмкунпа тӑватӑмкун вара — 400 ытла. Нарӑсӑн 6-мӗшӗнче 700 ытла пуплевӗш куҫарнӑ. Куҫарусене тишкерсен — кӗскисене куҫаракансем те пур, статьясене куҫаракансем те. Сӑмахран, ку хыпара ҫырас умӗн куҫарнисене сӑнанӑ чухне пӗри (статистикӑра кам, вӑл ӑҫтан пулни тата ытти ҫавнашкал япала — ҫук) «Хыпар» хаҫатри чӑвашла статьяна куҫарни паллӑ. Словарь пек усӑ курни чылай тӗл пулать. Паян, сӑмахран, «сӗлӗх», «пӳре» вырӑсла мӗнле пулнине ыйтнӑ, «искатель» сӑмаха вырӑсларан чӑвашла мӗнле куҫармаллине те шыранӑ.
Аса илтеретпӗр, «Атӑл.Талмач» хальлӗхе бета-режимра ӗҫлет пулин те вӑл аванах куҫарать. Вырӑсларан чӑвашла та, чӑвашларан вырӑсла та.
Иртнӗ ҫулхи кӑрлач-чӳк уйӑхӗсенче пирӗн республикӑран ют ҫӗршыва
5 пин те 28 ҫын тухса кайнӑ. Ун пекки 2011 ҫултанпа та пулман иккен.
Ют ҫӗршыва тухса кайнисенчен 71,3 проценчӗ, е 3 пин те 587 ҫын, Никама Пӑхӑнман Патшалӑхсен Пӗрлӗхне кӗрекен ҫӗршывсене тухса кайнӑ, ыттисем (1 441 ҫын) — аякри ют ҫӗршывсене.
Ют ҫӗршыва чылай чухне вӑйпиттисем тухса каяҫҫӗ. Пултаруллӑ та мал ӗмӗтлӗ, хӑйсен вӑйне, ӑс-тӑнне шанакан ҫамрӑксем.
2020 ҫулта ирттернӗ ҫырав тӑрӑх хакласан, Чӑваш Енре Чулхула облаҫӗнче пурӑннӑ ҫынсем, ҫавӑн пекех Тутарстанпа Мари Элтсем йышлӑн пурӑнаҫҫӗ. Унччен Совет Союзне кӗнӗ республикӑсене илсен, Украинӑпа Казахстанран куҫса килнисем йышлӑ. Инҫет чикӗ леш енчисенчен — Германипе Египетран.
Чулхула облаҫӗнче ҫуралнисем пирӗн тӑрӑхра 9 309 ҫын тӗпленнӗ, Тутарстанрисем — 8 639, Мари Элтисем — 6 531, Чӗмпӗр облаҫӗнчисем — 3 385, Мордва Республикинчен — 2 964.
Украинӑран куҫса килнисем ҫырав вӑхӑтӗнче 3 547-ӗн пулнӑ, Казахстанран — 3 065, Узбекистанран — 1 575, Таджикистанран — 1 371, Туркменистанран — 775, Беларуҫ Республикинчен —722.
Германирен пирӗн тӑрӑха 281 ҫын килсе тӗпленнӗ, Египтран — 222. Балтика тӑрӑхӗнчи ҫӗршывсенчисем те Чӑваш Ене килӗштереҫҫӗ. Латвирен 118-ӑн куҫса килне, Литваран — 98, Эстонирен — 91. Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчен 19 ҫын Чӑваш Ене килсе тӗпленнӗ, Францирен — 14-ӑн, Великобританирен — 12-ӗн.
Статистика кӑтартнӑ тӑрӑх, пӗлтӗр Шупашкарти ҫынсем ултавҫӑсене питӗ нумай укҫа куҫарса панӑ. Пӗтӗмпе - 327 миллион ытла тенкӗ! Ку - рекорд.
Пӗлтӗр полицие ултавҫӑсен серепине лекни пирки 1,5 пин ытла заявлени панӑ. Ытларах ҫынсене "банк ӗҫченӗ" тесе улталанӑ. Ун пек ултавҫӑсене шупашкарсем 163 миллион тенкӗ куҫарса панӑ. 217 ҫын инвестиципе ӗҫлесе илме ӗмӗтленнӗ. Вӗсем 76 миллион тенкӗ куҫарса панӑ. Шупашкарти 103 ҫынна "тӑванӗ аварие лекнӗ" тесе улталанӑ. Ҫынсем ҫапла 25 миллион ытла тенкӗ ҫухатнӑ. 80 ытла арҫын хӗрарӑмпа киленес тесе ултавҫӑсене 3 миллион тенке яхӑн куҫарса панӑ.
2020 ҫулта ирттернӗ Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх ҫыравӗ кӑтартса панӑ тӑрӑх, чӑвашсем Мускавра уйрӑмах йышлӑн пурӑнаҫҫӗ. Унта 17761 чӑваш тӗпленнӗ. Мускав облаҫӗнче – 17012, Тутарстанра – 14457, Чӗмпӗр облаҫӗнче – 12101, Чулхула облаҫӗнче – 9030, Питӗрте – 6024, Самар облаҫӗнче – 5469, Мари Республикинче – 4281, Хант-Манси автономи округӗнче-Юграра – 4103, Свердловск облаҫӗнче – 3845.
Телеграмри «Пуринчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан» каналта хыпарланӑ тӑрӑх, Красноярск крайӗнче 3299 чӑваш пурӑнать, Саратов облаҫӗнче – 3151, Тюмень облаҫӗнче – 3017, Краснодар крайӗнче – 2486, Ленинград облаҫӗнче – 2149, Волгоград облаҫӗнче – 2109, Тверь облаҫӗнче – 1785, Иркутск облаҫӗнче – 1766, Томск облаҫӗнче – 1697, Ямал-Ненец автономи округӗнче – 1675.
Дагестанран, Чечняра, Магадан облаҫӗнче, Калмӑк Республикинче, Еврей автономи облаҫӗнче, Ҫурҫӗр Осетире, Карачай-Черкессинче, Алтай тӑрӑхӗнче, Ингушетире, Тывара чӑвашсен йышӗ 100 ҫынран сахалрах.
ТӲРЛЕТНИ
Ҫӑлкуҫра апла пулин те тӗрӗссипе Тутарстанра 90 пин чӑваш пурӑнать.
ЧР Ӗҫлевпе социаллӑ хӳтлӗх министерстви Чӑваш Енре ӗҫсӗрлӗх шайӗ пӗчӗкленсе пынине пӗлтерет. Иртнӗ эрнере кӑна регистрациленнӗ ӗҫсӗр ҫынсен йышӗ 279 ҫын чакнӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 16-мӗшӗ тӗлне республикӑра ӗҫсӗр 4241 ҫын шутланать. Танлаштармашкӑн: кӑрлач уйӑхӗн 9-мӗшӗ тӗлне 4520 ҫын пулнӑ.
Сӑмах май, халӗ ӗҫсӗррисене пособи параҫҫӗ. Чи нумаййи – 12792 тенкӗ, чи сахалли – 1500 тенкӗ.
Республикӑра ҫулталӑк пуҫланнӑранпа шӑнса вилекенсем пулнӑ. Ара, ҫанталӑкӗ те шартлама сивӗ тӑчӗ.
ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал 11 кунра 8 ҫын шӑнса пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Вӗсенчен пиллӗкӗшӗ – Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑнхи канмалли кунсенче.
Ку таранччен республикӑра 16 ҫын шӑнса кӳтнипе шар курнӑ.
Ӗнер Шупашкар районӗнче 51 ҫулти хӗрарӑм пушарта шар курнӑ. Ӑна Инкеклӗ ӗҫсен министерствин ӗҫченӗсем пулӑшнӑ.
Вут-ҫулӑм Кивҫурткасси ялӗнче алхасма тытӑннӑ. Маларах асӑннӑ хӗрарӑм инкекре пиҫсе кайнӑ. Унӑн ӳчӗн 20 проценчӗ таран шар курнӑ. Вӑл хӑнана пынӑскер пулнӑ.
Ҫӑлавҫӑсем шухӑшланӑ тӑрӑх, пушар пирус туртнӑ чух асӑрханманран тухма пултарнӑ. Инкек вӑхӑтӗнче кил хуҫи арҫынни килте пуман.
Кӑҫал пирӗн республикӑра 1493 хутчен пушар тухнӑ. Инкекре 70 ҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ, 87-ӗн суранланнӑ. 182 ҫынна пулӑшма май килнӗ.
Ҫӗнӗ ҫулпа ҫыхӑннӑ мероприятисене ирттерессипе ирттермессине, ирттерсен вӗсем епле шайра пулмаллине маларах ҫӗршыв шайӗнчи экспертсем те сӳтсе яврӗҫ. Ҫынсен яланах савӑнас килет. Сӑлтав пултӑр.
Республикӑри тата муниципалитетсенчи культура учрежденийӗсенче Ҫӗнӗ ҫулпа тата Сурхурипе ҫыхӑннӑ 1142 мероприяти ирттерме палӑртса хунӑ. Ку цифрӑна республикӑн культура министрӗ Светлана Каликова нумаях пулмасть пӗлтернӗ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, мероприятисене 85 пине яхӑн ҫын хутшӑнмалла.
Республика Элтеперӗ Олег Николаев вара халӑх йышлӑ пухӑнакан уявсенче пушар хӑрушсӑрлӑхне ҫирӗп пӑхӑнма чӗнсе каланӑ.
Чӑваш Енре ҫывӑх вӑхӑтра 4 пин ытла ӗҫ вырӑнӗ уҫӑлӗ. Кун пирки республикӑн Правительствин Председателӗн ҫумӗ — экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Дмитрий Краснов ҫӗршывӑн экономика аталанӑвӗн министрӗ Максим Решетников ирттернӗ канашлура пӗлтернӗ.
Дмитрий Краснов социаллӑ-экономика аталанӑвӗн уйрӑм программинче 4 пин ытла ӗҫ вырӑнӗ уҫма пӑхса хӑварнине ӗнентернӗ. Программӑна аталантарма пуҫланӑранпа юлашки виҫӗ ҫул хушшинче 1414 ӗҫ вырӑнӗ уҫӑлнӑ. 2023–2024 ҫулсенче 3 140 ҫӗнӗ ӗҫ вырӑнӗ хушӑнмалла.
+5.3 °C